Α. Με το άρθρο 3 (Απαγόρευση Βασανιστηρίων) της ΕΣΔΑ αναγνωρίζεται το απόλυτο δικαίωμα να μην υποβάλλεται κάποιος σε βασανιστήρια ή σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση και με αυτόν τον τρόπο κατοχυρώνεται μία εκ των θεμελιωδών αξιών των δημοκρατικών κοινωνιών. Το δικαίωμα αυτό θεωρείται πως απαρτίζεται από δύο πτυχές, την ουσιαστική και την διαδικαστική.
Κατά το ουσιαστικό σκέλος του άρθρου 3, τα Κράτη έχουν, μεταξύ άλλων, την υποχρέωση να μην επιτρέπουν καμία απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή βασανιστήρια σε άτομα που είναι υπό τον έλεγχο κρατικών αρχών. Αναφέρεται ειδικότερα ότι ζητήματα απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης έχει κριθεί ότι εγείρονται, μεταξύ άλλων, όταν τα κράτη δεν εξασφαλίζουν ότι τα άτομα που στερούνται την ελευθερία τους κρατούνται σε συνθήκες συμβατές με το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή όταν τα κράτη δεν διασφαλίζουν κατάλληλες συνθήκες υποδοχής και διαβίωσης στα άτομα που αιτούνται διεθνούς προστασίας. Κατά το διαδικαστικό σκέλος του άρθρου 3, τα κράτη έχουν την υποχρέωση, σε οποιαδήποτε περίπτωση καταγγελίας για κακομεταχείριση, να προβαίνουν σε άμεση, διεξοδική και ανεξάρτητη διερεύνηση αυτής, προς αποτροπή δημιουργίας κλίματος ανοχής και ατιμωρησίας σχετικών πρακτικών (περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενο του άρθρου 3 μπορείτε να βρείτε μεταξύ άλλων σε 1, 2, 3 και 4).
Β. Κατά το έτος 2024 εκδόθηκαν δεκατρείς (13) αποφάσεις του ΕΔΔΑ, στο πλαίσιο των οποίων διαπιστώθηκε η εκ μέρους της Ελλάδας παραβίαση (και) του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ. Η πλειονότητα των εν λόγω αποφάσεων αφορά παραβίαση του ουσιαστικού σκέλους του άρθρου 3 λόγω των συνθηκών διαβίωσης ή/και κράτησης των προσφευγόντων/-ουσών, με αρκετές εξ αυτών να αφορούν, μάλιστα, αιτούντες/-ούσες διεθνούς προστασίας και ασυνόδευτους/-ες ανήλικους/-ες ενώ μία απόφαση (Χ. κατά Ελλάδας) αφορά παραβίαση των θετικών υποχρεώσεων του κράτους βάσει του άρθρου 3 (και του άρθρου 8) λόγω της παράλειψης των ανακριτικών και δικαστικών αρχών να ανταποκριθούν επαρκώς σε καταγγελία που αφορά βιασμό.
Ειδικότερα:
14. Στις 18-1-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1 και 2) στην υπόθεση T.K. κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 16112/20)
Η υπόθεση αφορά τις συνθήκες διαβίωσης του προσφεύγοντος στον καταυλισμό της Σάμου, την έλλειψη διαδικαστικών εγγυήσεων στο πλαίσιο του προσδιορισμού της ηλικίας του από τις αρχές καθώς και την έλλειψη αποτελεσματικής προσφυγής σε σχέση με τις ως άνω καταγγελίες.
Το ΕΔΔΑ, αφού σημείωσε ότι ο προσφεύγων παρέμεινε στην περιοχή γύρω από τον καταυλισμό της Σάμου από τον Οκτώβριο του 2019 έως και μία απροσδιόριστη ημερομηνία και λαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, υπ’ όψιν την ιδιότητά του ως ασυνόδευτου ανηλίκου και τα όσα είχε διαπιστώσει το Δικαστήριο στην απόφαση A.D. κατά Ελλάδας, έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ (βλ. παρ. 26-27 απόφασης).
