Στις 9 Μαρτίου 2023, το Solomon και η ισπανική εφημερίδα El País δημοσίευσαν έρευνα, σύμφωνα με την οποία τον Ιανουάριο του 2022 ένα ζευγάρι Κουβανών, ονόματι Lino Antonio Rojas Morell και Yudith Pérez Álvarez, απελάθηκαν βίαια από τις ελληνικές Αρχές προς την Τουρκία, αφότου οι αστυνομικοί τους είχαν αφαιρέσει σακίδια, κινητά τηλέφωνα και χρήματα. Ακόμη, πάντα σύμφωνα με το ρεπορτάζ, δύο Μαροκινοί επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία την 1η Νοεμβρίου 2022, πάλι μετά από αφαίρεση προσωπικών αντικειμένων τους.
Κατά τα ευρήματα της έρευνας, που συνέλεξε μαρτυρίες οκτώ θυμάτων επαναπροωθήσεων και ανέλυσε 374 καταγγελίες που έγιναν σε οργανισμούς και φορείς με ειδίκευση στο προσφυγικό, πάνω από 20.000 αιτούντες άσυλο έχουν επαναπροωθηθεί από την Ελλάδα στην Τουρκία κατά το διάστημα 2017-2022. Μάλιστα, το δημοσίευμα αναφέρει ότι κατά πάγια πρακτική οι αστυνομικοί αφαιρούν αντικείμενα και χρηματικά ποσά από τους αιτούντες άσυλο πριν επαναπροωθηθούν, με το συνολικό ποσό που έχει υπεξαιρεθεί να υπολογίζεται με μετριοπαθείς εκτιμήσεις σε πάνω από δύο εκατ. ευρώ.
«Όταν κατάσχεις τα τηλέφωνά τους, εξαλείφεις κάθε απόδειξη πως βρέθηκαν εκεί. Όταν κατάσχεις τα χρήματά τους, κάνεις τη ζωή τους πιο δύσκολη. Όταν τους αφήνεις γυμνούς, μια άλλη τάση που βρίσκεται σε έξαρση, τους ταπεινώνεις και τους αποθαρρύνεις», σχολίασε στην έρευνα η Εύα Κοσσέ, ανώτερη ερευνήτρια του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) στην Ελλάδα. «Αποτελεί μέρος μιας στρατηγικής για να τους αποτρέψεις από το να προσπαθήσουν [να περάσουν] ξανά».
«Δεν μπορούμε να μιλάμε για κάποια μεμονωμένα περιστατικά, γιατί τα τελευταία χρόνια έχουν καταστεί μέρος μιας συστηματικής επιχειρησιακής πρακτικής», είπε από την πλευρά της η Hope Barker, εκπρόσωπος του Δικτύου Παρακολούθησης της Βίας στα Σύνορα (Border Violence Monitoring Network), το οποίο απαρτίζουν 12 οργανώσεις που συλλέγουν μαρτυρίες για παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο στα ευρωπαϊκά σύνορα.
Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), η οποία αποτελεί επίσημο συμβουλευτικό όργανο του ελληνικού κράτους, στο 88% των καταγραφόμενων περιπτώσεων τα θύματα επαναπροωθήσεων δήλωσαν πως είχαν υποστεί βία και στο 93% των περιπτώσεων ότι είχαν αφαιρεθεί υπάρχοντα και χρήματά τους. Η ΕΕΔΑ υπολογίζει ότι ο ελάχιστος αριθμός ατόμων που επαναπροωθήθηκαν την περίοδο 2020-2022 ανέρχεται σε 2.157 άτομα.
Τα παραπάνω θέτουν ευθέως ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, καθώς η επαναπροώθηση προσφύγων, σύμφωνα και με τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, απαγορεύεται από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή και ως Σύμβαση Γενεύης.
Ακόμη, υπενθυμίζουμε ότι τον Φεβρουάριο του 2022 ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi ενημέρωσε πως η Ύπατη Αρμοστεία είχε καταγράψει σχεδόν 540 περιστατικά επαναπροωθήσεων στα ελληνικά θαλάσσια και χερσαία σύνορα από τις αρχές του 2020.
Απαντώντας στα ερωτήματα της δημοσιογραφικής έρευνας, το υπουργείο Μετανάστευσης αναφέρθηκε στην προσήλωσή του στη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά δεν έδωσε συγκεκριμένες εξηγήσεις σχετικά αφενός με το εάν βρίσκεται σε εξέλιξη κάποια έρευνα για τις καταγεγραμμένες επαναπροωθήσεις, αφετέρου με το ποια διαδικασία ακολουθείται με τα χρήματα και προσωπικά αντικείμενα που αφαιρούνται από τους αιτούντες άσυλο.
Σε ένα Κράτος Δικαίου οι Αρχές οφείλουν να απόσχουν από παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά τους.
Ως εκ τούτου, και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας, οι οποίες θα προστατεύουν τους αιτούντες από πόλεμο, ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και άλλους κινδύνους που διατρέχουν στις χώρες προέλευσης.
Όπως σημειώνει και η Ύπατη Αρμοστεία, το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτάσσει ότι τα μέτρα επιτήρησης των συνόρων πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του 1951, ενώ τα «κράτη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους και να σέβονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στο άσυλο».
Ωστόσο, από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι οι ελληνικές Αρχές προχώρησαν σε παράνομη επαναπροώθηση προσφύγων κατά παράβαση του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, προβαίνοντας μάλιστα και σε αφαίρεση προσωπικών αντικειμένων και χρημάτων των αιτούντων άσυλο πριν απομακρυνθούν παράνομα από τη χώρα.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!