ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Υπόθεση Συριανός κατά Ελλάδας- Καταδίκη της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ για παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφ’ εξής ΕΣΔΑ), «1. Παν πρόσωπον δικαιούται εις τον σεβασμόν της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του, της κατοικίας του και της αλληλογραφίας του. 2. Δεν επιτρέπεται να υπάρξη επέμβασις δημοσίας αρχής εν τη ασκήσει του δικαιώματος τούτου, εκτός εάν η επέμβασις αύτη προβλέπεται υπό του νόμου και αποτελεί μέτρον το οποίον, εις μίαν δημοκρατικήν κοινωνίαν, είναι αναγκαίον δια την εθνικήν ασφάλειαν, την δημοσίαν ασφάλειαν, την οικονομικήν ευημερίαν της χώρας, την προάσπισιν της τάξεως και την πρόληψιν ποινικών παραβάσεων, την προστασίαν της υγείας ή της ηθικής, ή την προστασίαν των δικαιωμάτων και ελευθεριών άλλων» (βλ. περισσότερα για το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής σε οδηγό για το άρθρο 8 της Σύμβασης).
Στις 7 Οκτωβρίου 2021 δημοσιεύθηκε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφ’ εξής ΕΔΔΑ) στην υπόθεση Συριανός κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 49529/12), με την οποία αναγνωρίστηκε ότι η Ελλάδα παραβίασε στη συγκεκριμένη περίπτωση το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ. Δείτε την απόφαση όπως αναρτήθηκε στη βάση δεδομένων HUDOC εδώ, το δελτίο τύπου του ΕΔΔΑ όπου αναφέρεται και η συγκεκριμένη υπόθεση εδώ και την απόφαση όπως μεταφέρθηκε περιληπτικά στα ελληνικά εδώ.
Η υπόθεση αφορά τις πειθαρχικές κυρώσεις (όπως μεταξύ άλλων την κράτηση σε ειδικό κελί -απομόνωση- λόγω απείθειας και την μεταφορά σε άλλο κατάστημα κράτησης) που επιβλήθηκαν στον προσφεύγοντα κατά τα έτη 2011 και 2012 εξαιτίας της άρνησής του να υποβληθεί σε σωματική έρευνα στις φυλακές Διαβατών της Θεσσαλονίκης και στις φυλακές Νιγρίτας των Σερρών, όπου κρατείτο προσωρινά.
Βασιζόμενος στα άρθρα 3 και 8 της Σύμβασης, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ενώπιον του ΕΔΔΑ για την επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων κάθε φορά που αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τις εντολές των σωφρονιστικών αρχών να γδυθεί και να υποβληθεί σε πρωκτική επιθεώρηση. Το ΕΔΔΑ θεώρησε ότι οι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος πρέπει να εξεταστούν μόνο βάσει του άρθρου 8 της Σύμβασης και σημείωσε ότι η υπόθεση αυτή δεν αφορά τις σωματικές έρευνες αυτές καθ’ εαυτές, αλλά την (τέταρτη) πειθαρχική ποινή που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα επειδή αρνήθηκε να υποβληθεί σε τέτοια έρευνα.
Καθώς δεν αμφισβητήθηκε ότι η πειθαρχική ποινή που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα στο πλαίσιο της τέταρτης πειθαρχικής διαδικασίας που ασκήθηκε εναντίον του, και συγκεκριμένα η μεταφορά του σε άλλο κατάστημα κράτηση, ισοδυναμούσε με επέμβαση στην άσκηση εκ μέρους του του δικαιώματος στην ιδιωτική του ζωή, όπως εγγυάται το άρθρο 8 παρ. 1 της Σύμβασης, το ΕΔΔΑ εξέτασε το αν η επέμβαση αυτή συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 8. Καθώς η εν λόγω επέμβαση προβλεπόταν από το νόμο και επεδίωκε κάποιον θεμιτό σκοπό (την πρόληψη αδικημάτων), εξετάστηκε ειδικότερα το αν αυτή ήταν απαραίτητη σε μία δημοκρατική κοινωνία, δηλαδή το αν ήταν ανάλογη προς τον θεμιτό επιδιωκόμενο σκοπό και αν οι λόγοι που επικαλέστηκαν τα εθνικά δικαστήρια για να τη δικαιολογήσουν φαίνονταν σχετικοί και επαρκείς.
Το ΕΔΔΑ λαμβάνοντας υπόψη διάφορα ζητήματα (όπως το ότι ο προσφεύγων δεν είχε καταδικαστεί για έγκλημα σχετικό με τα ναρκωτικά, το ότι δεν φαίνεται να είχε έρθει σε επαφή με κανέναν κατά τη διάρκεια της απουσίας του από τη φυλακή, το ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην υποψία ότι ο προσφεύγων μπορεί να μεταφέρει ναρκωτικά κρυμμένα στον πρωκτό του, το ότι οι αρμόδιες αρχές δεν ανέφεραν κανέναν λόγο που να δικαιολογεί την ανάγκη διεξαγωγής έρευνας υπό αυτές τις συνθήκες, το ότι οι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος δεν εξετάστηκαν προσηκόντως από τα ποινικά δικαστήρια, την αυστηρότητα της πειθαρχικής κύρωσης που του επιβλήθηκε τελικά κοκ) διαπίστωσε ότι οι εθνικές αρχές δεν παρείχαν σχετικούς και επαρκείς λόγους για να δικαιολογήσουν την επιβολή της συγκεκριμένης πειθαρχικής ποινής στον προσφεύγοντα. Επίσης, έκρινε ότι η πειθαρχική ποινή που του επιβλήθηκε δεν ήταν ανάλογη με τον επιδιωκόμενο νόμιμο σκοπό και δεν ικανοποιούσε μια επείγουσα κοινωνική ανάγκη. Για τους λόγους αυτούς, κρίθηκε ότι η συγκεκριμένη επέμβαση ήταν περιττή σε μια δημοκρατική κοινωνία και κατά συνέπεια υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.
Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά ενός κράτους δικαίου. Τα θεμελιώδη δικαιώματα που θα πρέπει να απολαμβάνει κάθε πολίτης κατοχυρώνονται μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Αποτελεί δε, πρωταρχική και αναντίρρητη υποχρέωση του κράτους το να σέβεται αυτά τα δικαιώματα.
Στη συγκεκριμένη, ωστόσο, περίπτωση το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι τα δικαιώματα του προσφεύγοντος παραβιάστηκαν.
Ειδικότερα, κρίθηκε ότι η πειθαρχική ποινή που του επιβλήθηκε κατόπιν της άρνησής του να υποβληθεί σε σωματικό έλεγχο συνιστά επέμβαση στο δικαίωμά του της ιδιωτικής ζωής, η οποία μη εντασσόμενη στους περιορισμούς που προβλέπει η παρ. 2 του άρθρου 8 και όντας περιττή σε μία δημοκρατική κοινωνία, οδηγεί στην παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
