ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Επίτροπος Γιόχανσον: Παραβιάσεις της ενωσιακής νομοθεσίας για τους πρόσφυγες από την Ελλάδα
Στις 26 Ιανουαρίου 2023, η επίτροπος της ΕΕ για τις Εσωτερικές Υποθέσεις Ίλβα Γιόχανσον απέστειλε στην ελληνική κυβέρνηση δύο επιστολές, στις οποίες υποστηρίζει ότι η Ελλάδα παραβιάζει την ενωσιακή νομοθεσία για την κοινωνική προστασία και τα μέτρα κράτησης των προσφύγων.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της ΕφΣυν, η μία από τις δύο επιστολές ζητά από την κυβέρνηση να εφαρμόσει και για τους πρόσφυγες την ίδια κοινωνική πολιτική που προβλέπεται για τους Έλληνες, καταργώντας τις διακρίσεις της εθνικής νομοθεσίας σε βάρος όσων απολαμβάνουν καθεστώτος διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα. Η Επιτροπή, μάλιστα, διατυπώνει «ανησυχίες που εγείρουν πιθανές παραβάσεις από μέρους της Ελλάδας του άρθρου 29 παρ. 1 της οδηγίας 2011/95/ΕΕ», σκοπός της οποίας είναι οι πρόσφυγες να έχουν πρόσβαση σε ένα ελάχιστο επίπεδο κοινωνικών παροχών από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη της οδηγίας 2011/95/ΕΕ, «τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας να λαμβάνουν στο κράτος μέλος στο οποίο έχει χορηγηθεί η προστασία αυτή την αναγκαία συνδρομή, από άποψη κοινωνικής αρωγής, όπως οι υπήκοοι του εν λόγω κράτους μέλους».
Η ίδια επιστολή προσθέτει: «Οι εν λόγω ανησυχίες [της Κομισιόν] σχετίζονται με τα δικαιώματα των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και, ειδικότερα, για την πρόσβασή τους στην κοινωνική αρωγή μετά τη χορήγηση διεθνούς προστασίας. Εγείρονται στο πλαίσιο των ανταλλαγών απόψεων που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ελλάδας. Η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι οι εξηγήσεις που δόθηκαν από τις ελληνικές αρχές στο πλαίσιο αυτών των ανταλλαγών απόψεων δεν είναι ικανοποιητικές. Ως εκ τούτου, αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει με προειδοποιητική επιστολή».
Στο πλαίσιο της διαδικασίας επί παραβάσει, η κυβέρνηση θα πρέπει να υποβάλει τις παρατηρήσεις της επί των αιτιάσεων της Κομισιόν εντός δύο μηνών από την παραλαβή της κάθε επιστολής. Αν δεν το κάνει ή αν κριθούν μη ικανοποιητικές οι εξηγήσεις της, η διαδικασία θα προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, στο οποίο η Επιτροπή θα εκδώσει «αιτιολογημένη γνώμη» και θα καλέσει την Ελλάδα σε συμμόρφωση. Αν δεν υπάρξει συμμόρφωση, τότε η Κομισιόν μπορεί να ασκήσει προσφυγή κατά της χώρας στο Δικαστήριο της ΕΕ.
Ακόμη, η πρώτη επιστολή της επιτρόπου Γιόχανσον επισημαίνει ότι, αν και ο ελληνικός νόμος, σε συμφωνία με το ενωσιακό δίκαιο, ορίζει ότι «οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τους Έλληνες πολίτες και λαμβάνουν την αναγκαία κοινωνική αρωγή υπό τους όρους που ισχύουν για τους Έλληνες πολίτες», εν τούτοις προβλέπονται ανεπίτρεπτες διακρίσεις μέσω των κριτηρίων επιλεξιμότητας για τα επιδόματα στέγασης, παιδιού, γέννησης, κοινωνικής αλληλεγγύης και στεγαστικής συνδρομής ανασφάλιστων υπερηλίκων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα διάκρισης σε βάρος των προσφύγων είναι οι προϋποθέσεις για το επίδομα στέγασης. Για την καταβολή του σε πρόσφυγα απαιτείται η μόνιμη και νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα για πέντε έτη πριν την υποβολή του αιτήματος. Αυτό συνιστά άμεση διάκριση σε βάρος των δικαιούχων διεθνούς προστασίας, καθώς δεν προβλέπεται αντίστοιχη προϋπόθεση για τους Έλληνες πολίτες.
Η δεύτερη επιστολή της επιτρόπου Γιόχανσον αφορά την κράτηση των αιτούντων άσυλο στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) και στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές (ΚΕΔ). Σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, οι διοικητές των ΚΥΤ και των ΚΕΔ μπορούν να αποφασίσουν τον περιορισμό των αιτούντων άσυλο στη δομή για πέντε μέρες, με δυνατότητα παράτασης του μέτρου μέχρι 25 μέρες.
Σχετικά με αυτό το μέτρο η Κομισιόν εκφράζει τους εξής προβληματισμούς: «Η κράτηση θα πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται ως μέτρο έσχατης ανάγκης, όπως έχει επίσης επιβεβαιωθεί επανειλημμένα από το Δικαστήριο της ΕΕ. […] Συναφώς, τα άρθρα 8 και 9 της οδηγίας, σε συνδυασμό με τις αιτιολογικές σκέψεις 15 και 20 της εν λόγω οδηγίας, περιορίζουν σημαντικά την εξουσία των κρατών μελών να θέτουν υπό κράτηση ένα πρόσωπο. […] Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι διατάξεις του άρθρου 40 του νόμου 4939/2022 δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 8 και 9 της οδηγίας».
Η επιστολή συμπληρώνει, αναφερόμενη και στη Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή και ως Σύμβαση της Γενεύης: «Η κράτηση των αιτούντων θα πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τη βασική αρχή ότι ένα πρόσωπο δεν θα πρέπει να κρατείται απλώς και μόνον επειδή επιζητεί διεθνή προστασία, ιδίως σύμφωνα με τις διεθνείς νομικές υποχρεώσεις των κρατών μελών και το άρθρο 31 της Σύμβασης της Γενεύης. Η κράτηση αιτούντων θα πρέπει να είναι δυνατή μόνο σε σαφώς καθορισμένες, εξαιρετικές περιστάσεις οι οποίες προβλέπονται στην παρούσα οδηγία και να διέπεται από την αρχή της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας όσον αφορά τόσο τον τρόπο όσο και τον σκοπό της εν λόγω κράτησης».
Τέλος, η Επιτροπή επισημαίνει ότι ο ν. 4939/2022 (ΦΕΚ Α’ 111/10.6.2022) μεταφέρει πλημμελώς την ευρωπαϊκή οδηγία και σε σχέση με την κράτηση ασυνόδευτων ανηλίκων και ευάλωτων ομάδων.
Ως κράτος μέλος της ΕΕ η Ελλάδα οφείλει να συμμορφώνεται με τις συνθήκες της Ένωσης και το ενωσιακό δίκαιο. Ακόμη, η χώρα οφείλει να συμμορφώνεται με τη Σύμβαση της Γενεύης για την προστασία των προσφύγων και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους.
Ωστόσο, οι δύο επιστολές της επιτρόπου Γιόχανσον προς την ελληνική κυβέρνηση, με την οποία ξεκίνησε η διαδικασία επί παραβάσει σε βάρος της χώρας, εγείρουν σοβαρά ζητήματα για τη συμμόρφωση της Ελλάδας τόσο στην οδηγία 2022/95/ΕΕ για τα δικαιώματα των προσφύγων, όσο και στη Σύμβαση της Γενεύης.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!