Σοβαρά ερωτήματα για την τήρηση των αρχών του Κράτους Δικαίου εγείρονται από τις πρόσφατες αποκαλύψεις μιας νέας διασυνοριακής έρευνας διεθνών μέσων ενημέρωσης, η οποία περιγράφει πώς το ελληνικό κράτος συναλλάσσεται με διακινητές και εισάγει στη χώρα μετανάστες, με σκοπό να τους αναθέσει επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο στον Έβρο κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Η έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα Lighthouse Reports, τη γαλλική εφημερίδα Monde, το γερμανικό περιοδικό Spiegel, το γερμανικό δημόσιο κανάλι ARD, την εφημερίδα Guardian (Βρετανία) και το Reporters United (Ελλάδα), δημοσιεύει μαρτυρίες ανεξάρτητων μεταξύ τους πηγών, οι οποίες αποκαλύπτουν πώς «σκλάβοι» μετανάστες δουλεύουν σε τουλάχιστον τρία αστυνομικά τμήματα του Έβρου (Νέο Χειμώνιο, Τυχερό, Ισαάκιο), απ’ όπου επαναπροωθούν αιτούντες άσυλο στην Τουρκία.
Πρόκειται για ένα καλά οργανωμένο σύστημα pushbacks, κατά το οποίο οι «σκλάβοι» (όπως αυτοαποκαλούνται), υπό την επίβλεψη των αστυνομικών, ετοιμάζουν βάρκες όπου επιβιβάζονται πρόσφυγες πριν οδηγηθούν στην αντίπερα όχθη του Έβρου. Μάλιστα, σύμφωνα με τις καταγγελίες, οι «σκλάβοι» συχνά γδύνουν, κλέβουν και χτυπούν τους μετανάστες, την ώρα που πολλοί από αυτούς έρχονται από την Τουρκία με αποκλειστικό σκοπό να ενταχθούν από τις αστυνομικές δυνάμεις στο σύστημα των επαναπροωθήσεων.
Οι μαρτυρίες προέρχονται από τρία διαφορετικά είδη πηγών. Πρώτον, στην έρευνα μιλούν έξι μετανάστες που πλέον βρίσκονται εκτός Ελλάδας και από τις αρχές του 2020 «υπηρέτησαν» (ανεπίσημα) στα αστυνομικά τμήματα του Νέου Χειμωνίου και του Τυχερού, στη μεθοριακή γραμμή του Έβρου, συμμετέχοντας ενεργά σε επαναπροωθήσεις. Δεύτερον, τρεις ελληνικές αστυνομικές πηγές όχι μόνο επιβεβαιώνουν την πρακτική των pushbacks, αλλά αποκαλύπτουν τις επιχειρησιακές λεπτομέρειες του κυκλώματος που χρησιμοποιεί μετανάστες για να επαναπροωθήσουν αιτούντες άσυλο στην Τουρκία. Τρίτον, κάτοικοι της μεθορίου χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη πρακτική ως «κοινό μυστικό», καθώς έρχονται καθημερινά σε επαφή με τους «σκλάβους» συνεργάτες των ελληνικών αρχών.
Η έκταση του φαινομένου (επιχειρήσεις με τη συμμετοχή τριών τουλάχιστον αστυνομικών τμημάτων, διάρκειας τουλάχιστον δύο ετών, επαναπροωθήσεις χιλιάδων αιτούντων άσυλο αν ληφθεί υπόψη ότι κατά τις μαρτυρίες ορισμένες νύχτες τα pushbacks αφορούσαν πάνω από 100 άτομα) καθιστά αμφίβολη την έλλειψη γνώσης εκ μέρους των αστυνομικών επιτελών αλλά και των πολιτικών προϊσταμένων τους. Μάλιστα, σύμφωνα με μία από τις αστυνομικές πηγές που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, η ανάθεση της «βρόμικης δουλειάς» σε μετανάστες είναι εν γνώσει τόσο των επιτελών της αστυνομίας όσο και πολιτικών προσώπων, αν όχι στις επιχειρησιακές της λεπτομέρειες, τουλάχιστον στις γενικές γραμμές της.
