Σύμφωνα με έρευνα του Solomon και του Balkan Investigative Reporting Network (BIRN), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες απέστειλε την 1η Απριλίου 2022 επιστολή προς τις ελληνικές Αρχές, ζητώντας διαβεβαίωση ότι οκτώ Τούρκοι πολίτες (επτά πρώην στρατιωτικοί και ένας δάσκαλος) «θα έχουν τη δέουσα πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου και θα προστατευθούν από επαναπροώθηση». Οι εν λόγω Τούρκοι υπήκοοι είχαν φτάσει στη Σάμο λίγες μέρες νωρίτερα, με σκοπό να ζητήσουν άσυλο εξαιτίας πολιτικών διώξεων στη χώρα τους.
Η επιστολή της Ύπατης Αρμοστείας στάλθηκε στα υπουργεία Εξωτερικών, Προστασίας του Πολίτη, Ναυτιλίας και Μετανάστευσης και Ασύλου. Ωστόσο, καμία ελληνική Αρχή δεν απάντησε στον διεθνή οργανισμό. Σύμφωνα με το περιεχόμενό της, το πρωί της 26ης Μαρτίου 2022 ήρθαν σε επικοινωνία με την Ύπατη Αρμοστεία στενοί συγγενείς των Τούρκων αιτούντων άσυλο, προκειμένου να ενημερώσουν για την άφιξη των δικών τους στη Σάμο. Απευθυνόμενη στις ελληνικές Αρχές, η Ύπατη Αρμοστεία επεσήμανε τα στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης) των Τούρκων πολιτών, από τους οποίους ο μεγαλύτερος είναι γεννηθείς το 1970 και ο νεότερος το 1991.
Οι οικογένειες, αναφέροντας και συντεταγμένες τοποθεσίας όπου βρίσκονταν οι οκτώ αιτούντες άσυλο, ζήτησαν τη συνδρομή της Ύπατης Αρμοστείας για να διασφαλιστεί ότι οι Τούρκοι θα έχουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου στην Ελλάδα «λόγω φόβου δίωξης στη χώρα καταγωγής τους λόγω του κοινωνικού και πολιτικού τους προφίλ».
Παρά την έκκληση του διεθνούς οργανισμού για πρόσβαση αιτούντων άσυλο στις διαδικασίες διεθνούς προστασίας, η έρευνα του Solomon και του BIRN αναφέρει ότι οι Τούρκοι επαναπροωθήθηκαν στη χώρα και τελικά συνελήφθησαν από τις τουρκικές Αρχές στις 28 Μαρτίου. Μάλιστα, οι συγγενείς τους έχασαν επαφή με τους αιτούντες άσυλο στις 26 Μαρτίου.
Σύμφωνα με την επιστολή της Ύπατης Αρμοστείας, πληρεξούσιος δικηγόρος των οικογενειών ενημέρωσε τον διεθνή οργανισμό πως οι οκτώ Τούρκοι «είχαν συλληφθεί» στη Σάμο και είχαν εξαναγκαστεί να επιβιβαστούν σε σκάφος του ελληνικού Λιμενικού, πριν τελικά μεταφερθούν πίσω στη θάλασσα όπου εντοπίστηκαν από τις τουρκικές Αρχές, οι οποίες «στη συνέχεια τους συνέλαβαν και τους οδήγησαν σε δίκη».
Κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της έρευνας (18 Νοεμβρίου 2022), οι επτά από τους οκτώ Τούρκους βρίσκοταν στη φυλακή έχοντας καταδικαστεί για συμμετοχή στο κίνημα Γκιουλέν, το οποίο οι τουρκικές Αρχές διώκουν ως τρομοκρατική οργάνωση. Μόνο ένας εκ των γκιουλενιστών, ο δάσκαλος, έμεινε εκτός φυλακής υπό αυστηρούς περιοριστικούς όρους.
Μετά την επιστροφή και τη σύλληψη των Τούρκων υπηκόων, ο δικηγόρος τους Άνθιμος Σιδέρης κατέθεσε ενώπιον της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ), όπου προσκόμισε εγγράφως τη μαρτυρία ενός εκ των οκτώ μέσα από τη φυλακή, στην οποία περιγράφεται η επαναπροώθησή τους από τις ελληνικές Αρχές.
«Για το φερόμενο περιστατικό αποβίβασης οχτώ Τούρκων πολιτών στη νήσο Σάμο πραγματοποιήθηκαν έλεγχοι για τον εντοπισμό των προαναφερόμενων προσώπων με αρνητικά αποτελέσματα», ανέφερε το υπουργείο Ναυτιλίας, αρνούμενο ουσιαστικά την επαναπροώθηση.
Τα παραπάνω θέτουν ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, καθώς η επαναπροώθηση προσφύγων, σύμφωνα και με τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, απαγορεύεται από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή και ως Σύμβαση Γενεύης.
Υπενθυμίζουμε ότι τον Φεβρουάριο του 2022 ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi ενημέρωσε πως η Ύπατη Αρμοστεία είχε καταγράψει σχεδόν 540 περιστατικά επαναπροωθήσεων στα ελληνικά θαλάσσια και χερσαία σύνορα από τις αρχές του 2020.
Σε ένα Κράτος Δικαίου οι Αρχές οφείλουν να απόσχουν από παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά τους. Ως εκ τούτου, και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας, οι οποίες θα προστατεύουν τους αιτούντες από πόλεμο, ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και άλλους κινδύνους που διατρέχουν στις χώρες προέλευσης.
Όπως σημειώνει και η Ύπατη Αρμοστεία, το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτάσσει ότι τα μέτρα επιτήρησης των συνόρων πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του 1951, ενώ τα «κράτη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους και να σέβονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στο άσυλο».
Ωστόσο, από τα παραπάνω στοιχεία εγείρονται ξανά σοβαρά ερωτήματα για την εφαρμογή από τις ελληνικές αρχές πρακτικών συστηματικών pushbacks κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και του Κράτους Δικαίου.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
