Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2024 δημοσιεύθηκαν καταγγελίες, τεκμήρια και ανακοινώσεις σημαινόντων ιδιωτικών και δημοσίων φορέων σχετικά με την κακοποίηση και τον θάνατο του 37χρονου Πακιστανού μετανάστη Μοχάμεντ Καμράν μέσα στο αστυνομικό τμήμα του Αγίου Παντελεήμονα στις 21 Σεπτεμβρίου 2024.
Σύμφωνα με καταγγελία της Κίνησης Ενωμένοι Ενάντια στον Ρατσισμό και τη Φασιστική Απειλή (ΚΕΕΡΦΑ) και της συνηγόρου της οικογένειας του θανόντος, ο Μοχάμεντ Καμράν αγνοούνταν από τις 13 Σεπτεμβρίου και οι συγγενείς του δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν μαζί του στα δύο κινητά του τηλέφωνα. Ο Καμράν βρέθηκε τελικά νεκρός στο αστυνομικό τμήμα του Αγίου Παντελεήμονα οκτώ ημέρες αργότερα, με εμφανή σημάδια ακραίας κακοποίησης και άσκησης βίας πάνω στο σώμα του.
Ο θάνατος του Μοχάμεντ Καμράν προκάλεσε αφενός αυτεπάγγελτη εισαγγελική έρευνα για τη διενέργεια προανακριτικής έρευνας, αφετέρου παρεμβάσεις σημαινουσών οργανώσεων προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Πιο αναλυτικά, η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο του ελληνικού κράτους σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εξέδωσε ανακοίνωση στις 3 Οκτωβρίου 2024, υπενθυμίζοντας -με φόντο τον θάνατο του Καμράν- «την καίρια σημασία στην προστασία των δικαιωμάτων κατά την κράτηση, στις συνθήκες κράτησης εν γένει και σε αστυνομικά κρατητήρια, στις αρχές ουσιαστικής και αποτελεσματικής διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας των οργάνων του κράτους και τη χρηστή και άμεση απονομή δικαιοσύνης».
«Λόγω των σοβαρότατων διαστάσεων που έχουν λάβει τα πρόσφατα περιστατικά απώλειας ανθρώπινων ζωών σε αστυνομικά τμήματα […], η Εθνική Επιτροπή υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση, κατάλληλη και έγκαιρη ανταπόκριση των διωκτικών και δικαστικών Αρχών απέναντι σε τέτοιου είδους περιστατικά, ειδικά για άτομα τα οποία βρίσκονται υπό τον έλεγχο των αρχών και σε ευάλωτη θέση τελώντας υπό κράτηση», επεσήμανε η ΕΕΔΑ, προσθέτοντας: «Είναι πλέον καθοριστικό για το κράτος δικαίου να αναδειχτεί ότι ο αριθμός των περιστατικών αποκαλύπτει δύο συστημικά προβλήματα, που αφορούν αφενός τις συνθήκες κράτησης, αφετέρου την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού να εξαλείψει περιστατικά βίας ή/και απώλειας της ανθρώπινης ζωής, όταν τα θανόντα άτομα βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των αρχών. Η εν λόγω επισήμανση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η προστασία και η πρόληψη των αρχών, στο πλαίσιο των υποχρεώσεών τους, όταν κρατούν στα χέρια τους την ανθρώπινη ζωή λειτουργεί πλημμελώς, ενώ η συστηματικότητα ενδεχομένως προδίδει και ατιμωρησία».
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2024 η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) μίλησε σε ανακοίνωσή της για «αποτροπιαστική εικόνα» του θανόντος στο αστυνομικό τμήμα του Αγίου Παντελεήμονα.
