Ο νόμος 5078/2023 και οι προβληματισμοί σε επίπεδο καλής νομοθέτησης

Ζητήματα που σχετίζονται μεταξύ άλλων με τη διαβούλευση και τις κατατεθείσες τροπολογίες δημιουργούν προβληματισμούς σχετικά με το κατά πόσον στο πλαίσιο του ν. 5078/2023 ακολουθήθηκαν οι κανόνες καλής νομοθέτησης.

Ειδικότερα, η ενότητα Α του υπό κρίση σχεδίου (άρθρα 1-111) περιείχε διατάξεις που σχετίζονταν με την αναμόρφωση της επαγγελματικής ασφάλισης και των ταμείων συμπληρωματικών παροχών, η ενότητα Β (άρθρα 112-153) διατάξεις που σχετίζονταν με την αναμόρφωση της ασφαλιστικής νομοθεσίας και η Ενότητα Γ (άρθρα 154-181) διατάξεις που σχετίζονταν με το σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α) καθώς και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας Δ.ΥΠ.Α. Όπως αναφέρεται στις αναλύσεις συνεπειών ρύθμισης που έχουν αναρτηθεί μαζί με το σχέδιο νόμου στο opengov.gr, οι ως άνω διατάξεις αφορούν τους τομείς νομοθέτησης «κοινωνική πολιτική» και «εκπαίδευση-πολιτισμός» (βλ. επιλεγμένους τομείς νομοθέτησης σε ανάλυση συνεπειών ρύθμισης για την A’ ενότητα, ανάλυση συνεπειών ρύθμισης B ενότητας και ανάλυση συνεπειών ρύθμισης Γ ενότητας). 

Η διαβούλευση ορίστηκε ότι θα ολοκληρωθεί στις 6 Δεκεμβρίου 2023 και ώρα 09:00, δηλαδή 13 (σχεδόν) ημέρες αργότερα. Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι, παρά τα όσα προβλέπει το άρθρο 61 του ν. 4622/2019: α) δεν έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα opengov.gr η έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης και β) δεν ανευρέθηκε κάποια τεκμηρίωση (ή έστω αναφορά) του λόγου για τον οποίο αποφασίστηκε ότι η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει λιγότερο από δύο εβδομάδες στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης που συνόδευε το σχέδιο νόμου κατά την κατάθεσή του στη Βουλή.

2. Στις 8 Δεκεμβρίου 2023 κατατίθεται στη Βουλή προς ψήφιση το ως άνω σχέδιο νόμου, έχοντας μεν τον ίδιο τίτλο αλλά αποτελούμενο πλέον από 187 άρθρα.

Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως κάποια από τα άρθρα του υπό κρίση σχεδίου νόμου (και ειδικότερα τα άρθρα 132, 134, 141, 142, 182 και 183) δεν ανευρέθηκαν στο αντίστοιχο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε διαβούλευση και ως εκ τούτου δεν φαίνεται να πέρασαν από το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης.

3. Την Πέμπτη, 14 Δεκεμβρίου 2023 και ώρα 22:45 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 56/7/14-12-2023 τροπολογία από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Η εν λόγω τροπολογία αποτελείτο από 5 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με τις υποχρεώσεις εργοδοτών και μετακαλούμενων πολιτών τρίτων χωρών, τον Εθνικό Συντονιστή Επιστροφών και τον Εθνικό Συντονιστή κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών, την πρόσβαση των αιτούντων διεθνή προστασία στην αγορά εργασίας, τη χορήγηση νέου τύπου άδειας διαμονής για εργασία σε πολίτες τρίτων χωρών καθώς και τη δυνατότητα υπαγωγής των δικαιούχων προσωρινής προστασίας στις διατάξεις του Κώδικα Μετανάστευσης. 

Την Παρασκευή, 15 Δεκεμβρίου 2023 και ώρα 22:00 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 59/10/15-12-2023 από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Η εν λόγω τροπολογία αποτελείτο από 3 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με τον Ενιαίο Λογαριασμό για την Εφαρμογή Κοινωνικών Πολιτικών καθώς και την Εταιρεία Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας e-ΕΦΚΑ. 

Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως: 

α)  η υπ’ αριθμ. 59/10 τροπολογία κατατέθηκε βράδυ Παρασκευής, παρά το γεγονός ότι το άρθρο 87 του Κανονισμού της Βουλής αναφέρει πως η κατάθεση των τροπολογιών την Παρασκευή γίνεται «το αργότερο έως ώρα 13.00» και

β) οι διατάξεις που περιλαμβάνονταν και στις δύο ως άνω αναφερόμενες τροπολογίες εντάχθηκαν στην Ενότητα Δ του (μετέπειτα ψηφισθέντος) νόμου («Λοιπές Διατάξεις»), γεγονός που υποδεικνύει και την μη ύπαρξη άμεσης σχέσης τους με κάποιο από τα λοιπά ζητήματα που ρυθμίζει ο νόμος.   

4. Την Παρασκευή, 15 Δεκεμβρίου 2023, η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων συντάσσει έκθεση στο πλαίσιο της οποίας αναφέρεται ότι «Η επιτροπή έκανε δεκτή την με Γενικό αριθμό 56 και Ειδικό αριθμό 7 από 14.12.2023 Τροπολογία…» και με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, όπως διαμορφώθηκε από την Επιτροπή και τους παριστάμενους Υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Μετανάστευσης και Ασύλου». 

Τo υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής στις 18 και στις 19 Δεκεμβρίου 2023 και ψηφίζεται ο νόμος 5078/2023 («Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και λοιπές διατάξεις»), ο οποίος αποτελείται από 195 άρθρα.