ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Τάξη & Ασφάλεια
Ποινικό σύστημα και καταστήματα κράτησης
Θεμελιώδη Δικαιώματα
Δικαιώματα εθνικών μειονοτήτων και ευάλωτων ομάδων
Εκπαίδευση στις φυλακές- Υπόθεση Δημάκη – 2018
Η εκπαίδευση αποτελεί ένα θεμελιώδες δικαίωμα, που κατοχυρώνεται συνταγματικά, καθολικά και βάσει υπερεθνικών διατάξεων και δεν πρέπει να εξαρτάται από τη νομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένα άτομο. Ως εκ τούτου, η συμμετοχή στις εκπαιδευτικές διαδικασίες αποτελεί δικαίωμα και των κρατουμένων, αποτελώντας, μάλιστα, ένα ισχυρό όπλο για τη μείωση της υποτροπής και την κοινωνική επανένταξή τους (βλ. περισσότερα για τα ως άνω ζητήματα σε 1, 2, 3).
Τα άρθρα 35, 54 και 58 του Σωφρονιστικού Κώδικα, η Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθμ. 29809 (ΦΕΚ Β΄ 1368/03.07.2015) και το προεδρικό διάταγμα 62/2014 αποτελούν ορισμένες από τις ρυθμίσεις που προβλέπουν τα σχετικά με την εκπαίδευση των κρατουμένων και την χορήγηση εκπαιδευτικών αδειών.
Παρότι έχουν σημειωθεί θετικές εξελίξεις στο πεδίο της εκπαίδευσης των κρατουμένων, η εκπαίδευση στις φυλακές και ειδικότερα το ζήτημα της πρόσβασης και της φοίτησής τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τα προβλήματα που προκύπτουν στην πράξη, αποτελεί ένα φαινόμενο που επανέρχεται ανά τα χρόνια στο προσκήνιο (βλ. 1, 2, 3, 4, 5, 6).
Τον Μάρτιο του 2018, ο Β. Δημάκης, κρατούμενος στις φυλακές Κορυδαλλού και φοιτητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ, προχωρά σε απεργία πείνας και δίψας, κατόπιν της απόρριψης των αιτημάτων του για λήψη άδειας, προκειμένου να παρακολουθήσει τα μαθήματα της σχολής του. Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι, σύμφωνα με δημοσιεύματα,
α) ο κρατούμενος φαίνεται πως πληρούσε τις προϋποθέσεις του νόμου για την χορήγηση άδειας και την παρακολούθηση των μαθημάτων με ηλεκτρονική επιτήρηση (βλ. 1, 2) ενώ
β) το κατάστημα κράτησής του στον Κορυδαλλό δεν πληρούσε τις προδιαγραφές για εξ αποστάσεως φοίτηση (βλ. 1, 2).
Με την υπόθεση αυτή, τίθεται για ακόμα μία φορά επί τάπητος το ζήτημα της ουσιαστικής άσκησης του δικαιώματος των κρατουμένων στην εκπαίδευση. Η μη ικανοποίηση του αιτήματος του Β. Δημάκη για πρόσβαση στις εκπαιδευτικές διαδικασίες και η στάση του Υπουργείου Δικαιοσύνης επί του ζητήματος, αποτέλεσαν ένα θέμα που σχολιάστηκε εκτενώς και απασχόλησε έντονα τον δημόσιο διάλογο (βλ. εκτός των όσων έχουν παρατεθεί παραπάνω και 1, 2, 3, 4, 5).
Στις 14 Απριλίου 2018, ο Β. Δημάκης διέκοψε την απεργία δίψας και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, κατόπιν της διαβεβαίωσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης ότι θα έχει άμεσα πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο. Τον Μάιο του 2018 το αίτημα του Β. Δημάκη για παρακολούθηση των μαθημάτων του πανεπιστημίου στο οποίο έχει εισαχθεί με ηλεκτρονική επιτήρηση, γίνεται δεκτό. Για να μπορέσει, ωστόσο, να ασκήσει τελικά το δικαίωμά του στην εκπαίδευση έφτασε να θέτει σε κίνδυνο την ζωή του.
Η επιβολή μίας ποινής εξυπηρετεί συγκεκριμένους σκοπούς, και ειδικότερα την ειδική και γενική πρόληψη των αδικημάτων καθώς και την επανένταξη του ατόμου. Η έκτιση αυτής της ποινής έχει ως αποτέλεσμα την αποστέρηση του δικαιώματος της ελευθερίας του ατόμου. Τα λοιπά δικαιώματα των κρατουμένων, ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται και το κράτος έχει την υποχρέωση να μεριμνά για την ουσιαστική άσκηση και προστασία τους. Αυτό ισχύει -μεταξύ άλλων- και για το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Σε ένα Κράτος Δικαίου, λοιπόν, οι δημόσιες αρχές οφείλουν να σέβονται και να εξασφαλίζουν την άσκηση των δικαιωμάτων των κρατουμένων, χωρίς να χρειάζεται οι τελευταίοι να προβαίνουν σε εκ του μηδενός διεκδίκηση των δικαιωμάτων που θα έπρεπε να απολαμβάνουν εξ αρχής.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο κρατούμενος Β. Δημάκης, προχώρησε σε απεργία πείνας και δίψας, θέτοντας με αυτόν τον τρόπο σε κίνδυνο τη ζωή του, προκειμένου να μπορέσει να εξασκήσει το κατοχυρωμένο δικαίωμά του στην εκπαίδευση.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