«Η ΕλΕΔΑ αδυνατεί να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι τέτοιες εικόνες καταφανούς απαξίωσης της ανθρώπινης ζωής εκφράζουν το επίπεδο σεβασμού που απολαμβάνουν τα θεμελιώδη δικαιώματα από την ΕΛΑΣ και την κατάσταση που επικρατεί πραγματικά στα αστυνομικά κρατητήρια. Είμαστε αναγκασμένοι και αναγκασμένες να επισημάνουμε ότι, ήδη από τα όσα περιέχονται στην πρώτη σχετική επίσημη ανακοίνωση της ΕΛΑΣ, τα ερωτηματικά που εγείρονται δημιουργούν την εντύπωση ότι η συγκεκριμένη τραγική υπόθεση συγκεντρώνει, εκ πρώτης τουλάχιστον όψεως, πλειάδα χαρακτηριστικών συστηματικών ανομικών πρακτικών που υπογραμμίζονται στην έκθεση που παρουσιάσαμε (σ.σ.: τη μελέτη της ΕλΕΔΑ για την Αστυνομική Βία και Αυθαιρεσία): ασαφώς αιτιολογημένες επανειλημμένες κρατήσεις, άρνηση πρόσβασης σε νομική συνδρομή, διεξαγωγή της πειθαρχικής έρευνας από την ίδια την υπηρεσία στελέχη της οποίας ενέχονται ενδεχομένως στην υπόθεση, κ.λπ.», σημείωσε η οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ίδια πρόσθεσε: «Επισημαίνουμε λοιπόν ότι απώλεια ζωής προσώπου που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της αστυνομίας δημιουργεί αυξημένη υποχρέωση για την αναζήτηση της αλήθειας και αντιστρέφει το βάρος απόδειξης το οποίο πλέον φέρουν οι αρχές. Αυτή την υποχρέωση επιβάλει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, αυτή την υποχρέωση υποδεικνύει σταθερά ο Συνήγορος του Πολίτη, την ίδια υποχρέωση γεννά η κοινή λογική σε μια Δημοκρατία. Με δεδομένο ότι η αναζήτηση των ποινικών ευθυνών ανήκει στις δικαστικές αρχές, η ΕΛΑΣ πρέπει να δώσει πειστικές εξηγήσεις και να τιμωρήσει τους υπεύθυνους ανάλογα με τον βαθμό υπαιτιότητάς τους. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα ανακτήσει την αξιοπιστία που έχει απωλέσει, θα αποφύγει την οριστική διάρρηξη των δεσμών της με τη κοινωνία και θα υπενθυμίσει στους αστυνομικούς τον ρόλο που τους έχει ανατεθεί να προστατεύουν δηλαδή τα δικαιώματα των πολιτών».
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2024 ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ανέθεσε στον Συνήγορο του Πολίτη τη διερεύνηση των συνθηκών θανάτου του Μοχάμεντ Καμράν. «Η έρευνα για το περιστατικό θανάτου αλλοδαπού κρατουμένου διαβιβάζεται στο Συνήγορο του Πολίτη, προκειμένου να υπάρξει πλήρης και ταχεία διαλεύκανση της υπόθεσης, στο πλαίσιο του μηχανισμού διερεύνησης περιστατικών αστυνομικής αυθαιρεσίας, ώστε να μη μείνει καμία απολύτως σκιά», σημείωσε το υπουργείο στη σχετική ανακοίνωσή του.
Για τον θάνατο του 37χρονου μετανάστη η Ελληνική Αστυνομία (ΕΛΑΣ) εξέδωσε δύο ανακοινώσεις. Στην πρώτη από αυτές (26 Σεπτεμβρίου 2024) ανέφερε μεταξύ άλλων ότι κατά τη διάρκεια της κράτησής του «ο προσαγόμενος αλλοδαπός ενώ βρισκόταν στον χώρο του μπάνιου, άρχισε να διαμαρτύρεται έντονα σε γλώσσα μη κατανοητή στους αστυνομικούς, εξαπολύοντας επίθεση και αποκολλώντας με τα χέρια του τον νιπτήρα, με αποτέλεσμα οι παρευρισκόμενοι αστυνομικοί να τον δεσμεύσουν. Στη συνέχεια προσήλθε και ο σταθμός ΕΚΑΒ, που προηγουμένως είχαν καλέσει οι αστυνομικοί, όπου διαπιστώθηκε ότι τα τραύματά του δεν χρήζουν μεταφορά σε νοσοκομείο. Σε βάρος του αλλοδαπού σχηματίσθηκε δικογραφία και συνελήφθη για φθορά ξένης ιδιοκτησίας, διατάραξη λειτουργίας υπηρεσίας, απείθεια και άρνηση λήψης αποτυπωμάτων».
