ΑΝΑΦΟΡΕΣ
ΕΥΠ & Αντιτρομοκρατική καθυστέρησαν να ενημερώσουν την ΑΔΑΕ για εκατοντάδες παρακολουθήσεις το 2023 και το 2024
Στις 11 Ιουλίου 2024, η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) δημοσίευσε την έκθεση πεπραγμένων της για το 2023, στο πλαίσιο της οποίας ανέφερε ότι η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) υπό την αρμοδιότητα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας (ΔΑΕΕΒ), δηλαδή η Αντιτρομοκρατική, καθυστέρησαν να αποστείλουν στην ΑΔΑΕ εκατοντάδες εισαγγελικές διατάξεις και βουλεύματα δικαστικών συμβουλίων για άρσεις του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας και για διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων. (Το ίδιο είχαν κάνει ΕΥΠ και ΔΑΕΕΒ και το 2022)
Αναλυτικότερα, η ΑΔΑΕ επεσήμανε στην έκθεσή της ότι «η Εθνική Υπηρεσία πληροφοριών (ΕΥΠ) απέστειλε στην ΑΔΑΕ κατά το έτος 2023 322 εισαγγελικές διατάξεις που αφορούσαν το έτος 2022 (και δεν είχαν παραδοθεί νωρίτερα)», καθώς και ότι «η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας (ΔΑΕΕΒ) απέστειλε στην ΑΔΑΕ κατά το έτος 2023 98 εισαγγελικές διατάξεις που αφορούσαν το έτος 2022 (και δεν είχαν παραδοθεί νωρίτερα)».
Ως προς την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους διακρίβωσης σοβαρών εγκλημάτων, η ΑΔΑΕ αναφέρει ότι κατά το 2023 παρέλαβε:
Η έκθεση της ΑΔΑΕ αναφέρει ακόμη ότι και κατά τη διάρκεια του 2024, δηλαδή το έτος δημοσίευσης της έκθεσης πεπραγμένων για το 2023, «η Αρχή εξακολουθεί να λαμβάνει βουλεύματα που αφορούν άρσεις απορρήτου των επικοινωνιών προηγουμένων ετών.
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο ως άνω αριθμός βουλευμάτων αφορά τα βουλεύματα που εκδόθηκαν και παραδόθηκαν στην ΑΔΑΕ εντός του 2023 και δεν αποτελεί τον συνολικό αριθμό βουλευμάτων που εκδόθηκαν εντός του έτους αυτού». Κοινώς, η καθυστερημένη -και παράνομη, όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω- ενημέρωση της ΑΔΑΕ για άρσεις του απορρήτου συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια του 2024.
Οι παραπάνω καθυστερήσεις εκ μέρους των ΕΥΠ και ΔΑΕΕΒ αναφορικά με την αποστολή των εισαγγελικών διατάξεων και βουλευμάτων άρσης του απορρήτου αντίκειται στο νομοθετικό πλαίσιο που προβλέπει με λεπτομέρεια τη διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών. Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 8 παρ. 2 του ν. 5002/2022 (ΦΕΚ Α’ 228/9.12.2022) προβλέπει: «Ολόκληρο το κείμενο των διατάξεων και των βουλευμάτων που επιβάλλουν άρση του απορρήτου ή απορρίπτουν σχετικό αίτημα παραδίδεται αμελλητί σε μη επεξεργάσιμη μορφή, με ηλεκτρονικό κρυπτογραφημένο μήνυμα το οποίο καλύπτει τις προϋποθέσεις ασφάλειας του απορρήτου του περιεχομένου, στην Α.Δ.Α.Ε.».
