Στις 15 Ιουλίου 2022 το Forensic Architecture, ερευνητικό κέντρο με έδρα το Goldsmiths του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, και το Forensis, η αδελφή-οργάνωσή του στο Βερολίνο, δημοσίευσαν μια νέα διαδραστική πλατφόρμα που καταγράφει πώς μέσα σε δύο χρόνια (Μάρτιος 2020-Μάρτιος 2022) οι ελληνικές Αρχές πραγματοποίησαν 1.018 επαναπροωθήσεις με θύματα τουλάχιστον 27.464 αιτούντες άσυλο.
Σύμφωνα με τη δημοσιογραφική ομάδα του Solomon, η οποία παρουσίασε τα ευρήματα της διαδραστικής πλατφόρμας στην Ελλάδα, οι περισσότερες επαναπροωθήσεις προσφύγων καταγράφονται στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Λέσβου, όπου εντοπίζονται 386 περιστατικά. Ακολουθούν η Σάμος με 194, η Χίος με 126, η Κως με 120, η Ρόδος με 89 και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα με 86 περιστατικά pushbacks.
Παρά τις επίσημες διαψεύσεις καθ’ όλο αυτό το διάστημα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής Frontex παραμένει έκθετος, καθώς από τα επιχειρησιακά αρχεία του ίδιου προκύπτει ότι έχει άμεση εμπλοκή σε τουλάχιστον 122 επαναπροωθήσεις και γνώση για ακόμη 400 pushbacks, τα οποία στις επίσημες καταγραφές του επιχειρεί να παρουσιάσει ως «αποτροπές εισόδου».
Σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις η διαδικασία της επαναπροώθησης εμφανίζεται να γίνεται σε γνώση γερμανικού πλοίου του ΝΑΤΟ, το οποίο πραγματοποιεί περιπολίες στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα. Ακόμη, καταγράφονται 26 περιπτώσεις κατά τις οποίες οι αιτούντες άσυλο ρίχτηκαν από το λιμενικό στη θάλασσα, με δύο από τα θύματα των συγκεκριμένων επαναπροωθήσεων να έχουν βρεθεί δεμένα με χειροπέδες.
Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι 10 άτομα πνίγηκαν κατά τη διάρκεια επαναπροώθησής τους με λέμβο χωρίς μηχανή, ενώ ακόμα τέσσερις πρόσφυγες παραμένουν αγνοούμενοι.
Η δημοσίευση των Forensic Architecture και Forensis καταγράφει και συγκεκριμένα περιστατικά pushbacks. Αναλυτικά, σημειώνει ότι τον Ιούλιο του 2021 επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία 35 Κούρδοι πρόσφυγες που έφτασαν στα Αντικύθηρα από τη γειτονική χώρα, στην προσπάθειά τους να διασχίσουν το Αιγαίο για να φτάσουν και να ζητήσουν άσυλο στην Ιταλία. Ακόμη 17 άτομα επαναπροωθήθηκαν από τη Σάμο στην Τουρκία τον Φεβρουάριο του 2022.
Τα παραπάνω στοιχεία θέτουν ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, καθώς η επαναπροώθηση προσφύγων, σύμφωνα και με τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, απαγορεύεται από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή και ως Σύμβαση Γενεύης.
Ο Στέφανος Λεβίδης, υπεύθυνος ερευνητής του Forensic Architecture για θέματα μετανάστευσης και συνοριακής βίας και συντονιστής της έρευνας, ανέφερε στο Solomon πως οι επαναπροωθήσεις «είναι προδήλως παράνομες και παραβιάζουν αποδεδειγμένα πολλά διεθνή πρωτόκολλα, μεταξύ των οποίων τα αναφαίρετα δικαιώματα υποβολής αιτήματος ασύλου και αναζήτησης διάσωσης στη θάλασσα».
Σε ένα Κράτος Δικαίου οι Αρχές οφείλουν να απόσχουν από παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά τους. Ως εκ τούτου, και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας, οι οποίες θα προστατεύουν τους αιτούντες από πόλεμο, ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και άλλους κινδύνους που διατρέχουν στις χώρες προέλευσης.
Όπως σημειώνει και η Ύπατη Αρμοστεία, το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτάσσει ότι τα μέτρα επιτήρησης των συνόρων πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του 1951, ενώ τα «κράτη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους και να σέβονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στο άσυλο».
Ωστόσο, από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι για διάστημα δύο ετών (Μάρτιος 2020-Μάρτιος 2022) οι ελληνικές Αρχές προχώρησαν σε 1.018 επαναπροωθήσεις με θύματα τουλάχιστον 27.464 προσφύγων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας για προστασία των προσφύγων.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