Επιπλέον, το Δικαστήριο έκρινε πως υπήρξε παραβίαση και:
α) του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ, καθώς οι αρχές δεν επέδειξαν τη δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τις διαδικαστικές εγγυήσεις σχετικά με τον προσδιορισμό της ηλικίας και, κατά συνέπεια, δεν τήρησαν τη θετική υποχρέωση να προστατεύσουν τον προσφεύγοντα υπό την ιδιότητά του ως ασυνόδευτου ανηλίκου που ζητούσε διεθνή προστασία (βλ. παρ. 18-25 απόφασης) και
β) του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ, λόγω της έλλειψης αποτελεσματικού ενδίκου μέσου που να επιτρέπει στον προσφεύγοντα να διαμαρτυρηθεί για τη διαδικασία καθορισμού της ηλικίας και διορισμού κηδεμόνα, καθώς και για τις υλικές συνθήκες υποδοχής στον καταυλισμό της Σάμου και γύρω από αυτό.
15. Στις 23-1-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1 και 2) στην υπόθεση O.R. κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 24650/19)
Η υπόθεση αφορά τις συνθήκες διαβίωσης του προσφεύγοντος, ασυνόδευτου ανηλίκου και αιτούντος διεθνή προστασία, ο οποίος φαίνεται να παρέμεινε για σχεδόν έξι μήνες χωρίς στέγη, χωρίς πρόσβαση σε είδη πρώτης ανάγκης και χωρίς επίτροπο διορισμένο από τις αρχές.
Το ΕΔΔΑ, διαπιστώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι από τον Νοέμβριο του 2018 έως και τον Μάιο του 2019, ο προσφεύγων είχε αφεθεί από τις ελληνικές αρχές να τα βγάλει πέρα μόνος του, σε ένα περιβάλλον εντελώς ακατάλληλο για την κατάστασή του ως ανήλικου και σε μία κατάσταση επισφάλειας που ήταν απαράδεκτη ενόψει της ιδιότητάς του ως αιτούντος άσυλο και ασυνόδευτου ανηλίκου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, καθώς ο προσφεύγων βρέθηκε, με ευθύνη των αρχών, σε μία απάνθρωπη και εξευτελιστική κατάσταση.
16. Στις 23-5-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση W.S. κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 65275/19)
Η υπόθεση αφορά κυρίως τις συνθήκες διαβίωσης του προσφεύγοντος, ασυνόδευτου ανηλίκου και αιτούντος διεθνή προστασία, καθώς και τις συνθήκες κράτησής του σε αστυνομικά τμήματα στο πλαίσιο προστατευτικής φύλαξης. Ειδικότερα, ο προσφεύγων παραπονέθηκε. μεταξύ άλλων, για τις ανεπαρκείς συνθήκες διαβίωσής του από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Ιανουάριο του 2020, καταγγέλλοντας ιδιαίτερα: i) την έλλειψη σταθερής στέγης και βασικών υλικών αγαθών καθώς και την απουσία μόνιμης εποπτείας από τις εσωτερικές αρχές και ii) τις συνθήκες κράτησής του, οι οποίες του προκάλεσαν τρομερή σωματική και ψυχική στεναχώρια.
Το ΕΔΔΑ αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι έχει ήδη διαπιστώσει σε περιπτώσεις που εγείρουν παρόμοια ζητήματα με αυτά της υπό κρίση υπόθεσης παραβίαση του άρθρου 3 τόσο λόγω των ανεπαρκών συνθηκών διαβίωσης των ασυνόδευτων ανηλίκων που είχαν αφεθεί μόνοι τους και είχαν ζήσει για αρκετούς μήνες σε συνθήκες ακραίας ένδειας όσο και λόγω των συνθηκών κράτησής τους όταν τίθενται σε προστατευτική φύλαξη σε αστυνομικά τμήματα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι (και) στη συγκεκριμένη υπόθεση υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
17. Στις 3-10-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1 και 2) στην υπόθεση T.S. και M.S. κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 15008/19)
Η υπόθεση αφορά, δύο αδερφές, οι οποίες ήταν ασυνόδευτες ανήλικες κατά το χρόνο υποβολής της προσφυγής τους στο Δικαστήριο. Οι προσφεύγουσες παραπονέθηκαν, μεταξύ άλλων, για τις συνθήκες διαβίωσης και κράτησής τους καθώς και για τη στέρηση της προσωπικής τους ελευθερίας και την μη ύπαρξη αποτελεσματικής διαδικασίας για την αμφισβήτηση της νομιμότητας της εν λόγω κράτησης.
Το ΕΔΔΑ κρίνοντας επί της ουσίας της υπόθεσης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης των προσφευγουσών από τις 23 Ιανουαρίου 2019 έως και την τοποθέτησή τους σε προστατευτική φύλαξη (βλ. περισσότερα σε παρ. 70-74 απόφασης) αλλά και όσον αφορά τις συνθήκες κράτησής τους μετά την τοποθέτησή τους σε προστατευτική φύλαξη στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Ταύρου (βλ. περισσότερα σε παρ. 77-79).
