Τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου του 2022 ο ανήλικος Κώστας Φραγκούλης, Ρομά από τον καταυλισμό Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης, διαφεύγει από βενζινάδικο της οδού Ν. Μοναστηρίου στη Θεσσαλονίκης χωρίς να πληρώσει καύσιμο αξίας 20 ευρώ. Μετά από κλήση του υπαλλήλου του πρατηρίου ειδοποιήθηκε η αστυνομία, ενώ στη συνέχεια η πλησιέστερη στο σημείο ομάδα ΔΙΑΣ άρχισε την καταδίωξη.
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της ΕΛ.ΑΣ. ο νεαρός οδηγός ακολουθήθηκε από τους αστυνομικούς αγνόησε τα σήματα των αρχών, συνεχίζοντας την επικίνδυνη πορεία του. Κατόπιν, ανέπτυξε ταχύτητα “παραβιάζοντας αλλεπάλληλα φωτεινούς σηματοδότες και ενεργώντας συνεχώς επικίνδυνους ελιγμούς, επιχείρησε να εμβολίσει μετωπικά το προπορευόμενο δίκυκλο της Ομάδας ΔΙ.ΑΣ., θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή των αστυνομικών, αγνοώντας εκ νέου τις εντολές τους. Ενόψει του άμεσου κινδύνου, οι αστυνομικοί έκαναν χρήση όπλου (πραγματοποιώντας δύο βολές) με αποτέλεσμα ο οδηγός να χάσει τον έλεγχο αυτού, να προσκρούσει σε τοιχίο και να διακομισθεί σοβαρά τραυματισμένος στο εφημερεύον Νοσοκομείο με σταθμό του ΕΚΑΒ)”, αποκρύπτοντας, όπως φαίνεται, ότι η μια σφαίρα είχε βρει τον ανήλικο στο κεφάλι.
Ο 16χρονος Ρομά διακομίστηκε στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο, όπου υποβλήθηκε σε πολύωρο χειρουργείο αφαίρεσης σφαίρας από το κεφάλι. Εκεί νoσηλεύτηκε σε κρίσιμη κατάσταση στη ΜΕΘ για 11 ημέρες, ενώ στις 13/12/2022 ανακοινώνεται ότι ο ανήλικος Κώστας έχασε τη μάχη για τη ζωή. Το θάνατο του ανήλικου Ρομά, ακολούθησαν διαμαρτυρίες και αναταραχές στους καταυλισμούς των Ρομά, καθώς και διαδηλώσεις με κεντρικό σύνθημα την καταδίκη της αστυνομικής αυθαιρεσίας και συστηματικής ατιμωρησίας. Ο αστυνομικός της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. που φέρεται να πυροβόλησε εναντίον του 16χρονου συνελήφθη κατόπιν εντολής εισαγγελέα, ασκήθηκε εναντίον του δίωξη για απόπειρα ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο, και τελικά αφέθηκε ελεύθερος, αφού του επιβλήθηκαν περιοριστικοί όροι.
Το φαινόμενο της “Υπέρμετρης Αστυνομικής Βίας και Αυθαιρεσίας” αναλύεται στην έκθεση της Ελληνικής Ένωσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Στην ανωτέρω έκθεση ως διαχρονικό πρόβλημα αναφέρεται αφενός η χρήση υπέρμετρης βίας απο την ΕΛ.ΑΣ., και αφετέρου η επίδειξη ή η ανοχή ρατσιστικής συμπεριφοράς απέναντι σε ευάλωτες ομάδες, όπως οι Ρομά. Επιπλέον, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αναφορά του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), ένα μεγάλο ποσοστό των μελών της φυλής των Ρομά είναι συστηματικά κοινωνικά αποκλεισμένοι λόγω της εθνοτικής τους καταγωγής (βλ. και 1, 2).
Πέρα από την υπόθεση του Κώστα Φραγκούλη, σημειώνεται ότι το 2021 έπεσε νεκρός από σφαίρες αστυνομικών και ο Νίκος Σαμπάνης, επίσης ανήλικος Ρομά. Αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ έριξαν αδιάκριτα 36 σφαίρες στο όχημα που επέβαινε. Στην περίπτωση του Κώστα Φραγκούλη, όπως και του Νίκου Σαμπάνη, ο κοινωνικός αποκλεισμός συνδυαστικά με τις “ξενοφοβικές και ρατσιστικές διαθέσεις” της ελληνικής αστυνομίας που καταγράφει η ΕΕΔΑ, ίσως συνέδραμαν στο να δολοφονηθούν και οι δύο νεαροί άντρες Ρομά.
Σε ένα κράτος δικαίου, η δράση και η λειτουργία των Αστυνομικών Αρχών πρέπει να διέπεται από ορισμένες αρχές, όπως μεταξύ άλλων την αρχή της νομιμότητας, την αρχή της αναλογικότητας, την απαγόρευση της καταχρηστικής άσκησης της αστυνομικής εξουσίας, τον σεβασμό και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χωρίς να γίνονται διακρίσεις λόγω εθνοτικής/φυλετικής καταγωγής.
Οι αρμοδιότητες των αστυνομικών αρχών και η συμπεριφορά που πρέπει να επιδεικνύουν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ρυθμίζονται μεταξύ άλλων από το π.δ. 141/1991 και το π.δ. 254/2004.
Η περίπτωση του Κώστα Φραγκούλη, όπως και του Νίκου Σαμπάνη, θέτει ζητήματα μη αναλογικής (υπερβολικής) χρήσης ένοπλης βίας από την πλευρά της αστυνομίας, καθώς και ενδεχομένου ρατσιστικού κινήτρου (βλ. άρθρο 82 Α του Ποινικού Κώδικα) με βάση την εθνοτική καταγωγή των (Ρομά) θυμάτων.
Η αυθαίρετη και υπέρμετρη αστυνομική βία και τα ρατσιστικά αντανακλαστικά κατά την άσκηση του αστυνομικού έργου (racial/ethnic profiling) αποτελούν καταδικαστέα φαινόμενα σε μια δημοκρατία, και πρέπει να αντιμετωπίζονται.
Οι προβληματισμοί για ένα κράτος δικαίου επιτείνονται όταν τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται συστημικά και συστηματικά, για να εφαρμοστεί απαρέγκλιτα το δόγμα “νόμος και τάξη”.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
