Παρέμβαση – κόλαφος του International Press Institute κατά της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας

Σε συνέχεια της δημοσίευσης της απορριπτικής απόφασης της ΕΑΔ στην πολύκροτη υπόθεση, η οποία κρίνει αντίθετα και από την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, στο κρίσιμο αυτό ζήτημα διαφάνειας και λογοδοσίας, το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI) έρχεται να παρέμβει με καταγγελτική δήλωση που δημοσιεύθηκε χθες, 21 Ιουνίου.

Διαβάστε το άρθρο εδώ:

Ελλάδα: Αρχή Διαφάνειας πρέπει να συμμορφωθεί με δικαστική απόφαση για διαφημιστική εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης

Η συνεχιζόμενη απόκρυψη εγγράφων έχει σοβαρές συνέπειες για την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης. 

Το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI) εξέφρασε σήμερα σοβαρή ανησυχία για την πρόσφατη απόφαση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) της Ελλάδας να αγνοήσει δικαστική απόφαση και να συνεχίσει να εμποδίζει τη δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά με την πολιτικά υποκινούμενη κατανομή της κρατικής διαφημιστικής χρηματοδότησης στα μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας COVID-19.

Η IPI πιστεύει ότι η πρόσφατη απόφαση της NTA έχει σημαντικές επιπτώσεις στο δικαίωμα στην ελευθερία της πληροφόρησης στην Ελλάδα, καθώς και στο ευρύτερο τοπίο για την ελευθερία των ΜΜΕ και την ανεξάρτητη δημοσιογραφία, η οποία επηρεάστηκε αρνητικά από τον χειρισμό της κυβερνητικής εκστρατείας «Μένουμε Σπίτι» ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ το 2020.

Όπως τεκμηρίωσαν τότε η IPI και οι εταίροι της στην ταχεία αντίδραση για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης (Media Freedom Rapid Response – MFRR), η χρηματοδότηση από την εκστρατεία για τη δημόσια υγεία διανεμήθηκε με επιλεκτικό και αδιαφανή τρόπο. Τα μέσα ενημέρωσης που επικρίνουν την κυβέρνηση έλαβαν δυσανάλογα χαμηλότερα επίπεδα διαφήμισης σε σύγκριση με τα φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης, παρά το γεγονός ότι πολλά από αυτά είχαν πολύ μεγαλύτερη κυκλοφορία και αναγνωσιμότητα.

Ορισμένες εφημερίδες που ασκούσαν κριτική στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αγνοήθηκαν εν τω μεταξύ εντελώς για διαφήμιση. Εν τω μεταξύ, μεταξύ των 1.232 καταστημάτων που συμπεριλήφθηκαν στη λεγόμενη «Λίστα Πέτσα» υπήρχαν 200 ψηφιακές οντότητες που δεν περιλαμβάνονταν στο μητρώο διαδικτυακών μέσων ενημέρωσης της χώρας, συμπεριλαμβανομένων ανενεργών ή ανύπαρκτων ιστότοπων ή σκοτεινών ιστολογίων με λίγους ή καθόλου αναγνώστες, καθώς και μέσων ενημέρωσης που συνδέονται με πολιτικούς του κυβερνώντος κόμματος.

Εκείνη την εποχή, το IPI και το MFRR απέστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη και στον πρώην υφυπουργό και κυβερνητικό εκπρόσωπο, Στέλιο Πέτσα που ήταν υπεύθυνος για την καθοδήγηση της διαφημιστικής εκστρατείας, εκφράζοντας ανησυχίες για αυτό που φαινόταν να είναι η καθοδηγούμενη με πολιτικά κριτήρια διανομή των χρημάτων των φορολογουμένων σε ευνοϊκά μέσα ενημέρωσης. Καμία απάντηση δεν ελήφθη.

Μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου, η ελληνική ΜΚΟ, Vouliwatch υπέβαλε αιτήματα στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (ΓΓΕΕ) της κυβέρνησης για πληροφορίες σχετικά με το ποια μέσα ενημέρωσης συμπεριλήφθηκαν, πόσα έλαβε το καθένα, καθώς και τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν από την εταιρεία που προσελήφθη για τη διαχείριση του προγράμματος, την Initiative Media. Τα αιτήματα αρχικά απορρίφθηκαν.