Η ΕΛΑΣ πρόσθεσε: «Το πρωί της ίδιας μέρας (Τετάρτη, 18 Σεπτεμβρίου 2024) με τη δικογραφία που σχηματίστηκε σε βάρος του, (σ.σ.: ο Μοχάμεντ Καμράν) οδηγήθηκε ενώπιον του αρμόδιου Εισαγγελέα, δικάστηκε στο αυτόφωρο και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης -29- μηνών (από την οποία θα εκτίονταν οι -4- μήνες, δίνοντας αναστολή -3- ετών στους υπόλοιπους -25- μήνες) καθώς και χρηματική ποινή. Ακολούθησε ο επανεγκλεισμός του στο Αστυνομικό Τμήμα, μέχρι τη μεταγωγή του σε Σωφρονιστικό κατάστημα, όπως ορίζεται από το νόμο. Ωστόσο, κατά την παραμονή του στο κρατητήριο, εκδηλώθηκε μικρής κλίμακας επεισόδιο με συγκρατούμενούς του και άμεσα μετακινήθηκε σε διαφορετικό χώρο του Τμήματος. Πρωινές ώρες του Σαββάτου, 21 Σεπτεμβρίου 2024, εντοπίστηκε από αστυνομικούς χωρίς τις αισθήσεις του και κλήθηκε σταθμός ΕΚΑΒ, που διαπίστωσε τον θάνατό του. Από την πρώτη στιγμή ενημερώθηκε ο αρμόδιος Εισαγγελέας, ο οποίος παρήγγειλε τη διενέργεια προανακριτικής έρευνας, κατά την οποία -μεταξύ άλλων- λήφθηκαν καταθέσεις, ερευνήθηκε ο χώρος από τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών, ενώ αναμένεται το πόρισμα του αρμόδιου Ιατροδικαστή. Τέλος, για την πειθαρχική διερεύνηση της υπόθεσης έχει ήδη διαταχθεί Προκαταρκτική Διοικητική Εξέταση».
«Η Ελληνική Αστυνομία θα παραμείνει προσηλωμένη στην αποστολή της, που είναι η προστασία των πολιτών καθώς και η διασφάλιση της έννομης τάξης, πάντα με αίσθημα ευθύνης και πλήρη διαφάνεια», συμπλήρωσε η ΕΛΑΣ στη δεύτερη ανακοίνωσή της (27 Σεπτεμβρίου 2024).
Θα πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε ότι ρεπορτάζ έχουν αναδείξει «σωρεία αντιφάσεων από την αστυνομία» στην υπόθεση. Όπως σημείωσε άρθρο της LiFO στις 27 Σεπτεμβρίου 2024, «μετά τη δημοσιοποίηση του γεγονότος, το οποίο τόσο από τη δικηγόρο όσο και από την ΚΕΕΡΦΑ καταγγέλλεται ως “φρικτός βασανισμός μέχρι θανάτου”, η Ελληνική Αστυνομία έσπευσε με ανακοίνωσή της να διαβεβαιώσει ότι δεν υπήρξε βασανισμός, παρόλο που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η προανακριτική έρευνα από την Εισαγγελία ούτε και η προκαταρκτική διοικητική εξέταση».
Το ίδιο ρεπορτάζ πρόσθεσε: «Η ΕΛ.ΑΣ., με την ανακοίνωση που εξέδωσε, έχει πέσει σε σειρά αντιφάσεων. Χωρίς να απαντά στις καταγγελίες, αναφέρεται μόνο στα όσα, όπως υποστηρίζει, έγιναν από τις 18 Σεπτεμβρίου, την ημέρα που συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο συγκεκριμένο αστυνομικό τμήμα, ενώ στη συνέχεια κάνει ένα άλμα στον χρόνο και μεταπηδά απευθείας στις 21 Σεπτεμβρίου, την ημέρα δηλαδή που εντοπίστηκε νεκρός».
«Αν ο Καμράν είχε τη δυνατότητα να κάνει ένα τηλέφωνο, θα με είχε καλέσει. Δεν τον άφησαν. Αν τον άφηναν, ίσως τα πράγματα σήμερα να ήταν διαφορετικά», δήλωσε μάλιστα η δικηγόρος της οικογένειας του Μοχάμεντ Καμράν, Μαρία Σφέτσου, στη LiFO.
Ο θάνατος του Μοχάμεντ Καμράν στο αστυνομικό τμήμα του Αγίου Παντελεήμονα προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. «Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφονται περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας και βίας σε Α.Τ. της περιοχής. Τέτοια περιστατικά εκθέτουν το σύνολο των αστυνομικών αρχών στα μάτια της κοινωνίας και δημιουργούν αίσθημα ανασφάλειας και ατιμωρησίας. Είναι προφανές πως θα πρέπει ειδικά να διερευνηθεί πιθανό ρατσιστικό κίνητρο των αυτουργών του βασανισμού του Μοχάμεντ», ανέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωσή του.
