Η Ελληνική Αστυνομία (ΕΛΑΣ) διατηρεί δακτυλικά αποτυπώματα πολιτών για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα, πέρα από την αναλογικότητα και τη σκοπιμότητα της συλλογής τους. Αυτό είναι το συμπέρασμα από διαμεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν τον Φεβρουάριο του 2022.
Κατόπιν αναφοράς θιγόμενου πολίτη, η ανεξάρτητη Αρχή προχώρησε σε έρευνα και διαπίστωσε ότι η ΕΛΑΣ διατηρούσε τα δακτυλικά αποτυπώματά του για διάστημα μεγαλύτερο από 30 έτη. Η αστυνομία κατήρτισε δακτυλοσκοπικό δελτίο για τον συγκεκριμένο άτομο όταν τα αποτυπώματά του εντοπίστηκαν σε χώρο στον οποίο είχε βρεθεί λόγω της επαγγελματικής του ιδιότητας και ο οποίος ελέγχθηκε από τις αστυνομικές Αρχές ως τόπος εγκλήματος. Το αποτέλεσμα ήταν ο τότε 15χρονος ανήλικος να παραπεμφθεί ως κατηγορούμενος σε ποινική δίκη, στο πλαίσιο της οποίας ωστόσο αργότερα αθωώθηκε, καθώς διαπιστώθηκε ότι δεν είχε καμία εμπλοκή στην υπόθεση και δεν είχε διαπράξει καμία αξιόποινη πράξη.
Mε πόρισμά του στις 22 Οκτωβρίου 2019 ο Συνήγορος του Πολίτη, επικαλούμενος νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) για την προστασία των ανηλίκων από κάθε πιθανή ζημία ή στιγματισμό λόγω της διατήρησης των δεδομένων τους ύστερα από απαλλαγή τους από ποινικό αδίκημα, είχε προτείνει την τροποποίηση του Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) 342/1977 (ΦΕΚ Α’ 109/18.4.1977) και του ΠΔ 245/1997 (ΦΕΚ Α’ 180/15.9.1997). Πρόκειται για δύο νομοθετήματα που κατοχυρώνουν τους όρους και τους κανόνες διατήρησης και καταστροφής των δακτυλικών αποτυπωμάτων.
Το ΠΔ 245/1997 προβλέπει μακρούς χρόνους για την εκκαθάριση των αρχείων της ΕΛΑΣ από δακτυλικά αποτυπώματα και στοιχεία προσώπων που συλλέχθηκαν στο πλαίσιο διερεύνησης ποινικών υποθέσεων. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του διατάγματος, είναι κατά περίπτωση δυνατή η διατήρηση στοιχείων σχετικών με την εγκληματολογική σήμανση προσεσημασμένων ατόμων που αθωώθηκαν ή απηλλάγησαν με δικαστική απόφαση ή οριστικό βούλευμα ακόμα και μέχρι τη νόμιμη πιστοποίηση του θανάτου τους ή μετά τη συμπλήρωση του 90ού έτους της ηλικίας τους.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το ίδιο ΠΔ δίνει τη δυνατότητα διατήρησης των παραπάνω στοιχείων και για μικρότερο χρονικό διάστημα, δηλαδή μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους έκδοσης της απόφασης ή του βουλεύματος που αθωώνει ή απαλλάσσει το άτομο, τα στοιχεία του οποίου συλλέχθηκαν.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, η αστοχία της νομοθετικής ρύθμισης έγκειται εν προκειμένω στο γεγονός ότι δεν προβλέπει αυτεπάγγελτη ενημέρωση της αρμόδιας αστυνομικής διεύθυνσης από το δικαστήριο σε περίπτωση αθώωσης του κατηγορούμενου ατόμου, με συνέπεια συχνά να μην καταστρέφονται για εξαιρετικά μακρό χρονικό διάστημα τα δακτυλικά αποτυπώματά του που ελήφθησαν για τη συγκεκριμένη υπόθεση.
Με βάση τα παραπάνω, η ανεξάρτητη Αρχή πρότεινε στη διαμεσολάβησή της τη μεταρρύθμιση του ΠΔ 245/1997, ώστε να γίνεται αυτεπάγγελτη ενημέρωση των αστυνομικών Αρχών από τα δικαστήρια για την αθώωση ή απαλλαγή πολιτών, με σκοπό να καταστρέφονται εντός εύλογου χρόνου τα αποτυπώματά τους. Ακόμη, ο Συνήγορος πρότεινε να νομοθετηθούν συντομότεροι χρόνοι διατήρησης δακτυλοσκοπικών δεδομένων για τους ανήλικους, καθώς και να διευκρινίζουν οι υπηρεσίες της ΕΛΑΣ αν η δακτυλοσκόπηση έγινε σε χρόνο κατά τον οποίο το πρόσωπο ήταν ανήλικο.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρά τη νέα σχετική όχληση εκ μέρους του Συνηγόρου τον Ιούλιο του 2020, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν απάντησε στο πόρισμα της ανεξάρτητης Αρχής, παράλειψη που συνεχίστηκε και το 2022. Μάλιστα, φαίνεται ότι η διοίκηση δεν έλαβε υπόψη της τις προτάσεις του Συνηγόρου, αφού με το ΠΔ 103/2021 «Κώδικας Διοικητικών Διαδικασιών της Ελληνικής Αστυνομίας» (ΦΕΚ Α’ 255/31.12.2021) επαναλαμβάνονται οι διατάξεις του άρθρου 3 του ΠΔ 245/1997 για το μακρό χρόνο διατήρησης στοιχείων που αφορούν την εγκληματολογική σήμανση.
Σε ένα κράτος δικαίου η διατήρηση δακτυλικών αποτυπωμάτων και στοιχείων των πολιτών δεν πρέπει να γίνεται για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα, πέρα από την αναλογικότητα και τη σκοπιμότητα που επιβάλλει τη συλλογή τους.
Ωστόσο, από την παραπάνω διαμεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη προκύπτει εν προκειμένω ότι η ΕΛΑΣ, βάσει του άρθρου 3 του ΠΔ 245/1997, διατηρεί αποτυπώματα και στοιχεία ακόμη και ανήλικων προσώπων για υπέρμετρα μεγάλες περιόδους, κάτι που είναι ασυμβίβαστο και με τη νομολογία του ΕΔΔΑ.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
