ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Μη συμμόρφωση στη νομιμότητα από το υπουργείο Παιδείας επί της απαλλαγής από τα θρησκευτικά
Την 1η Ιουνίου 2021 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 2286/Β’/01.06.2021) η υπουργική απόφαση του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (Αριθμ. 61178/ΓΔ4) που καθορίζει τον τρόπο απαλλαγής των μαθητών από μια σειρά μαθημάτων, μεταξύ των οποίων και τα θρησκευτικά. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη της απόφασης:
«Μαθητές/τριες οι οποίοι/ες δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι (δηλαδή αλλόθρησκοι, ετερόδοξοι άθρησκοι, άθεοι, αγνωστικιστές), δύνανται, εφόσον το επιθυμούν, να απαλλαγούν από την υποχρέωση παρακολούθησης του μαθήματος των Θρησκευτικών, υποβάλλοντας σχετική αίτηση στον/στη Διευθυντή/ντρια της σχολικής μονάδας στην οποία θα αναφέρεται το εξής: “Λόγοι θρησκευτικής συνείδησης δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή (μου ή του παιδιού μου) στο μάθημα των Θρησκευτικών”. Η αίτηση υπογράφεται από τον ίδιο/ίδια τον/τη μαθητή/ τρια, εάν είναι ενήλικος/η, ή και από τους δύο γονείς/ κηδεμόνες του/της, εάν είναι ανήλικος/η. Μόνον στην περίπτωση που η γονική μέριμνα ασκείται από τον ένα γονέα, αρκεί η υπογραφή του/της ασκούντος/ούσης τη γονική μέριμνα».
Ωστόσο, όπως σημειώνει η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ), η παραπάνω δήλωση δεν διαφοροποιείται από τα προηγούμενα έτη, παρά το γεγονός ότι τόσο η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) με απόφασή της (32/2020) μετά από καταγγελία της ΕλΕΔΑ, όσο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ, γνωστό και ως Δικαστήριο του Στρασβούργου) στην υπόθεση Παπαγεωργίου και άλλοι κατά Ελλάδας έχουν επισημάνει την προβληματική διαδικασία απαλλαγής από τα θρησκευτικά ως μη προστατεύουσα τα προσωπικά δεδομένα και ως παραβίαση των δικαιωμάτων που προβλέπονται στο δεύτερο εδάφιο του άρθρου 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (Δικαίωμα στην Εκπαίδευση), ερμηνευόμενου υπό το πρίσμα του άρθρου 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) για την ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας.
«Παρά τις συστάσεις της ΑΠΔΠΧ το Υπουργείο απαξίωσε να συμμορφωθεί και επιπροσθέτως στο προαναφερόμενο ΦΕΚ απαιτεί η αίτηση να συντάσσεται και από τους δύο γονείς, κάτι που δεν απαιτείται για την απαλλαγή από άλλα μαθήματα (π.χ. φυσική αγωγή), ενώ επίσης διαφοροποιείται και στην απαίτηση γνησίου υπογραφής επί της υπεύθυνης δήλωσης και μάλιστα χωρίς να προβλέπεται η προσφάτως εισαχθείσα ηλεκτρονική διαδικασία. Εκτός αυτού, δεν επιτρέπει (και πάλι) την υποβολή αίτησης κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς ως εάν η θρησκευτική συνείδηση να μεταβάλλεται μόνο κατά τους θερινούς μήνες των διακοπών, κάτι που δεν συμβαίνει με τα άλλα μαθήματα», σχολιάζει η ΕλΕΔΑ.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόφαση Παπαγεωργίου και άλλοι κατά Ελλάδας έκρινε πως «οι κρατικές αρχές δεν έχουν το δικαίωμα να επεμβαίνουν στην σφαίρα της ατομικής συνείδησης και να διαπιστώνουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του ατόμου ή να το υποχρεώνουν να αποκαλύπτει τις πεποιθήσεις του σχετικά με πνευματικά ζητήματα», η οργάνωση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, «επιτελώντας στο έπακρο έναν ρόλο που αρμόζει σε θρησκευτικές αρχές, παρεμβάλλει προσκόμματα στη διαδικασία απαλλαγής από τα θρησκευτικά απαιτώντας την έμμεση αποκάλυψη θρησκευτικών πεποιθήσεων. Την ίδια στιγμή φαίνεται να αιτείται το ίδιο απαλλαγή από τη νομιμότητα και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων».
Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, οι δημόσιες Αρχές δεν έχουν το δικαίωμα να επεμβαίνουν στην σφαίρα της ατομικής συνείδησης και να διαπιστώνουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του ατόμου ή να το υποχρεώνουν να αποκαλύπτει τις πεποιθήσεις του σχετικά με πνευματικά ζητήματα, ενώ σύμφωνα με την ΑΠΔΠΧ, η απαλλαγή από τα θρησκευτικά θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕλΕΔΑ, η απόφαση του υπουργείου Παιδείας για τον τρόπο απαλλαγής των μαθητών από τα θρησκευτικά δεν συμμορφώνεται στις παραπάνω απαιτήσεις παρά την πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο του Στρασβούργου και παρά την απόφαση της ΑΠΔΠΧ.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!