ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Υπόθεση Ε.Κ κατά Ελλάδας- Καταδίκη της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ για παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 4 της ΕΣΔΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 5 (δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφ’ εξής ΕΣΔΑ) «1. Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν και την ασφάλειαν. Ουδείς επιτρέπεται να στερηθή της ελευθερίας του ειμή εις τας ακολούθους περιπτώσεις και συμφώνως προς την νόμιμον διαδικασίαν:… 4. Παν πρόσωπον στερούμενον της ελευθερίας του συνεπεία συλλήψεως ή κρατήσεως έχει δικαίωμα προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου, ίνα τούτο αποφασίση εντός βραχείας προσθεσμίας επί του νομίμου της κρατήσεώς του και διατάξη την απόλυσίν του εν περιπτώσει παρανόμου κρατήσεως. 5. Παν πρόσωπον θύμα συλλήψεως ή κρατήσεως υπό συνθήκας αντιθέτους προς τας ανωτέρω διατάξεις, έχει δικαίωμα επανορθώσεως» (για το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια σύμφωνα με τη νομολογία του ΕΔΔΑ δείτε τον οδηγό για το άρθρο 5 της Σύμβασης και το σχετικό άρθρο του Β. Χειρδάρη).
Στις 14-1-2021 δημοσιεύθηκε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφ’ εξής ΕΔΔΑ) στην υπόθεση Ε.Κ. κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής αριθ. 73700/13), με την οποία αναγνωρίστηκε ότι η Ελλάδα παραβίασε στη συγκεκριμένη περίπτωση το άρθρο 5 παρ. 4 της ΕΣΔΑ. Δείτε την απόφαση όπως μεταφράστηκε στα ελληνικά από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους εδώ, όπως αναρτήθηκε στη βάση δεδομένων HUDOC εδώ και το δελτίο τύπου του ΕΔΔΑ για την συγκεκριμένη υπόθεση εδώ.
Η προσφυγή αυτή αφορούσε ιδίως τις συνθήκες κράτησης του προσφεύγοντος στα τμήματα συνοριακής φύλαξης Σουφλίου και Φερών, στην Υποδιεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής (Πέτρου Ράλλη) και του κέντρου κράτησης της Αμυγδαλέζας (άρθρο 3), την νομιμότητα της κράτησής του (άρθρο 5 παρ. 1) καθώς και την αποτελεσματικότητα του ελέγχου της νομιμότητας της τελευταίας (άρθρο 5 παρ. 4).
Σημειώνεται ότι η κράτηση του προσφεύγοντος έλαβε χώρα κατά το έτος 2013 αρχικά ενόψει της διαδικασίας απέλασής του και εν συνεχεία ενόψει της διαδικασίας εξέτασης της αίτησης ασύλου του. Στο πλαίσιο αυτό, ο προσφεύγων κατέθεσε αντιρρήσεις στα (ελληνικά) διοικητικά δικαστήρια κατά της απόφασης που είχε διατάξει την κράτησή του, καταγγέλλοντας μεταξύ άλλων και τις συνθήκες της κράτησής του. Οι αντιρρήσεις του προσφεύγοντος απορρίφθηκαν με διάφορες αιτιολογίες (μεταξύ άλλων αναφέρθηκε ότι ο ενδιαφερόμενος θα ήταν ύποπτος φυγής αν αφηνόταν ελεύθερος και ότι η κράτησή του ήταν αναγκαία για μία ταχεία και αποτελεσματική εξέταση της αίτησης ασύλου του). Κατά τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος ενώπιον του ΕΔΔΑ, τα διοικητικά δικαστήρια τα οποία εξέτασαν τις αντιρρήσεις αυτές δεν παρείχαν απαντήσεις σε κανέναν σχεδόν από τους ισχυρισμούς του, ειδικά όσον αφορά τις συνθήκες της κράτησής του.
To ΕΔΔΑ, έκρινε πως στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπήρξε παραβίαση των άρθρων 3 και 5 παρ. 1 της ΕΣΔΑ. Ειδικότερα, το Δικαστήριο σημείωσε πως ενώ έχει ήδη διαπιστώσει την παραβίαση του άρθρου 3 της Σύμβασης λόγω του ανεπαρκούς χαρακτήρα των συνθηκών κράτησης που επικρατούν σε ορισμένα κέντρα κράτησης (Σουφλίου, Φερών και Πέτρου Ράλλη), τα χρονικά διαστήματα τα οποία αφορούν οι σχετικές αποφάσεις δεν συμπίπτουν με εκείνα της κράτησης του προσφεύγοντος στην παρούσα περίπτωση. Καθώς έκρινε ότι δεν αποδείχθηκε η υπέρβαση των ορίων της βαρύτητας η οποία απαιτείται προκειμένου η κράτηση του προσφεύγοντος στο κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας να χαρακτηριστεί ως απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση, αποφάσισε ότι δεν υπήρξε εν προκειμένω παραβίαση του άρθρου 3. Ακόμα, το Δικαστήριο θεώρησε ότι η κράτηση του προσφεύγοντος ήταν «νόμιμη» σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 5 παρ. 1, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι το χρονικό διάστημα της κράτησής του (μέχρι που αφέθηκε ελεύθερος λόγω της αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα) δεν πρέπει να θεωρηθεί κατ’ αρχήν ως υπερβολικό ενώ επίσης δεν υπερέβη τα ανώτατα χρονικά όρια που τάσσει ο ελληνικός νόμος.
Από την άλλη πλευρά το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε στη συγκεκριμένη περίπτωση παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 4 της Σύμβασης, καθώς «ο προσφεύγων δεν έτυχε μιας εξέτασης της νομιμότητας της κράτησής του με ένα εύρος ικανό ώστε να αντανακλά τις δυνατότητες οι οποίες προσφέρονται από την τροποποιηθείσα εκδοχή της παραγράφου 5 του άρθρου 76 του ν. 3386/2005…. Τούτο ισχύει ακόμη περισσότερο όταν πρόκειται για αιτιάσεις σχετικές με τις συνθήκες κράτησης, τομέας στον οποίο το Δικαστήριο έχει διαπιστώσει μία παραβίαση σε πολλές περιπτώσεις σε άλλες υποθέσεις: στα μάτια του Δικαστηρίου, τέτοιες αιτιάσεις, επαναλαμβανόμενες στις αντιρρήσεις οι οποίες διατυπώνονται από τους αλλοδαπούς ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, αξίζουν ασφαλώς μία απάντηση εκ μέρους των τελευταίων».
Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά ενός κράτους δικαίου. Τα θεμελιώδη δικαιώματα που θα πρέπει να απολαμβάνει κάθε πολίτης κατοχυρώνονται μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Αποτελεί δε, πρωταρχική και αναντίρρητη υποχρέωση του κράτους το να σέβεται αυτά τα δικαιώματα.
Στη συγκεκριμένη, ωστόσο, περίπτωση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι τα δικαιώματα του προσφεύγοντος παραβιάστηκαν, καθώς δεν επωφελήθηκε από μια επαρκώς εμπεριστατωμένη αξιολόγηση σχετικά με τη νομιμότητα της κράτησής του. Και τούτο παρά το γεγονός ότι αντίστοιχες καταγγελίες σχετικά με τις συνθήκες κράτησης διατυπώνονται κατ’ επανάληψη από τους αλλοδαπούς ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, ενώ παραβιάσεις σε αντίστοιχα ζητήματα έχουν διαπιστωθεί αρκετές φορές από το ίδιο το ΕΔΔΑ.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
