Υπόθεση Παπαγεωργίου και λοιποί κατά Ελλάδας- Καταδίκη της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ για παραβίαση του δικαιώματος στην εκπαίδευση

Στην υπόθεση Παπαγεωργίου και λοιποί κατά Ελλάδας, το ΕΔΔΑ εξετάζοντας τη συμβατότητα της διαδικασίας απαλλαγής των μαθητών από το μάθημα των θρησκευτικών με τις διατάξεις της ΕΣΔΑ, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση των δικαιωμάτων των προσφευγόντων βάσει του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι οι κρατικές αρχές δεν έχουν το δικαίωμα να επεμβαίνουν στον τομέα της ατομικής συνείδησης και να εξακριβώνουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του ατόμου ή να το υποχρεώνουν να αποκαλύψει τις πεποιθήσεις που έχει σχετικά με πνευματικά θέματα.

Το ΕΔΔΑ αφού α) επέλεξε να εξετάσει τις υποθέσεις κυρίως από τη σκοπιά του άρθρου 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (και δη του δεύτερου εδαφίου), όπως αυτό ερμηνεύεται υπό το φως και του άρθρου 9 της ΕΣΔΑ (βλ. παρ. 35-39), β) θεώρησε ότι το κύριο ζήτημα που τίθεται στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι αυτό της υποχρέωσης των γονέων να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση στην οποία να αναφέρεται ότι τα τέκνα τους δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι προκειμένου να τύχουν απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών και γ) υπενθύμισε ότι η ελευθερία εκδήλωσης των πεποιθήσεων περιλαμβάνει και μία αρνητική διάσταση, δηλαδή το δικαίωμα του ατόμου να μην εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις και να μην υποχρεώνεται σε συμπεριφορά που μπορεί να οδηγήσει σε συμπεράσματα ως προς το αν έχει- ή δεν έχει- τέτοιες πεποιθήσεις, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στη συγκεκριμένη υπόθεση υπήρξε παραβίαση του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι το σύστημα απαλλαγής των παιδιών από το μάθημα των θρησκευτικών μπορεί να επιβάλλει ένα απαράδεκτο βάρος στους γονείς με κίνδυνο έκθεσης ευαίσθητων πλευρών της προσωπικής τους ζωής και ότι η  υποχρέωση κατάθεσης υπεύθυνης δήλωσης ισοδυναμεί με εξαναγκασμό των γονέων να υιοθετήσουν μια συμπεριφορά από την οποία θα μπορούσε να συμπεράνει κανείς ότι οι ίδιοι και τα τέκνα τους έχουν – ή δεν έχουν – συγκεκριμένες θρησκευτικές πεποιθήσεις.