ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ
ΑΡΘΡΑ
Χριστιάννα Στυλιανίδου 31 • 12 • 2018

Καταδίκες της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ το έτος 2018 για τη διάρκεια των ποινικών διαδικασιών

Χριστιάννα Στυλιανίδου
Καταδίκες της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ το έτος 2018 για τη διάρκεια των ποινικών διαδικασιών
31 • 12 • 2018

Κατά το έτος 2018 εκδόθηκαν 4 αποφάσεις του ΕΔΔΑ, στο πλαίσιο των οποίων διαπιστώθηκε η εκ μέρους της Ελλάδας παραβίαση των άρθρων 6 ή/και 13 της ΕΣΔΑ λόγω της υπερβολικής διάρκειας των διαδικασιών ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων.

  1. Το άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ προβλέπει ότι «Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς του δικασθή … εντός λογικής προθεσμίας …. επί του βασίμου πάσης εναντίον του κατηγορίας ποινικής φύσεως…». Η απαίτηση της διεξαγωγής/ολοκλήρωσης των (δικαστικών) διαδικασιών μέσα σε εύλογο χρόνο (δικαίωμα εύλογης διάρκειας της δίκης) αποτελεί μία από τις πτυχές του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη. Η υπερβολική διάρκεια των διαδικασιών και οι αντίστοιχες καθυστερήσεις στην έκδοση ή στην εκτέλεση των αποφάσεων προσβάλλουν το δικαίωμα του ατόμου σε ταχεία απονομή της δικαιοσύνης και «ενδέχεται να υπονομεύουν τον σεβασμό του κράτους δικαίου και να παρακωλύουν την πρόσβαση στη δικαιοσύνη». Ειδικά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας το δικαίωμα να δικαστεί κάποιος εντός ευλόγου χρόνου αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι οι κατηγορούμενοι δεν παραμένουν για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα σε κατάσταση αβεβαιότητας ως προς το αποτέλεσμα των ποινικών κατηγοριών που απαγγέλλονται εις βάρος τους.  Κατά τη νομολογία του ΕΔΔΑ η «λογική» διάρκεια της διαδικασίας κρίνεται ανάλογα με τις πραγματικά περιστατικά της κάθε υπόθεσης και με τη βοήθεια των ακόλουθων κριτηρίων: α) την πολυπλοκότητα της υπόθεσης, β) τη συμπεριφορά των προσφευγόντων, γ) τη συμπεριφορά των αρμοδίων αρχών καθώς και δ) το διακύβευμα της υπόθεσης για τους ενδιαφερόμενους. 

Ακόμα, το άρθρο 13 (Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) της ΕΣΔΑ καθιερώνει το δικαίωμα σε οποιονδήποτε παραβιάστηκε κάποιο δικαίωμα του από αυτά που αναγνωρίζονται στην ΕΣΔΑ να προσφύγει με τρόπο αποτελεσματικό ενώπιον των εθνικών αρχών και ταυτόχρονα επιβάλλει την υποχρέωση στο κράτος να προβλέψει τα κατάλληλα ένδικα βοηθήματα και μέσα για το σκοπό αυτό. Μεταξύ άλλων, το άρθρο 13 εγγυάται την πρόβλεψη και ύπαρξη στην εσωτερική έννομη τάξη μίας πραγματικής προσφυγής που να επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να παραπονεθούν για την διάρκεια της διαδικασίας. 

ια περισσότερες πληροφορίες για τα άρθρα 6 παρ. 1 και 13 βλ. μεταξύ άλλων: 1 (ιδίως σελ. 63 επ), 2 (σελ. 111 επ. και ιδίως σελ. 162 επ. και 178 επ.), 3, 4].

  1. Το 2018 εκδόθηκαν 4 αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), στο πλαίσιο των οποίων αναγνωρίστηκε ότι η Ελλάδα λόγω της υπερβολικής διάρκειας των ποινικών διαδικασιών παραβίασε τις διατάξεις της ΕΣΔΑ. 

Ειδικότερα: 

Α. Τον Ιανουάριο του 2018 εκδόθηκε η απόφαση στην υπόθεση Σιδηρόπουλος και Παπακώστας κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 33349/10). 

