Η ετήσια έκθεση για το Κράτος Δικαίου που δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταγράφει τον παλμό της κατάστασης σε κάθε χώρα εντοπίζοντας και προλαμβάνοντας τις αναδυόμενες προκλήσεις. Μέσα στα χρόνια, η έκθεση έχει χρησιμεύσει ως βάση για εποικοδομητικές συζητήσεις και πλούσια ανταλλαγή πρακτικών – τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο – στο Ευρωπαϊκό αλλά και τα εθνικά κοινοβούλια.
Με χαρά διαπιστώσαμε ότι, στο πλαίσιο της Έκθεσης, γίνεται τακτική αναφορά στο Vouliwatch, τόσο σε επίπεδο δράσεων του Οργανισμού, όπως η πρωτοβουλία μας για την υποβολή κοινής αναφοράς της ΚτΠ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον δημόσιο σχολιασμό μας σχετικά με το νομοσχέδιο για το πολιτικό χρήμα όσο και σε επίπεδο παρατηρήσεων και σημειώσεων που μοιραστήκαμε με την Επιτροπή κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα.
Το κεφάλαιο για την Ελλάδα και οι προβληματισμοί που καταγράφει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανά τομέα.
Παραπέμποντας στους σχετικούς πίνακες αποτελεσμάτων της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι η αντίληψη για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης στην Ελλάδα εξακολουθεί να κινείται σε μέτρια επίπεδα, τόσο για το ευρύ κοινό όσο και για τις επιχειρήσεις.
Σχολιάζει ακόμη το γεγονός ότι έχει υπάρξει μηδενική πρόοδος όσον αφορά την περσινή της σύσταση (έκθεση 2022) για την ανάγκη συμμετοχής του δικαστικού σώματος στη διαδικασία διορισμού των ανωτάτων δικαστών (Πρόεδροι και Αντιπρόεδροι ΣτΕ, ΑΠ, ΕΣ).
Παρατηρείται τέλος ότι: α) εξακολουθούν να υφίστανται ελλείψεις στην ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης, β) υπάρχουν καθυστερήσεις στη λειτουργία του γραφείου συλλογής και επεξεργασίας δικαστικών στατιστικών στοιχείων και γ) εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την αποδοτικότητα της δικαιοσύνης, ιδίως τη διάρκεια της δίκης, η οποία -όπως τονίζει η Επιτροπή- έχει επιδεινωθεί περαιτέρω.
Παραπέμποντας -μεταξύ άλλων- στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας και στο Ειδικό Ευρωβαρόμετρο, η Επιτροπή σημειώνει πως σύμφωνα με εμπειρογνώμονες και την επιχειρηματική κοινότητα, το επίπεδο διαφθοράς στον δημόσιο τομέα είναι σχετικά υψηλό.
Σχολιάζει ακόμη το γεγονός πως, παρότι έχουν τεθεί σε ισχύ οι κανόνες για το lobbying, η πρόοδος για την υλοποίηση ενός αποτελεσματικού Μητρώου είναι αργή.
Αναφέρει, τέλος, πως σε σχέση με τη δωροδοκία, ενώ έχουν αυξηθεί οι διώξεις και καταδικαστικές αποφάσεις, παραμένει υψηλό το επίπεδο αθωωτικών αποφάσεων και ποινών με αναστολή. Μια κατάσταση που μπορεί να εγείρει ανησυχίες για το δράσης της ελληνικής ποινικής δικαιοσύνης σε σχέση με τη δωροδοκία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει πως: α) εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ουσιαστική ανεξαρτησία της ΕΡΤ, λόγω της διαδικασίας που ακολουθείται για τον διορισμό των μελών του ΔΣ της, β) οι απειλές και οι επιθέσεις κατά δημοσιογράφων εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα, όπως φαίνεται και από τις καταγραφές της σχετικής Πλατφόρμας του Συμβουλίου της Ευρώπης, την ύπαρξη SLAPP’s, την παρακολούθηση δημοσιογράφων και την σε επισφαλείς συνθήκες εργασία των δημοσιογράφων και γ) παρότι έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος απαιτείται να υπάρξουν πιο συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος των δημοσιογράφων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι εξακολουθούν να υφίστανται ανησυχίες για τον ανεπαρκή χρόνο δημόσιας διαβούλευσης ενώ σημειώνει ότι – όπως και πέρυσι – η ποιότητα της νομοθέτησης και οι συχνές αλλαγές στη νομοθεσία δημιουργούν ανασφάλεια για την προστασία των επενδύσεων και τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα.