Ύστερα από αυξανόμενη πίεση, η κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα τον πλήρη κατάλογο των μέσων ενημέρωσης και τα ποσά που έλαβαν. Ωστόσο, η ΓΓΕΕ αρνήθηκε επανειλημμένα να παράσχει έγγραφα σχετικά με τα λεπτομερή κριτήρια για τον τρόπο με τον οποίο επρόκειτο να διατεθούν τα χρήματα. Πιστεύεται ευρέως ότι τα έγγραφα αυτά θα καταδείξουν την πολιτική επιρροή στην εκστρατεία.

Αφού η ΓΓΕΕ αρνήθηκε και πάλι να δώσει τις πληροφορίες, το Vouliwatch έκανε προσφυγή. Ωστόσο, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, η οποία αποφαίνεται για τέτοιες υποθέσεις, τάχθηκε με το μέρος της κυβέρνησης και τα έγγραφα παρέμειναν μυστικά. Στη συνέχεια, το Vouliwatch κίνησε νομικές διαδικασίες τον Μάρτιο του 2021. Μετά από δικαστική μάχη, τον Ιανουάριο του 2022 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών αναγνώρισε τελικά το δικαίωμα της συγκεκριμένης ΜΚΟ να έχει πρόσβαση στα έγγραφα, σε μια σημαντική νίκη για τη διαφάνεια.

Ωστόσο, στις 7 Ιουνίου η ΕΑΤ ενημέρωσε το Vouliwatch ότι δεν θα συμμορφωθεί με την απόφαση και δεν θα υποχρεώσει τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας να δώσει τα έγγραφα στη δημοσιότητα, επικαλούμενη “επαγγελματικό απόρρητο”. Ισχυρίστηκε επίσης ότι το Vouliwatch δεν είχε “έννομο συμφέρον“ να ζητήσει τις πληροφορίες – παρά το γεγονός ότι αυτό αναγνωρίστηκε ρητά από το δικαστήριο.

Η άρνηση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας να συμμορφωθεί με αυτή τη δικαστική απόφαση είναι βαθιά ανησυχητική και έχει σημαντικές επιπτώσεις στην πρόσβαση στην πληροφόρηση και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα”, δήλωσε ο αναπληρωτής διευθυντής του IPI, Σκοτ Γκρίφεν. “Το κοινό έχει δικαίωμα να γνωρίζει πώς δαπανήθηκαν τα χρήματα των φορολογουμένων και υπάρχει σαφές δημόσιο συμφέρον να κατανοηθεί πώς και γιατί η χρηματοδότηση διανεμήθηκε τόσο άνισα στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της κρίσης στη δημόσια υγεία.

Oι συνεχιζόμενες προσπάθειες να κρατηθούν αυτές οι λεπτομέρειες μυστικές αυξάνουν μόνο τις ανησυχίες των διεθνών οργανώσεων για την ελευθερία του Τύπου σχετικά με το προβληματικό σύστημα χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα και τις προφανείς προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί η κρατική χρηματοδότηση για τη στρέβλωση του τοπίου των μέσων ενημέρωσης, διοχετεύοντας δυσανάλογα χρήματα σε μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν την κυβέρνηση”.

“Η IPI καλεί την Εθνική Αρχή Διαφάνειας να τερματίσει την παρεμπόδιση της διαδικασίας, να αναγνωρίσει το συντριπτικό δημόσιο ενδιαφέρον για τη δημοσιοποίηση αυτών των εγγράφων και να υποχρεώσει τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας να παράσχει αυτές τις πληροφορίες στο κοινό”.

“Πηγαίνοντας μπροστά, είναι ζωτικής σημασίας όλες οι μορφές διαφήμισης να διανέμονται μέσω μιας διαφανούς και προσβάσιμης διαδικασίας που βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια και όχι σε προφανείς πολιτικές πεποιθήσεις. Εάν η ελληνική κυβέρνηση θέλει σοβαρά να βελτιώσει το τοπίο για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η επίλυση αυτής της υπόθεσης με την επιτέλους παροχή διαφάνειας και λογοδοσίας είναι ένα καλό σημείο για να ξεκινήσει”.

Ο Γκρίφεν πρόσθεσε ότι η υπόθεση από την Ελλάδα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανάγκης για μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης (EMFA), η οποία θεσπίζει κανόνες σε επίπεδο ΕΕ για να εγγυάται τη διαφάνεια και τη δίκαιη κατανομή της κρατικής διαφήμισης στα μέσα ενημέρωσης.

^{Αυτή η δήλωση του IPI αποτελεί μέρος της Ταχείας Ανταπόκρισης για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (MFRR), ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού που εντοπίζει, παρακολουθεί και αντιδρά στις παραβιάσεις της ελευθερίας του Τύπου και των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη της ΕΕ, στις υποψήφιες χώρες και στην Ουκρανία.}