Στις 23 Δεκεμβρίου 2019 τέσσερα κοντέινερ με περίπου 100 τόνους αποβλήτων πολυπροπυλενίου -πλαστικές σακούλες τύπου PP Big Bags που χρησιμοποιούνται σε αγροτικές εργασίες- έφτασαν στη Μονρόβια της Λιβερίας από το λιμάνι του Πειραιά. Ωστόσο, όπως προκύπτει από έγγραφα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η παραπάνω μεταφορά έγινε κατά παράβαση του ενωσιακού δικαίου για τη μεταφορά αποβλήτων και τώρα η Ελλάδα ενέχεται με το κόστος και τη διαδικασία για τον επαναπατρισμό τους.
Τον Φεβρουάριο του 2020 οι λιβεριανές Αρχές επικοινώνησαν με την Ελλάδα και ενημέρωσαν ότι τα τέσσερα εμπορευματοκιβώτια έχουν δεσμευθεί στο λιμάνι της Μονρόβια, αναφέροντας ότι η μεταφορά τους έγινε παράνομα. Η μεταφορά έγινε με πρωτοβουλία ιδιώτη από την Ελλάδα, ωστόσο για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας αρμόδιες είναι και οι εθνικές Αρχές.
Την υπόθεση ερεύνησε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και, όπως προκύπτει από έγγραφο που απέστειλε το ίδιο προς τη Λιβερία, στην εν λόγω περίπτωση παραβιάστηκε το άρθρο 18 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/20 για τις μεταφορές αποβλήτων, αφού η μεταφορά των τεσσάρων εμπορευματοκιβωτίων έγινε χωρίς να έχει προηγουμένως συναφθεί σύμβαση με τον παραλήπτη τους, ο οποίος, όπως προκύπτει από τα έγγραφα που ο ιδιώτης μεταφορέας προσκόμισε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ήταν στο Μαρόκο και όχι στη Λιβερία, όπου τελικά παράνομα κατέληξαν τα απόβλητα.
Ακόμη, στη συγκεκριμένη υπόθεση παραβιάστηκε και ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1418/2007 σχετικά με την αξιοποίηση αποβλήτων και τον έλεγχο των διασυνοριακών διακινήσεων αποβλήτων, όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 733/2014 για την αξιοποίηση αποβλήτων προς χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ. Η παραπάνω παράβαση βασίζεται στο γεγονός ότι τα απόβλητα της υπόθεσης μπορούσαν να εξαχθούν από τα κράτη μέλη της ΕΕ στη Λιβερία μόνο εφόσον έχει ακολουθηθεί η διαδικασία της προηγούμενης γραπτής κοινοποίησης και συγκατάθεσης των αρμόδιων αρχών, δηλαδή εφόσον οι ελληνικές Αρχές είχαν ενημερώσει και λάβει έγκριση από τη Λιβερία για τη μεταφορά. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία δεν ακολουθήθηκε πριν την εξαγωγή.
Με βάση τα παραπάνω, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ως αρμόδια αρχή για τις διασυνοριακές μεταφορές αποβλήτων, έκρινε ότι η συγκεκριμένη μεταφορά είναι παράνομη και ανέλαβε τον επαναπατρισμό τους, η ολοκλήρωση του οποίου ακόμα εκκρεμεί.
Η παράνομη μεταφορά από την Ελλάδα εντάσσεται σε ένα μεγαλύτερο παγκόσμιο πρόβλημα διαχείρισης αποβλήτων, τα οποία συχνά εξάγονται από τα ανεπτυγμένα κράτη για να καταλήξουν σε αναπτυσσόμενες χώρες υπό αμφίβολες συνθήκες για τη δημόσια υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος.
Πράγματι, τα κράτη διαχειρίζονται σημαντικό μέρος των αποβλήτων όχι σε δικές τους εγκαταστάσεις, αλλά εξάγοντάς τα μέσω πλοίων που μεταφέρουν κοντέινερ από τον αναπτυγμένο κόσμο σε φτωχές χώρες. Μόνο το πρώτο εννιάμηνο του 2020, πάνω από 1,7 δισ. κιλά αποβλήτων εξήχθησαν από ΕΕ, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιαπωνία σε τρίτες χώρες. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, εξάγοντας απόβλητα σε όλο τον κόσμο, από τη Μαλαισία και τις Φιλιππίνες έως το Πακιστάν και το Βιετνάμ.
Οι κυβερνήσεις συχνά δεν γνωρίζουν αν τελικά ανακυκλώνονται και επανεντάσσονται στην κυκλική οικονομία τα απόβλητα που ξεφορτώθηκαν. Πρόκειται για απόβλητα που μπορεί να είναι τοξικά και να απειλούν όχι μόνο το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, αλλά και την υγεία των πληθυσμών στις χώρες υποδοχής και στις ανεπτυγμένες χώρες, όπου συχνά τα πλαστικά επιστρέφουν «ανακυκλωμένα». Επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Environment International εντόπισε 126 χημικές ουσίες σε πλαστικά παιχνίδια που εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία των παιδιών, με κάποιες από αυτές να έχουν προκύψει από ανακύκλωση μολυσμένων πλαστικών.
Ως κράτος μέλης της ΕΕ η Ελλάδα έχει την πάγια υποχρέωση να εφαρμόζει την ενωσιακή νομοθεσία, η οποία στοχεύει στη δημιουργία κοινών κανόνων δικαίου σε όλη την επικράτεια της Ένωσης και στη διακρατική προστασία των δικαιωμάτων και των αγαθών που απολαμβάνουν οι ευρωπαίοι πολίτες.
Ωστόσο, εν προκειμένω η Ελλάδα παραβίασε τις υποχρεώσεις της από τον Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/20 και τον Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1418/2007 (όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 733/2014) και εξήγαγε παράνομα απόβλητα στη Λιβερία, κατά παράβαση των αρχών του Κράτους Δικαίου που απαιτούν από τα κράτη μέλη να σέβονται και να εφαρμόζουν τη νομοθεσία της ΕΕ, η οποία στη συγκεκριμένη υπόθεση αποσκοπεί στην ασφαλή για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία διαχείριση και μεταφορά αποβλήτων.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!