Εκτεταμένη αναφορά γίνεται, τέλος, και στις διαφορετικές προσεγγίσεις της κυβέρνησης και των οργανώσεων της ΚτΠ σχετικά με τα πολυνομοσχέδια και τις εκπρόθεσμες τροπολογίες.
Όσον αφορά την κατάσταση της ΚτΠ στη χώρα μας, το πλαίσιο λειτουργίας της προκαλεί ανησυχίες, ιδίως σε σχέση με τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους τομείς, όπως τις οργανώσεις που εργάζονται με πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, ενώ η Κομισιόν αναφέρεται και στις επισφαλείς συνθήκες εργασίας των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.
Για το κρίσιμο θέμα των παρακολουθήσεων και της χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού, η Επιτροπή σημειώνει πως τα ζητήματα αυτά αποτελούν αντικείμενο εν εξελίξει διοικητικών και δικαστικών ερευνών, κάνοντας ταυτόχρονα λόγο και για την κριτική που έχει ασκηθεί όσον αφορά τις προβλέψεις του νόμου για την παροχή πληροφοριών στα πρόσωπα που βρίσκονται υπό παρακολούθηση για λόγους εθνικής ασφάλειας και τον περιορισμό των εξουσιών της ΑΔΑΕ.
Μετά λύπης παρατηρήσαμε πως το περιεχόμενο της έκθεσης στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εξαγγελία δράσεων και στη θεωρητική (νομοθετική) πρόβλεψη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, χωρίς η Επιτροπή να υπεισέρχεται στην πρακτική εφαρμογή των νομοθετικών αυτών ρυθμίσεων ή στους κινδύνους και τα προβλήματα που έχει κατά καιρούς επισημάνει η ΚτΠ και το Vouliwatch ειδικότερα (πχ. στο πεδίο της καλής νομοθέτησης, των πόθεν έσχες ή του δικαιώματος πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία).
Γεγονός είναι – και το αναγνωρίζει και η ίδια η Επιτροπή – πως τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη σημειώνεται μια σταδιακή υποβάθμιση της ποιότητας του Κράτους Δικαίου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αποφάσισε η Κομισιόν να θεσπίσει τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για το Κράτος Δικαίου που στην ουσία αποτελεί ένα προληπτικό εργαλείο με στόχο την προώθηση του κράτους δικαίου και την πρόληψη προκλήσεων.
Για να επιτελέσει με αποτελεσματικότητα τον σκοπό της ως μέρος της εργαλειοθήκης για την ενδυνάμωση του Κράτους Δικαίου στην ΕΕ, πιστεύουμε ότι η ετήσια έκθεση οφείλει να είναι πιο αιχμηρή, εστιάζοντας περισσότερο στην ουσιαστική εφαρμογή της νομοθεσίας και των εξαγγελιών των κρατών μελών και λιγότερο στις προθέσεις και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες. Εξάλλου, ειδικά στην Ελλάδα, το αδιαμφισβήτητο πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη νομοθεσίας αλλά η μη πιστή και αποτελεσματική εφαρμογή της.
Κατανοούμε πλήρως τις διεργασίες σε επίπεδο ΕΕ καθώς και τις ισορροπίες που η Επιτροπή καλείται να τηρήσει με τα Κράτη Μέλη. Παρ’ όλα αυτά, η υπέρ το δέον διπλωματική προσέγγιση που επιλέγει να ακολουθήσει στις ετήσιες εκθέσεις της δεν συνιστά μια αποφασιστική προσέγγιση για την ουσιαστική αντιμετώπιση των προκλήσεων του Κράτους Δικαίου στην Ευρώπη.
Μπορείτε να δείτε:
Το από 5-7-2023 Δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