Εκτός από τη χρήση «σκλάβων» μεταναστών, οι αποκαλύψεις μιλούν για μια ακόμη παράνομη πρακτική των ελληνικών αρχών. Πράγματι, οι τελευταίες συναλλάσσονται με διακινητές στην Τουρκία και τον Έβρο, για να εισάγουν στη χώρα μετανάστες, οι οποίοι στη συνέχεια θα υποχρεωθούν να κάνουν επαναπροωθήσεις.
Βασικό σημείο σύγκλισης των πηγών είναι η παρουσία και η δράση ενός «σκλάβου» γνωστού με το όνομα «Μάικ». Ο Μάικ, το πραγματικό όνομα του οποίου βρίσκεται στη διάθεσή της έρευνας, κατάγεται από το Χομς της Συρίας. Ο ίδιος έχει αναλάβει τον ρόλο του άτυπου επικεφαλής στις επιχειρήσεις του Νέου Χειμωνίου, ενεργώντας ως μεσάζοντας μεταξύ των αξιωματικών της ΕΛΑΣ και των «σκλάβων» που κάνουν τα pushbacks, συχνά στρατολογώντας και συνοδεύοντάς τους στις επιχειρήσεις. Τουλάχιστον μέχρι το τέλος της έρευνας, ο Σύριος έμενε σε ένα κοντέινερ δίπλα από το αστυνομικό τμήμα του Νέου Χειμωνίου, ενώ υπάρχουν σε βάρος του καταγγελίες για κλοπές και βία κατά των αιτούντων άσυλο που επρόκειτο να επαναπροωθηθούν στην Τουρκία.
Ο Μάικ και ο αδερφός του, ο οποίος επίσης εμπλέκεται σε διακίνηση μεταναστών, είναι αντιμέτωποι με πολλαπλές κατηγορίες στη Συρία, μεταξύ άλλων για λαθρεμπόριο καυσίμων και ανθρώπων. Ο Μάικ, μάλιστα, έχει ήδη μία σχετική καταδίκη.
Ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες τους οι «σκλάβοι» μετανάστες παίρνουν από την αστυνομία ένα Υπηρεσιακό Σημείωμα, με το οποίο τους επιτρέπεται να φύγουν από τον Έβρο και να κινηθούν στην Ελλάδα για μικρό χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου επιχειρούν να περάσουν στη βόρεια Ευρώπη.
Οι παραπάνω μαρτυρίες θέτουν ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, καθώς η επαναπροώθηση προσφύγων, σύμφωνα και με τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, απαγορεύεται από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή και ως Σύμβαση Γενεύης.
Παρά τη σοβαρότητα των καταγγελιών και των μαρτυριών, αστυνομικές αρχές και κυβέρνηση δεν απάντησαν στα ερωτήματα που τους τέθηκαν από τη δημοσιογραφική έρευνα.
Σε ένα Κράτος Δικαίου οι Αρχές οφείλουν να απόσχουν από παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά τους. Ως εκ τούτου, και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας, οι οποίες θα προστατεύουν τους αιτούντες από πόλεμο, ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και άλλους κινδύνους που διατρέχουν στις χώρες προέλευσης.
Όπως σημειώνει και η Ύπατη Αρμοστεία, το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτάσσει ότι τα μέτρα επιτήρησης των συνόρων πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του 1951, ενώ τα «κράτη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους και να σέβονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στο άσυλο».
Παρά τις παραπάνω δεσμεύσεις που πηγάζουν για την Ελλάδα από το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο, οι παραπάνω μαρτυρίες, τις οποίες δεν διέψευσε η ελληνική κυβέρνηση, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα παραβιάζει τη Σύμβαση της Γενεύης και το προσφυγικό δίκαιο.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