Από την πλευρά του ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Παύλος Χρηστίδης δήλωσε: «Ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του, όπως προκύπτει, μέσα σε αστυνομικό τμήμα. Πρέπει να μάθουμε τι συνέβη, ποιοι είναι υπεύθυνοι. Κάθε καθυστέρηση είναι ύποπτη. Περιμένουμε από όλες τις εμπλεκόμενες αρχές και την ελληνική δικαιοσύνη καθαρές απαντήσεις».
«Συμφωνούμε όλοι ότι πρέπει οπωσδήποτε πολύ άμεσα να διερευνηθούν οι πραγματικές αιτίες του θανάτου και να αποδοθούν οι ευθύνες, αλλά εγώ δεν είμαι καθόλου αισιόδοξη και έχω μεγάλη ανησυχία, γιατί υπάρχει πικρή πείρα και για περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας», δήλωσε η Κατερίνα Γεράκη από το ΚΚΕ.
Επίκαιρη ερώτηση για τις συνθήκες θανάτου του Μοχάμεντ Καμράν κατέθεσε στη Βουλή εκ μέρους της Νέας Αριστεράς ο βουλευτής Δημήτρης Τζανακόπουλος, επισημαίνοντας πως «σειρά εκθέσεων επίσημων θεσμικών φορέων, όσο και αξιόπιστων διεθνών και εγχώριων φορέων της κοινωνίας των πολιτών, επιβεβαιώνουν ότι η αστυνομική βία σε βάρος ευάλωτων συνανθρώπων μας δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά συστηματική πρακτική, η οποία τελεί σε καθεστώς ατιμωρησίας».
Σε ένα κράτος δικαίου η δράση και η λειτουργία των αστυνομικών Αρχών πρέπει να διέπεται από ορισμένες αρχές, όπως μεταξύ άλλων την αρχή της νομιμότητας, την αρχή της αναλογικότητας, την απαγόρευση της καταχρηστικής άσκησης της αστυνομικής εξουσίας, τον σεβασμό και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι αρμοδιότητες των αστυνομικών Αρχών και η συμπεριφορά που πρέπει να επιδεικνύουν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ρυθμίζονται μεταξύ άλλων από τα Π.Δ. 538/1989, 141/1991 και 254/2004, την ώρα που το άρθρο 7 παρ. 2 του Συντάγματος απαγορεύει τα βασανιστήρια και οποιαδήποτε σωματική κάκωση ή βλάβη υγείας («Tα βασανιστήρια, οποιαδήποτε σωματική κάκωση, βλάβη υγείας, ή άσκηση ψυχολογικής βίας, καθώς και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας απαγορεύονται και τιμωρούνται, όπως νόμος ορίζει»).
Παρότι η Αστυνομία έχει τη δυνατότητα να προβεί ακόμα και στην άσκηση βίας προκειμένου να επιβάλλει το νόμο και να προστατέψει τα ανθρώπινα δικαιώματα, αυτό δεν σημαίνει ότι οποιαδήποτε άσκηση προληπτικής ή κατασταλτικής βίας εκ μέρους της είναι νόμιμη. Αντιθέτως, η αυθαίρετη χρήση της δυνατότητας άσκησης βίας και η καθ’ υπέρβαση των νόμιμων ορίων αστυνομική δράση αποτελούν ένα επικίνδυνο φαινόμενο για μία δημοκρατία.
Λαμβανομένων υπόψη των παραπάνω, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στην εξεταζόμενη περίπτωση η συμπεριφορά των αστυνομικών Αρχών θέτει σοβαρό ζήτημα παραβίασης των ως άνω νομίμων ορίων της αστυνομικής δράσης και ως εκ τούτου θα πρέπει να διερευνηθεί από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες και τη δικαιοσύνη, καθώς μάλιστα ο θάνατος του Μοχάμεντ Καμράν έλαβε χώρα εντός του αστυνομικού τμήματος του Αγίου Παντελεήμονα, δηλαδή σε χώρο υπό τον έλεγχο και την εξουσία της ΕΛΑΣ.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!