Στις 12 Ιανουαρίου 2023, 15 καθηγητές και διδάσκοντες Συνταγματικό Δίκαιο προχώρησαν σε κοινή δήλωση, με την οποία εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους για τη γνωμοδότηση του Ισίδωρου Ντογιάκου, με την οποία ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου εξέφρασε την άποψη ότι η ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) δεν έχει πια αρμοδιότητα για έλεγχο στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους σχετικά με τις άρσεις του απορρήτου των επικοινωνιών, καθώς δεν έχει πλέον από τον νόμο την αρμοδιότητα να ενημερώνει τον πολίτη για την παρακολούθησή του από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), εφόσον αυτή έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας. Μάλιστα, στην ίδια γνωμοδότηση ο κ. Ντογιάκος αναφέρθηκε και σε προβλεπόμενες ποινικές κυρώσεις -ακόμα και πρόσκαιρης κάθειρξης- σε περίπτωση παραβίασης των σχετικών διατάξεων από τα μέλη της ΑΔΑΕ.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου συντάχθηκε αφότου η ΑΔΑΕ πραγματοποίησε ελέγχους στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, από τους οποίους διαπιστώθηκε ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε έξι ανώτατους δημόσιους λειτουργούς: τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) Κωνσταντίνο Φλώρο, τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) Χαράλαμπο Λαλούση, τον πρώην Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Αλέξανδρο Διακόπουλο, τον επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών Αριστείδη Αλεξόπουλο, καθώς και τον προκατόχου του τελευταίου στην ίδια θέση, Θεόδωρο Λάγιο.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι έλεγχοι της ΑΔΑΕ, κατά της νομιμότητας των οποίων στράφηκε η γνωμοδότηση Ντογιάκου, έριξαν φως σε σημαντικές πτυχές του σκανδάλου των παρακολουθήσεων.
Στη δήλωσή τους οι 15 συνταγματολόγοι σημείωσαν ότι η γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου «υποπίπτει σε μια σειρά σοβαρών ατοπημάτων». Συγκεκριμένα, επισήμαναν ότι «η ελεγκτική αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ απονέμεται σε αυτήν απευθείας από το Σύνταγμα (άρθρο 19§2) και η έκτασή της δεν μπορεί να περιοριστεί ουδ’ επ’ ελάχιστο από τον νομοθέτη. Αρμόδια κατά το Σύνταγμα να διασφαλίζει το απόρρητο, η ΑΔΑΕ δεν έχει απλώς τη δυνατότητα αλλά την υποχρέωση να ελέγχει την ΕΥΠ, τους παρόχους και κάθε άλλον εμπλεκόμενο παράγοντα για το αν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Και τούτο ανά πάσα στιγμή, αυτεπαγγέλτως, ή κατόπιν καταγγελίας και χωρίς να μπορεί να της αντιταχθεί οποιοδήποτε απόρρητο ακόμη και για λόγους εθνικής ασφάλειας. Είναι άλλο η ενημέρωση του θιγομένου, ύστερα από αίτησή του, και άλλο ο έλεγχος της ΑΔΑΕ, ο οποίος αποβλέπει στην τήρηση της αντικειμενικής νομιμότητας. Αυτό θέλησε ο συνταγματικός νομοθέτης και η περί του αντιθέτου άποψη του κ. Εισαγγελέα, ότι δηλαδή ο εκάστοτε νομοθέτης μπορεί να καθορίζει κατά το δοκούν την έκταση της ελεγκτικής αρμοδιότητας της ΑΔΑΕ, δεν έχει το παραμικρό έρεισμα».
Σύμφωνα με το άρθρο 19 του Συντάγματος, «το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο» (παρ. 1), ενώ «νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες ανεξάρτητης αρχής που διασφαλίζει το απόρρητο της παραγράφου 1» (παρ. 2).
Οι 15 συνταγματολόγοι σημείωσαν ακόμη ότι η έκδοση της γνωμοδότησης Ντογιάκου ήταν «άτοπη», καθώς για το ζήτημα του δικαιώματος ενημέρωσης των θιγομένων από την ΑΔΑΕ εκκρεμεί δίκη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και, όπως έχει αποφανθεί παλαιότερα η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, γνωμοδοτήσεις δεν εκδίδονται για υποθέσεις «επί των οποίων επελήφθησαν ήδη ή πρόκειται να επιληφθούν οι αρμόδιες δικαστικές αρχές».
Οι καθηγητές κλείνουν την επιστολή τους, ασκώντας κριτική στην αναφορά του κ. Ντογιάκου για άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον, μεταξύ άλλων, των μελών της ΑΔΑΕ, καθώς «η δύσκολα αποκρυπτόμενη αυτή απειλή δεν είναι σε καμιά περίπτωση ο προσήκων τρόπος για την υπέρβαση των διαφωνιών δύο άμεσων οργάνων του κράτους».
Σε δική του τοποθέτηση ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος υποστήριξε ότι η γνωμοδότηση του κ. Ντογιάκου «χορηγήθηκε καθ’ υπέρβαση της γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και όπως κατέστη, ελπίζω, αντιληπτό δεν μπορούσε να στερήσει την ΑΔΑΕ από τις ελεγκτικές της αρμοδιότητες».
Παρά την κατοχύρωση της ελεγκτικής αρμοδιότητας της ΑΔΑΕ απευθείας από το Σύνταγμα (άρθρο 19 παρ. 2), η δήλωση των 15 συνταγματολόγων αναφέρει πως η γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου αντίκειται στην παραπάνω συνταγματική πρόβλεψη, από την οποία προκύπτει ότι η ΑΔΑΕ δεν έχει απλώς τη δυνατότητα, αλλά την υποχρέωση να ελέγχει την ΕΥΠ, τους παρόχους και κάθε άλλον εμπλεκόμενο παράγοντα στην εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου για την προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών, όπως κατοχυρώνεται από το άρθρο 19 παρ. 2 του Συντάγματος.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
