A. Το Μέρος Β’ του ν. 4829/2021 (άρθρα 14-19) ρυθμίζει ζητήματα σχετικά με την «πολιτική δώρου». Σύμφωνα με το άρθρο 17 του ως άνω νόμου «1. … και στη Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού της Προεδρίας της Κυβέρνησης τηρείται με ευθύνη του οικείου Γενικού Γραμματέα, ειδικό ηλεκτρονικό βιβλίο, στο οποίο καταχωρίζονται με χρονολογική σειρά τα αντικείμενα που προσφέρονται ως δώρα, είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό και τελούν, κατά το άρθρο 16, υπό τη διοίκηση και τη διαχείριση … της Προεδρίας της Κυβέρνησης… 3. Τον Ιανουάριο κάθε έτους αναρτάται στον διαδικτυακό τόπο … της Προεδρίας της Κυβέρνησης, με ευθύνη … του Γενικού Γραμματέα Πρωθυπουργού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, αντίστοιχα, κατάλογος, στον οποίο περιλαμβάνονται, με παράθεση της περιγραφής τους, τα αντικείμενα που προσφέρθηκαν ως δώρα στον …., τα μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς κατά το προηγούμενο έτος, καθώς και τα ονόματα των δωρητών».
Με τη θέσπιση των ως άνω υποχρεώσεων καταγραφής και δημοσιοποίησης των δώρων [καθώς και την συνακόλουθη υλοποίηση των εν λόγω διατάξεων] ο νομοθέτης στοχεύει στην προαγωγή της διαφάνειας, της ακεραιότητας και της λογοδοσίας καθώς και στην ενίσχυση της χρηστής διακυβέρνησης και της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς, όπως άλλωστε ρητά αναφέρει και στο πλαίσιο της ανάλυσης συνεπειών ρύθμισης του ν. 4829/2021.
Β. Από την ψήφιση του νόμου 4829/2021 έως σήμερα, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά, η πρόβλεψη περί ανάρτησης του καταλόγου των αντικειμένων που προσφέρθηκαν ως δώρα στα μέλη της Κυβέρνησης και τους/τις Υφυπουργούς στην ιστοσελίδα της Προεδρίας της Κυβέρνησης εντός του Ιανουαρίου κάθε έτους, φαίνεται να μην ακολουθείται στην πράξη. Ειδικότερα, η πρώτη φορά που δημοσιεύθηκε ο ως άνω κατάλογος ήταν τον Μάιο του 2024 -και αφορούσε τα έτη 2022 και 2023. Ακολούθησε, τον Μάιο του 2025, η δημοσίευση του καταλόγου των δώρων για το 2024 (βλ. 1, 2). Προτού αναρτηθούν οι ως άνω λίστες δώρων στην (εκάστοτε) ιστοσελίδα της Προεδρίας της Κυβέρνησης είχαν προηγηθεί δε, τα εξής:
α) το Vouliwatch είχε καταθέσει τρία αιτήματα πρόσβασης στα έγγραφα (τον Ιούλιο του 2023, τον Φεβρουάριο του 2024 και τον Μάρτιο του 2025 αντίστοιχα) ζητώντας από την Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού της Προεδρίας της Κυβέρνησης την χορήγηση των λόγω καταλόγων.
β) λόγω της μη απάντησης των ως άνω αιτημάτων το Vouliwatch προσέφυγε δύο φορές (τον Μάρτιο του 2024 και τον Απρίλιο του 2025 αντίστοιχα) στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας ζητώντας την ακύρωση της τεκμαιρόμενης απόρριψης των αιτημάτων του και την χορήγηση των καταλόγων.
γ) με τις από 10/4/2024 και 25/4/2025 αποφάσεις της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας αντίστοιχα (βλ. 1 και 2) έγιναν αποδεκτές οι ενδικοφανείς προσφυγές του Vouliwatch και αποφασίστηκε η χορήγηση των καταλόγων δώρων μέσω της ανάρτησης στο διαδικτυακό τόπο της Προεδρίας της Κυβέρνησης εντός κάποιας συγκεκριμένης προθεσμίας. Μόνο κατόπιν της παρέλευσης και των εν λόγω τιθέμενων προθεσμιών δημοσιεύθηκαν τελικά οι κατάλογοι δώρων.
Η παραπάνω πρακτική –δηλαδή η με καθυστέρηση και «κατόπιν πίεσης» ανάρτηση των καταλόγων– γεννά εύλογα ερωτήματα ως προς το κατά πόσον εφαρμόζονται ουσιαστικά οι προβλέψεις του νόμου και, ακόμη περισσότερο, αν με τον τρόπο που τελικά εφαρμόζονται επιτυγχάνονται οι θεμελιώδεις στόχοι του νόμοι περί διαφάνειας, λογοδοσίας και ενίσχυσης της εμπιστοσύνης στους θεσμούς.
Περισσότερα για τις δράσεις του Vouliwatch αναφορικά με το ζήτημα των δώρων μπορείτε να βρείτε εδώ.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
