ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ
Θοδωρής Χονδρόγιαννος
Στέλεχος Frontex: Αναφορές για επαναπροωθήσεις προσφύγων από την Ελλάδα
20 • 03 • 2023

Σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, ο επικεφαλής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Frontex ζήτησε από τον Οργανισμό Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής να σταματήσει τη λειτουργία του στην Ελλάδα, εξαιτίας των επαναπροωθήσεων και άλλων παραβιάσεων του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου για τους πρόσφυγες εκ μέρους των ελληνικών Αρχών.

Στις 14 Φεβρουαρίου 2023, οι New York Times δημοσίευσαν ρεπορτάζ, σύμφωνα με το οποίο το 2022 ο Jonas Grimheden, επικεφαλής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex), είπε ότι ο συγκεκριμένος οργανισμός θα πρέπει να σταματήσει να λειτουργεί στην Ελλάδα εξαιτίας συστηματικών παραβιάσεων του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου για τους πρόσφυγες από τις ελληνικές Αρχές, συμπεριλαμβανομένης της βίαιης επαναπροώθησης αιτούντων άσυλο στην Τουρκία. 

«Εδώ και χρόνια, η Ελλάδα, μία από τις μεγαλύτερες πύλες εισόδου της Ευρώπης για τους πρόσφυγες που φτάνουν μέσω Τουρκίας, δέχεται επικρίσεις από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων επειδή στέλνει με τη βία ανθρώπους πίσω στην Τουρκία χωρίς να επεξεργάζεται τα αιτήματά τους για άσυλο», αναφέρει μεταξύ άλλων το δημοσίευμα των New York Times, προσθέτοντας σχετικά με τον ρόλο του Frontex: «Ο ρόλος του Frontex είναι να βοηθήσει χώρες όπως η Ελλάδα να προστατέψουν τα σύνορά τους, αλλά και να δημιουργήσει ένα ευρωπαϊκό πρότυπο για το πώς θα το κάνουν με τρόπο ανθρώπινο και σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ. Ωστόσο, ο οργανισμός, ο οποίος έχει αναπτυχθεί την τελευταία δεκαετία και έχει γίνει ο καλύτερα χρηματοδοτούμενος της ΕΕ, έχει κατηγορηθεί ότι παραβλέπει, συγκαλύπτει ή και προχωρά σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Τα παραπάνω θέτουν ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, καθώς η επαναπροώθηση προσφύγων, σύμφωνα και με τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, απαγορεύεται από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή και ως Σύμβαση Γενεύης

Υπενθυμίζουμε ότι τον Φεβρουάριο του 2022 ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi ενημέρωσε πως η Ύπατη Αρμοστεία είχε καταγράψει σχεδόν 540 περιστατικά επαναπροωθήσεων στα ελληνικά θαλάσσια και χερσαία σύνορα από τις αρχές του 2020.

Από την πλευρά του, ο Frontex υποστήριξε στους New York Times ότι συστάσεις του επικεφαλής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν είναι δεσμευτικές. Πρόσθεσε ότι αντιμετωπίζει τις ανησυχίες από κοινού με τις ελληνικές Αρχές και ότι ο ίδιος ο υπεύθυνος για τα ανθρώπινα δικαιώματα είχε αναφέρει «πρόοδο» στο ζήτημα στα τέλη Ιανουαρίου. «Συμπερασματικά, προς το παρόν, δεν βλέπουμε τον λόγο για να αποσυρθούμε από μία από τις πιο δύσκολες συνοριακές περιοχές ολόκληρης της ΕΕ», σημείωσε ο Οργανισμός σε ανακοίνωσή του. 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε στην εφημερίδα ότι επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να κινήσει τη διαδικασία επί παραβάσει, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε προσφυγή της Κομισιόν κατά της Ελλάδας στο Δικαστήριο της ΕΕ (ΔΕΕ) για παραβίαση του ενωσιακού δικαίου. Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε μεταξύ άλλων ότι σέβεται το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο και ότι οι ισχυρισμοί για επαναπροωθήσεις διερευνώνται.

Που εντοπίζεται το πρόβλημα με το Κράτος Δικαίου;

Σε ένα Κράτος Δικαίου οι Αρχές οφείλουν να απόσχουν από παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά τους. Ως εκ τούτου, και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας, οι οποίες θα προστατεύουν τους αιτούντες από πόλεμο, ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και άλλους κινδύνους που διατρέχουν στις χώρες προέλευσης. 

Όπως σημειώνει και η Ύπατη Αρμοστεία, το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτάσσει ότι τα μέτρα επιτήρησης των συνόρων πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του 1951, ενώ τα «κράτη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους και να σέβονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στο άσυλο».

Ωστόσο, οι αποκαλύψεις των New York Times εγείρουν εν προκειμένω σοβαρά ερωτήματα για συστηματικές παραβιάσεις του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου για τους πρόσφυγες εκ μέρους των ελληνικών Αρχών.

Θοδωρής Χονδρόγιαννος
Περισσοτερα
Αν έχεις εντοπίσει παραβίαση του Κράτους Δικαίου, κάνε κι εσύ αναφορά!
ΕΠΩΝΥΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕΣΩ ΦΟΡΜΑΣ ΣΤΟ GOVWATCH
ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ GLOBALEAKS
Υποστήριξε το έργο του govwatch
ΚΑΝΕ ΔΩΡΕΑ