ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ
Χριστιάννα Στυλιανίδου
Ο νόμος 5076/2023 και οι προβληματισμοί σε επίπεδο καλής νομοθέτησης
11 • 12 • 2023

Ζητήματα που σχετίζονται μεταξύ άλλων με τη διαβούλευση και την κατατεθείσα τροπολογία δημιουργούν προβληματισμούς σχετικά με το κατά πόσον στο πλαίσιο του ν. 5076/2023 ακολουθήθηκαν οι κανόνες καλής νομοθέτησης.

Α. Η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις αρχές του κράτους δικαίου και της διαφάνειας. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 7475 του Συντάγματος και τα άρθρα  85, 87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής). Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης. 

Με βάση τους γενικούς αυτούς κανόνες και το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4622/2019 εκδόθηκε το 2020 το Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας, στο οποίο αναλύονται και εξειδικεύονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας.

Το εν λόγω σχέδιο αποτελείτο από 33 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με το Κτηματολόγιο (Μέρος Β, άρθρα 3-21) και τη διαδικασία μεταβίβασης ακινήτων (Μέρος Γ, άρθρα 22-24). Επιπλέον, το Μέρος Δ’ του εν λόγω σχεδίου (άρθρα 25-29) περιείχε άλλες ρυθμίζεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, οι οποίες σχετίζονταν με την εκπόνηση της μελέτης ταξινόμησης δεδομένων, τη δυνατότητα χρήσης των χώρων του κτιρίου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών,  το χρονικό διάστημα καταβολής του ανταλλάγματος στους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στο πλαίσιο του έργου «ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι», τη διαδικασία πληρωμής των αναδόχων για έργα που υλοποιεί η Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε καθώς και το προσωπικό της εταιρείας «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Ανώνυμη Εταιρεία». Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι το Μέρος Δ του ως άνω σχεδίου φαίνεται να ρυθμίζει πολλά και μη σχετιζόμενα -είτε μεταξύ τους είτε με τις διατάξεις των λοιπών Μερών του σχεδίου- ζητήματα.

Η διαβούλευση ορίστηκε ότι θα ολοκληρωθεί στις 30 Νοεμβρίου 2023 και ώρα 09:00, δηλαδή 13 (σχεδόν) ημέρες αργότερα. Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι, παρά τα όσα προβλέπει το άρθρο 61 του ν. 4622/2019: α) δεν έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα opengov.gr η έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης και β) δεν ανευρέθηκε κάποια τεκμηρίωση (ή έστω αναφορά) του λόγου για τον οποίο αποφασίστηκε ότι η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει λιγότερο από δύο εβδομάδες στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης που συνόδευε το σχέδιο νόμου κατά την κατάθεσή του στη Βουλή.

2. Την 1η Δεκεμβρίου 2023 κατατίθεται στη Βουλή προς ψήφιση το ως άνω σχέδιο νόμου, αποτελούμενο πλέον από 35 άρθρα. Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως τα άρθρα 12 και 15 του υπό κρίση σχεδίου δεν φαίνεται να συμπεριλαμβάνονταν και στο αντίστοιχο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε διαβούλευση.

3. Την Παρασκευή, 8 Δεκεμβρίου 2023 και ώρα 22:35 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 53/1/8-12-2023 τροπολογία από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Η εν λόγω τροπολογία αποτελείτο από 1 άρθρο, το οποίο αφορούσε το παρατηρητήριο τιμών παιδικών παιχνιδιών «Το καλάθι του Αϊ Βασίλη». 

Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι η ως άνω τροπολογία: 

α) κατατέθηκε βράδυ Παρασκευής, παρά το γεγονός ότι το άρθρο 87 του Κανονισμού της Βουλής αναφέρει πως η κατάθεση των τροπολογιών την Παρασκευή γίνεται «το αργότερο έως ώρα 13.00» και

β) ρύθμιζε ένα ζήτημα (το  καλάθι του Αϊ Βασίλη) το οποίο δεν σχετιζόταν με κάποιο τρόπο με τα λοιπά ζητήματα που ρύθμιζε το σχέδιο νόμου, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την ένταξη του εν λόγω άρθρου στο Μέρος ΣΤ’ του νόμου.   

4. Την Παρασκευή, 8 Δεκεμβρίου 2023, η Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης συντάσσει έκθεση με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, ως έχει»

Την Δευτέρα, 11 Δεκεμβρίου 2023, το υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5076/2023 («Επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης του Ελληνικού Κτηματολογίου: Διεκπεραίωση εκκρεμοτήτων στις μεταγραφές ακινήτων και ενίσχυση της επιχειρησιακής λειτουργίας του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο» – Απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών μεταβίβασης ακινήτων – Ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης»), ο οποίος αποτελείται από 35 άρθρα.  

Πού εντοπίζεται το πρόβλημα με το Κράτος Δικαίου;

Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου. 

Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.

Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5076/2023. Ζητήματα που σχετίζονται με τη δημόσια διαβούλευση, την κατατεθείσα τροπολογία καθώς και τη ρύθμιση πολλών και μη άμεσα σχετιζόμενων μεταξύ τους θεμάτων στο πλαίσιο του υπό κρίση νόμου αποτελούν ορισμένους από τους προβληματισμούς που τίθενται σε επίπεδο καλής νομοθέτησης.

Χριστιάννα Στυλιανίδου
Περισσοτερα
Αν έχεις εντοπίσει παραβίαση του Κράτους Δικαίου, κάνε κι εσύ αναφορά!
ΕΠΩΝΥΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕΣΩ ΦΟΡΜΑΣ ΣΤΟ GOVWATCH
ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ GLOBALEAKS
Υποστήριξε το έργο του govwatch
ΚΑΝΕ ΔΩΡΕΑ