Στις 8 Μαΐου 2023, η Επιτροπή PEGA (η Εξεταστική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διερεύνηση της χρήσης κακόβουλων λογισμικών υποκλοπών στην ΕΕ) ενέκρινε την τελική έκθεσή της για την έρευνα που πραγματοποίησε σχετικά με τη χρήση του Predator στην Ελλάδα, καθώς και άλλων παράνομων λογισμικών σε κράτη μέλη της Ένωσης.
Στις παρατηρήσεις της η Επιτροπή PEGA σημείωσε ότι το Predator χρησιμοποιήθηκε παράνομα στην Ελλάδα «για πολιτικά και οικονομικά οφέλη», σε μια περίοδο κατά την οποία «νομοθετικές τροποποιήσεις έχουν αποδυναμώσει τις δικλείδες ασφαλείας» του πλαισίου προστασίας του απορρήτου των επικοινωνιών. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα λογισμικό κατασκοπείας (σ.σ.: το Predator) να έχει χρησιμοποιηθεί εναντίον δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών και να έχει εξαχθεί σε χώρες με αρνητικό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
«Η έρευνά μας κατέστησε σαφές ότι λογισμικό κατασκοπείας έχει χρησιμοποιηθεί για να παραβιάσει τα θεμελιώδη δικαιώματα και να θέσει σε κίνδυνο τη δημοκρατία σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, με την Πολωνία και την Ουγγαρία να αποτελούν τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις», ανέφερε με φόντο την υιοθέτηση της έκθεσης της PEGA ο πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής Jeroen Lenaers, με την εισηγήτρια Sophie In ‘t Veld να προσθέτει: «Η ανεμπόδιστη χρήση λογισμικών κατασκοπείας που διατίθενται στην αγορά χωρίς κατάλληλη δικαστική εποπτεία ελλοχεύει κινδύνους για την ευρωπαϊκή δημοκρατία, όσο δεν υφίσταται λογοδοσία».
Η έκθεση της PEGA αναφέρθηκε αναλυτικά στις περιπτώσεις κατά τις οποίες έγινε παράνομη χρήση του Predator κατά στόχων στην Ελλάδα, όπως του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, του πρώην υπουργού και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστου Σπίρτζη, καθώς και της πρώην μάνατζερ ασφαλείας της εταιρείας Meta (Facebook) Άρτεμης Σίφορντ.
H έκθεση αναφέρεται και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι έλεγχοι της ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) τεκμηρίωσαν την παρακολούθηση εκ μέρους της ΕΥΠ δημοσιογράφων, πολιτικών και στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως του αρχηγού ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνου Φλώρου, του αρχηγού ΓΕΣ Χαράλαμπου Λαλούση, του υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, του πρώην συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Αλέξανδρου Διακόπουλου και των επικεφαλής (τέως και νυν) της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών Θοδωρή Λάγιου και Αριστείδη Αλεξόπουλου.
Μάλιστα, σε κάποιες υποθέσεις τα θύματα στοχοποιήθηκαν τόσο από τον ΕΥΠ όπως και από το Predator, όπως στις παρακολουθήσεις Κουκάκη, Ανδρουλάκη και Σίφορντ.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι κατά τη διάρκεια των παραπάνω υποκλοπών δεν είχε ψηφιστεί στην Ελλάδα νομοθετικό πλαίσιο που να προβλέπει τη δυνατότητα χρήσης λογισμικών όπως είναι το Predator. Μέχρι τότε, ο βασικός νόμος για τη λειτουργία της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) δεν περιείχε καμία πρόβλεψη για τους όρους χρησιμοποίησης τέτοιου είδους λογισμικών (ν. 3649/2008 – ΦΕΚ 39/Α’/3.3.2008). Ως εκ τούτου, οι παρακολουθήσεις μέσω Predator ήταν καθόλα παράνομες και παραβίασαν το άρθρο 19 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει το απόλυτα απαραβίαστο των επικοινωνιών («Tο απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο»). Ακόμη, ούτε με βάση το νέο νόμο για τη διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών (ν. 5002/2022 – ΦΕΚ Α’ 228/9.12.2022) είναι νόμιμη η χρήση του Predator στην Ελλάδα, ενώ και η άρση του απορρήτου από την ΕΥΠ με την επίφαση λόγων εθνικής ασφάλειας και όχι λόγω πραγματικής συνδρομής τέτοιων λόγων αντίκειται στο παραπάνω νομοθετικό πλαίσιο κατοχύρωσης του απολύτως απαραβίαστου του απορρήτου των επικοινωνιών.
Θα πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι, σύμφωνα με απόψεις ειδικών, οι παρακολουθήσεις από την ΕΥΠ τόσο πολιτικών προσώπων όσο και υπουργών και ανωτάτων στρατιωτικών αξιωματούχων, με επίφαση λόγων εθνικής ασφάλειας, είναι παράνομες.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει αρνηθεί την προμήθεια και τη χρήση του Predator ή άλλου κακόβουλου λογισμικού από τις ελληνικές Αρχές. Ωστόσο, δεν έχει μέχρι σήμερα εντοπίσει ποιος κάνει χρήση του Predator στην Ελλάδα.
Η εξάπλωση των παράνομων παρακολουθήσεων δημιουργεί ερωτήματα γύρω από τη χρήση κακόβουλων λογισμικών υποκλοπών στην Ελλάδα, αλλά και τη λειτουργία της ΕΥΠ, για την οποία θεσμικά υπεύθυνος είναι ο πρωθυπουργός, αφού με απόφασή του μόλις μερικές μέρες μετά τη νίκη της ΝΔ στις εκλογές του 2019 (ΦΕΚ: Τεύχος Α’/119/8.7.2019), ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε την υπηρεσία υπό τον άμεσο έλεγχό του. Μάλιστα, η χρησιμοποίηση παράνομων μηχανισμών παρακολούθησης, κατά παράβαση και του Συντάγματος, σε βάρος και πολιτικών προσώπων και δημοσιογράφων εγείρει ζήτημα όχι μόνο Κράτους Δικαίου, αλλά και ελευθερίας του Τύπου και εύρυθμης λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Αν και το άρθρο 19 του Συντάγματος κατοχυρώνει το απόλυτα απαραβίαστο του απορρήτου των επικοινωνιών, από την έκθεση της Επιτροπής PEGA προκύπτει ότι δημοσιογράφοι, πολιτικοί, υπουργοί, ανώτατοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι και άλλα δημόσια πρόσωπα τέθηκαν παράνομα υπό παρακολούθηση από την ΕΥΠ και το κακόβουλο λογισμικό υποκλοπών Predator.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