Από το γράμμα του νόμου προκύπτει ότι οι ΕΥΠ και ΔΑΕΕΒ έχουν υποχρέωση για αμελλητί, δηλαδή δίχως αργοπορία ή βραδύτητα, παράδοση των διατάξεων και των βουλευμάτων άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών προς την ΑΔΑΕ, κάτι που εν προκειμένω δεν συνέβη, αφού εκατοντάδες διατάξεις και βουλεύματα στάλθηκαν στην Ανεξάρτητη Αρχή μετά καθυστέρηση ετών.
Η εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου αναφορικά με τη λειτουργία της ΑΔΑΕ αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτέλεση του συνταγματικά κατοχυρωμένου σκοπού της και την προστασία του επίσης συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος στο απόρρητο των επικοινωνιών (Άρθρο 19 παρ. 1 εδ. α’ του Συντάγματος: «Tο απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο». Άρθρο 19 παρ 2 του Συντάγματος: «Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες ανεξάρτητης αρχής που διασφαλίζει το απόρρητο της παραγράφου 1»).
Το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει τη δυνατότητα άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών σε βάρος πολιτών είτε για λόγους εθνικής ασφάλειας (άρθρο 4 του ν. 5002/2022) είτε για τη διακρίβωση εγκλημάτων (άρθρο 6 του ν. 5002/2022). Η συντριπτική πλειονότητα των άρσεων του απορρήτου γίνεται για λόγους εθνικής ασφάλειας και όχι για λόγους διακρίβωσης εγκλημάτων, κάτι που αποτελεί ισχυρή ένδειξη περί κατάχρησης της έννοιας της εθνικής ασφάλειας εκ μέρους των κρατικών Αρχών, με σκοπό την παρακολούθηση πολιτών για λόγους αλλότριους προς αυτούς που προβλέπει ο νόμος.
Ενδεικτικά, από τις ετήσιες εκθέσεις πεπραγμένων της ΑΔΑΕ προκύπτει ότι το 2018 οι διατάξεις για άρση του απορρήτου των επικοινωνιών για εθνική ασφάλεια ανήλθαν σε 11.113 έναντι των 3.400 βουλευμάτων για άρση του απορρήτου με σκοπό τη διακρίβωση εγκλημάτων. Τα σχετικά μεγέθη ήταν αντίστοιχα 11.680 έναντι 2.302 το 2019 και 13.751 έναντι 3.190 το 2020.
Ακόμη, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στην τελευταία έκθεσή της η ΑΔΑΕ υπογραμμίζει και έλλειψη διαφάνειας ως προς την ενημέρωσή της εκ μέρους της ΕΥΠ. Κι αυτό γιατί, όπως σημειώνει, «η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) εξέδωσε και απέστειλε στην ΑΔΑΕ κατά το έτος 2023 -και στις αρχές του έτους 2024- συνολικά 2.931 εισαγγελικές διατάξεις που αφορούσαν το έτος 2023, από τις οποίες δεν κατέστη εφικτό να καταγραφεί πόσες ήσαν άρσεις, πόσες παρατάσεις, πόσες παύσεις ή απορρίψεις της αιτήσεως για την άρση απορρήτου των επικοινωνιών».
Οι κρατικές Αρχές οφείλουν να εφαρμόζουν το νομοθετικό πλαίσιο για τη διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών είτε για λόγους εθνικής ασφάλειας είτε για τη διακρίβωση εγκλημάτων, με σκοπό την προστασία του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος στο απόρρητο των επικοινωνιών (άρθρο 19 παρ. 1 εδ. α’ του Συντάγματος).
Ωστόσο, στην εξεταζόμενη περίπτωση ΕΥΠ και Αντιτρομοκρατική αγνόησαν για ένα ακόμη έτος την υποχρέωσή τους που απορρέει από το άρθρο 8 παρ. 2 του ν. 5002/2022, σύμφωνα με το οποίο το κείμενο των διατάξεων και των βουλευμάτων που επιβάλλουν άρση του απορρήτου ή απορρίπτουν σχετικό αίτημα πρέπει να παραδίδεται αμελλητί στην ΑΔΑΕ.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!