Τρεις υποθέσεις μαζικών επαναπροωθήσεων προσφύγων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου καταγράφονται σε νέα έκθεση από το Border Violence Monitoring Network (Δίκτυο Παρακολούθησης της Βίας στα Σύνορα, BVMN), ένα ανεξάρτητο δίκτυο οργανώσεων και ενώσεων που παρακολουθεί τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Από την έκθεση προκύπτει ότι οι εν λόγω περιπτώσεις pushbacks οδήγησαν συνολικά σε 206 επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο, ανάμεσα στους οποίους και ασυνόδευτα παιδια. Οι υποθέσεις έλαβαν χώρα στον Έβρο κατά το χρονικό διάστημα από τις 24 Μαΐου έως τις 12 Ιουνίου 2022. Κι αυτό παρά την παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και την έγκαιρη ενημέρωση των ελληνικών Αρχών για τον εντοπισμό των προσφύγων μέσα στην ελληνική επικράτεια.
Η πρώτη υπόθεση εκτυλίχθηκε από τις 24 έως τις 27 Μαΐου. Σε αυτό το διάστημα έγινε γνωστό στο Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (GCR) και τη Human Rights 360 (HR360) ότι 93 πρόσφυγες, ανάμεσα στους οποίους 30 παιδιά (κάποια από αυτά ασυνόδευτα), εντοπίστηκαν σε ελληνική νησίδα του ποταμού Έβρου. Παρά την ενημέρωση των Αρχών και το γεγονός ότι το ΕΔΔΑ χορήγησε ασφαλιστικά μέτρα ζητώντας από την ελληνική κυβέρνηση να μην απομακρυνθούν οι πρόσφυγες από τη χώρα, εκείνοι συνελήφθησαν και επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία.
Η δεύτερη υπόθεση εκτυλίχθηκε από τις 31 Μαΐου έως τις 6 Ιουνίου. Οι ίδιες οργανώσεις ενημερώθηκαν από αιτούντα άσυλο ότι αυτή τη φορά 52 πρόσφυγες, κάποιοι εκ των οποίων ήταν και στην προηγούμενη ομάδα των 93 που επαναπροωθήθηκαν λίγες μέρες νωρίτερα, εγκαταλείφθηκαν από τις τουρκικές Αρχές σε νησίδα του Έβρου εντός των ελληνικών συνόρων. Και σε αυτή την περίπτωση ενημερώθηκαν οι Αρχές και το ΕΔΔΑ χορήγησε ασφαλιστικά μέτρα, όμως και πάλι οι πρόσφυγες επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία.
Η τρίτη υπόθεση, η οποία εκτυλίχθηκε από την 1η έως τις 12 Ιουνίου, οδήγησε αρχικά σε επαναπροώθηση 28 προσφύγων που εντοπίστηκαν σε νησίδα του Έβρου. Αυτοί διέσχισαν εκ νέου τα σύνορα προς την Ελλάδα, μαζί με ακόμη πέντε άτομα. Οι Αρχές και η Frontex ειδοποιήθηκαν, ενώ το ΕΔΔΑ χορήγησε ξανά ασφαλιστικά μέτρα. Όμως οι πρόσφυγες επαναπροωθήθηκαν τελικά στην Τουρκία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των προσφύγων, στις επιχειρήσεις των pushbacks συμμετείχαν όχι μόνο μέλη των σωμάτων ασφαλείας, αλλά και άτομα που έκρυβαν τα χαρακτηριστικά τους και μιλούσαν αραβικά. Πρόκειται για ένα ακόμη στοιχείο ενισχυτικό της πρακτικής που θέλει τις ελληνικές Αρχές να χρησιμοποιούν άτομα τρίτων χωρών στις επιχειρήσεις των επαναπροωθήσεων, κάτι το οποίο επιβεβαίωσε με τεκμήρια διεθνής δημοσιογραφική έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2022 (1, 2, 3, 4, 5).
«Η έκθεση από το Border Violence Monitoring Network παρέχει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση του κόστους που έχει σε βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων η πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου», αναφέρει η Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Mary Lawlor στο σημείωμα με το οποίο προλογίζει την έκθεση του BVMN.
Τα παραπάνω στοιχεία θέτουν ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, καθώς η επαναπροώθηση προσφύγων, σύμφωνα και με τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, απαγορεύεται από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή και ως Σύμβαση Γενεύης.
Σε ένα Κράτος Δικαίου οι Αρχές οφείλουν να απόσχουν από επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά τους. Ως εκ τούτου, και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας, οι οποίες θα προστατεύουν τους αιτούντες από πόλεμο, ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και άλλους κινδύνους που διατρέχουν στις χώρες προέλευσης.
Σύμφωνα και με την Ύπατη Αρμοστεία, το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτάσσει ότι τα μέτρα επιτήρησης των συνόρων πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του 1951, ενώ τα «κράτη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους και να σέβονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στο άσυλο».
Παρά τις παραπάνω δεσμεύσεις που πηγάζουν για την Ελλάδα από το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο, η έκθεση του BVMN παρουσιάζει τεκμήρια και στοιχεία που αποκαλύπτουν ότι οι ελληνικές Αρχές έχουν προχωρήσει κατά παράβαση του Κράτους Δικαίου σε μαζικές επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο από τη χώρα.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