Το ΕΔΔΑ έκρινε πως στην συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε παραβίαση των άρθρων 3, 6 παρ. 1 και 13 της ΕΣΔΑ (βλ. περισσότερα για την απόφαση εδώ). 

Β. Τον Φεβρουάριο του 2018 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση Παρασκευάς και Χαρατσίδης κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγών 31023/12 και 62672/13). 

 

Γ. Τον Απρίλιο του 2018 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση Δημητράς κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 11946/11). 

Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης προσφυγής εγείρονται ζητήματα που αφορούν (μεταξύ άλλων): α) την υπερβολική διάρκεια της ποινικής διαδικασίας στην οποία ο προσφεύγων παραστάθηκε ως πολιτικώς ενάγων και β) την απουσία πραγματικής προσφυγής που να επιτρέπει σε κάποιον να παραπονεθεί για την υπερβολική διάρκεια της δίκης.

Ο προσφεύγων ήταν (και είναι) εκπρόσωπος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι». Τον Ιούνιο του 2007 κατέθεσε έγκληση κατά της Ε.Τ. (Γενική Γραμματέα Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών κατά το χρόνο εκείνο), ισχυριζόμενος ότι τα όσα είχε δηλώσει η τελευταία στο πλαίσιο συνέντευξής της ισοδυναμούσαν με συκοφαντική δυσφήμηση δια του τύπου. Εξέφρασε την επιθυμία του να παραστεί ως πολιτικώς ενάγων στη συγκεκριμένη διαδικασία. 

Το ΕΔΔΑ αφού σημείωσε ότι α) η επίδικη ποινική διαδικασία διήρκησε συνολικά 5 χρόνια και σχεδόν 5 μήνες για έναν βαθμό δικαιοδοσίας [δηλαδή από την 1-6-2007 (ημερομηνία κατά την οποία ο προσφεύγων κατέθεσε την έγκληση και εξέφρασε την επιθυμία του να παρασταθεί ως πολιτικώς ενάγων) έως τις 26-10-2012 (ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου)], β) από την ημερομηνία που παραγράφηκε το διωκόμενο αδίκημα μέχρι και την δημοσίευση της απόφασης του εθνικού δικαστηρίου με βάση την οποία κρίθηκε ότι το αδίκημα έχει παραγραφεί παρήλθαν περισσότερα από 2 χρόνια, γ) κατά το χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης δεν υπήρχε στο ελληνικό δίκαιο κάποιο αποτελεσματικό ένδικο μέσο που να επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να παραπονεθούν για τη διάρκεια της διαδικασίας και δ) δεν προβλήθηκε κάποιος ειδικότερος λόγος ή επιχείρημα που να δικαιολογεί το να αποκλίνει το Δικαστήριο από την έως τότε νομολογία του επί παρόμοιων ζητημάτων, έκρινε πως: i) υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ καθώς η συνολική διάρκεια της επίδικης διαδικασίας ήταν υπερβολική και ii) υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 καθώς ο προσφεύγων δεν είχε στη διάθεσή του κάποιο εθνικό ένδικο μέσο με το οποίο να μπορεί να επιβάλει το δικαίωμά του να δικαστεί η υπόθεσή του εντός εύλογης προθεσμίας. 

Δ. Τον Ιούλιο του 2018 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση Hazisllari κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 41385/14).

Ο προσφεύγων παραπονέθηκε για την υπερβολική διάρκεια της εναντίον του διαδικασίας ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων.  

Το ΕΔΔΑ αφού σημείωσε πως α) η επίδικη διαδικασία διήρκησε λίγο περισσότερο από 6 χρόνια και 3 μήνες για δύο βαθμούς δικαιοδοσίας [δηλαδή από τις 7-6-2005 (ημερομηνία κατά την οποία ο προσφεύγων παρουσιάστηκε ενώπιον του Ανακριτή) έως τις 29-9-2011 (ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου)], β) δεν υπάρχει κανένα περιστατικό ή επιχείρημα που να μπορεί να δικαιολογήσει τη διάρκεια της επίδικης διαδικασίας, έκρινε πως στην συγκεκριμένη υπόθεση υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ.

Χριστιάννα Στυλιανίδου
Περισσοτερα
Υποστήριξε το έργο του govwatch
ΚΑΝΕ ΔΩΡΕΑ