ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Υπόθεση Ζωγράφος και λοιποί κατά Ελλάδας- Καταδίκη της Ελλάδας για παραβίαση του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ
Το άρθρο 13 (Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφ΄εξής ΕΣΔΑ) καθιερώνει το δικαίωμα σε οποιονδήποτε παραβιάστηκε κάποιο δικαίωμα του από αυτά που αναγνωρίζονται στην ΕΣΔΑ να προσφύγει με τρόπο αποτελεσματικό ενώπιον των εθνικών αρχών και ταυτόχρονα επιβάλλει στο κράτος την υποχρέωση να προβλέψει τα κατάλληλα ένδικα βοηθήματα και μέσα για το σκοπό αυτό (βλ. περισσότερα για το άρθρο 13 σε 1, 2, 3).
Η μη ύπαρξη στο ελληνικό δίκαιο μίας πραγματικής και αποτελεσματικής προσφυγής που να επιτρέπει στα άτομα να παραπονεθούν για τις συνθήκες υπό τις οποίες κρατούνται στις ελληνικές φυλακές έχει αποτελέσει αρκετές φορές την βάση για την καταδίκη της χώρας για παραβίαση του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ (βλ. μεταξύ άλλων 1, 2, 3, 4, 5).
Τον Μάιο του 2022 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφ’ εξής ΕΔΔΑ) στην υπόθεση Ζωγράφος και λοιποί κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 29744/13). Στη συγκεκριμένη υπόθεση 34 προσφεύγοντες παραπονέθηκαν αφενός για τις συνθήκες κράτησής τους στην αγροτική φυλακή της Κασσάνδρας (βλ. τους σχετικούς ισχυρισμούς τους σε παρ. 6-12 και 83-90 της απόφασης) και αφετέρου για την μη ύπαρξη στο εθνικό δίκαιο μίας πραγματικής προσφυγής που να τους επιτρέπει να παραπονεθούν για τις συνθήκες αυτές. Η προσφυγή όσον αφορά τους προσφεύγοντες υπ’ αριθμ. 3, 5, 8, 9, 15, 18, 21 έως 25, 29 και 31 απορρίφθηκε λόγω μη εξάντλησης των εσωτερικών ενδίκων μέσων σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ. 1 και 4 της ΕΣΔΑ (βλ. παρ. 60-73 και 131). Το ΕΔΔΑ κρίνοντας επί της ουσίας της υπόθεσης για τους λοιπούς προσφεύγοντες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι δεν υπήρχε πρόβλημα υπερπληθυσμού στη συγκεκριμένη φυλακή και ότι οι προσφεύγοντες δεν περιγράφουν/προσδιορίζουν άλλες ειδικές συνθήκες κράτησης που να μπορούν να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι αυτοί κρατούνταν υπό συνθήκες που ισοδυναμούν με απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση (βλ. περισσότερα σε παρ. 104-107 και 112-125).
Από την άλλη πλευρά, το ΕΔΔΑ, εξετάζοντας την υπόθεση όσον αφορά τους προσφεύγοντες 1, 2, 4, 6, 10 έως 14, 16, 17, 19, 20, 26 έως 28, 30 και 32 έως 34 και την περίοδο κράτησής τους στο κλειστό τμήμα της φυλακής, μη βλέποντας κάποιο λόγο να αποκλίνει στην συγκεκριμένη περίπτωση από την πάγια νομολογία του επί του θέματος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ σε συνδυασμό με το άρθρο 3, καθώς οι προσφεύγοντες δεν είχαν στη διάθεσή τους κάποιο αποτελεσματικό και πραγματικό ένδικο μέσο για να μπορέσουν να παραπονεθούν για τις συνθήκες κράτησής τους.
Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά ενός κράτους δικαίου.
Τα θεμελιώδη δικαιώματα που θα πρέπει να απολαμβάνει κάθε πολίτης κατοχυρώνονται μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Αποτελεί δε, πρωταρχική και αναντίρρητη υποχρέωση του κράτους το να σέβεται αυτά τα δικαιώματα.
Στη συγκεκριμένη, ωστόσο, περίπτωση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 σε συνδυασμό με το άρθρο 3 εκ μέρους της Ελλάδας, καθώς δεν υπήρχε διαθέσιμο στους προσφεύγοντες κάποιο αποτελεσματικό ένδικο βοήθημα που να τους επιτρέπει να παραπονεθούν για τις συνθήκες κράτησής τους στο κλειστό τμήμα των φυλακών Κασσάνδρας.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
