Στις 19 Ιανουαρίου 2024, δημοσιεύθηκαν τα επικαιροποιημένα δεδομένα της διαδραστικής πλατφόρμας για τις επαναπροωθήσεις προσφύγων στο Αιγαίο, την οποία επιμελούνται το ερευνητικό κέντρο Forensic Architecture, με έδρα στο Goldsmiths του πανεπιστημίου Λονδίνου, και η αδελφή-οργάνωσή του Forensis, με έδρα στο Βερολίνο.
Σύμφωνα με τα ανανεωμένα ευρήματα της πλατφόρμας, τα οποία παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα από τη δημοσιογραφική ομάδα του Solomon, για το διάστημα από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2023 έχουν καταγραφεί συνολικά 2.010 περιστατικά επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο, με συνολικά 55.445 θύματα.
Από αυτά τα περιστατικά, «700 επαναπροωθήσεις εμφανίζονται να έχουν λάβει μέρος στο νησί της Λέσβου, 238 στη Χίο, 424 στη Σάμο, 283 στην Κω και 212 στη Ρόδο», αναφέρει το Solomon στο δημοσίευμά του.
Ακόμη, από τα δεδομένα και τα τεκμήρια της έρευνας προκύπτει ότι σε τουλάχιστον 26 περιπτώσεις τα σκάφη των προσφύγων εμφανίζονται να βρίσκονται βαθιά στα ελληνικά νερά -στα ανοιχτά της Καλαμάτας, των Κυθήρων, ή ακόμα και στο Ιόνιο- όταν εντοπίζονται από το ελληνικό Λιμενικό.
Οι επιβαίνοντες σε αυτά αναγνωρίζονται κατά την περισυλλογή τους από το τουρκικό Λιμενικό, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, τις επόμενες ημέρες. Η Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, καταγράφεται να εμπλέκεται άμεσα σε 122 επαναπροωθήσεις και να έχει γνώση για 417 ακόμη.
Οι παραπάνω αναφορές θέτουν ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου εκ μέρους των ελληνικών Αρχών, καθώς η επαναπροώθηση προσφύγων απαγορεύεται από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστή ως Σύμβαση Γενεύης.
Υπενθυμίζουμε ότι στις 21 Φεβρουαρίου 2022 η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) προχώρησε σε δημόσια τοποθέτηση, εκφράζοντας «τη βαθιά ανησυχία της για τον αυξανόμενο αριθμό των περιστατικών βίας και των σοβαρών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενάντια σε πρόσφυγες και μετανάστες που λαμβάνουν χώρα στα σύνορα διάφορων ευρωπαϊκών χωρών, με αρκετά από αυτά να έχουν οδηγήσει σε τραγικές απώλειες ανθρώπινων ζωών».
Η δήλωση έκανε συγκεκριμένη αναφορά στην Ελλάδα, περίοδο κατά την οποία αυξάνονται οι μαρτυρίες και οι μαρτυρίες για παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών στα ελληνικά σύνορα: «Είμαστε εξαιρετικά θορυβημένοι από τις επαναλαμβανόμενες και συστηματικές αναφορές από τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία, όπου η Ύπατη Αρμοστεία έχει καταγράψει σχεδόν 540 περιστατικά άτυπων επιστροφών από την Ελλάδα από τις αρχές του 2020», τόνισε σχετικά ο Ύπατος Αρμοστής Φιλίπο Γκράντι, προσθέτοντας: «Υπάρχουν μαρτυρίες ανθρώπων που έχουν εγκαταλειφθεί στη μέση της θάλασσας πάνω σε φουσκωτές σχεδίες ή που έχουν αναγκαστεί να πέσουν στο νερό, κάτι που φανερώνει ανάλγητη αδιαφορία απέναντι στην ανθρώπινη ζωή.
Τουλάχιστον τρία άτομα αναφέρεται ότι έχουν χάσει τη ζωή τους σε τέτοια περιστατικά από τον Σεπτέμβριο του 2021 στο Αιγαίο, με πιο πρόσφατο ένα περιστατικό τον Ιανουάριο».
Ακόμη, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι τον Ιούλιο του 2022 είχαν δημοσιευθεί τα πρώτα στοιχεία της πλατφόρμας των Forensic Architecture και Forensis, σύμφωνα με τα οποία την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2022 οι ελληνικές Αρχές πραγματοποίησαν 1.018 επαναπροωθήσεις με θύματα τουλάχιστον 27.464 αιτούντες άσυλο.
Σε ένα Κράτος Δικαίου οι Αρχές οφείλουν να απόσχουν από παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά τους. Ως εκ τούτου, και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας, οι οποίες θα προστατεύουν τους αιτούντες από πόλεμο, ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και άλλους κινδύνους που διατρέχουν στις χώρες προέλευσης.
Όπως έχει σημειώσει και η Ύπατη Αρμοστεία, το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτάσσει ότι τα μέτρα επιτήρησης των συνόρων πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του 1951, ενώ τα «κράτη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους και να σέβονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στο άσυλο».
Ωστόσο, στην εξεταζόμενη περίπτωση η πλατφόρμα του ερευνητικού κέντρου Forensic Architecture και της ερευνητικής ομάδας Forensis εισφέρουν νέα στοιχεία για 2.010 περιστατικά επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο, με συνολικά 55.445 θύματα, την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2023, τα οποία παραβιάζουν την εθνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, καθώς και το διεθνές δίκαιο, για την προστασία των προσφύγων.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