Επιπλέον, το Δικαστήριο έκρινε ότι στη συγκεκριμένη υπόθεση υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 1 της ΕΣΔΑ, καθώς θεώρησε ότι η κράτηση των προσφευγουσών στο πλαίσιο προστατευτικής φύλαξης δεν ήταν νόμιμη (βλ. περισσότερα σε παρ. 82-85) καθώς και παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 4 της ΕΣΔΑ, καθώς παρατήρησε ότι ελλείψει της έκδοσης κάποιας απόφασης, δεν ήταν δυνατό στις προσφεύγουσες να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της κράτησής τους ενώ τυχόν αναφορά στον υπεύθυνο της δομής δεν θα ήταν αποτελεσματική λόγω του ότι βρίσκονταν υπό εισαγγελική εποπτεία.
18. Στις 3-10-2024 εκδόθηκε η απόφαση στην υπόθεση Τ.Α. και λοιποί κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγών 15293/20, 15459/20, 15713/20, 15775/20)
Η υπόθεση αφορά κυρίως τις συνθήκες διαβίωσης των προσφευγόντων, ασυνόδευτων ανηλίκων και αιτούντων άσυλο που έφτασαν στην Ελλάδα το 2019, στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Σάμο.
Το ΕΔΔΑ αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι σύμφωνα με έγκυρες πηγές η κατάσταση που επικρατούσε στο ΚΥΤ Σάμου κατά τη διάρκεια της επίμαχης περιόδου (Σεπτέμβριος 2019-Μάιος 2020) χαρακτηριζόταν από σοβαρό υπερπληθυσμό, έλλειψη πρόσβασης σε ιατρικές και υγειονομικές εγκαταστάσεις, ανεπαρκείς προμήθειες τροφίμων, έλλειψη ασφάλειας και υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, καθώς οι συνθήκες στις οποίες βρέθηκαν οι προσφεύγοντες δεν συμβαδίζουν με τα πρότυπα της Σύμβασης για οποιοδήποτε άτομο, πόσο μάλλον για ευάλωτους ανηλίκους.
19. Στις 19-12-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1 και 2) στην υπόθεση N.N. και λοιποί κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγών 59319/19, 5340/20, 11507/20)
H συγκεκριμένη υπόθεση αφορά, μεταξύ άλλων, τις συνθήκες διαβίωσης των προσφευγόντων, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι, κατά τον χρόνο υποβολής των προσφυγών τους ενώπιον του Δικαστηρίου ήταν άστεγοι, ασυνόδευτοι ανήλικοι μετανάστες στην Ελλάδα.
Το ΕΔΔΑ αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι:
α) οι προσφεύγοντες έζησαν είτε σε «προστατευτική φύλαξη» υπό απαράδεκτες συνθήκες, είτε στο δρόμο είτε σε υποβαθμισμένες συνθήκες στέγασης για χρονικές περιόδους μεταξύ 1,5 και 5 μηνών,
β) οι προσφεύγοντες καταγράφηκαν ως ανήλικοι και τοποθετήθηκαν σε κατάλληλες για την ηλικία τους συνθήκες διαβίωσης μόνο μετά την εφαρμογή προσωρινών μέτρων από το Δικαστήριο και
γ) οι καθυστερήσεις στην τοποθέτηση των προσφευγόντων σε δομές φιλοξενίας προκλήθηκαν, κατά την εκτίμηση του Δικαστηρίου, λόγω ελλείψεων στις διαδικασίες καταγραφής και εκτίμησης της ηλικίας,
έκρινε ότι η μεταχείριση στην οποία υποβλήθηκαν οι προσφεύγοντες, ως άστεγοι ασυνόδευτοι αλλοδαποί ανήλικοι, υπερέβη το όριο σοβαρότητας που απαιτείται για την ενεργοποίηση του άρθρου 3 της Σύμβασης, και διαπίστωσε παραβίαση του εν λόγω άρθρου.
20. Στις 18-1-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση A.I. και λοιποί κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 13958/16)
Η υπόθεση αφορά έναν πατέρα και τα δύο ανήλικα τέκνα του, οι οποίοι παραπονέθηκαν, μεταξύ άλλων, για τις συνθήκες διαβίωσής τους στον καταυλισμό Ειδομένης το 2016.
Το ΕΔΔΑ λαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, υπ’ όψιν: α) την ευάλωτη κατάσταση των προσφευγόντων, αφενός του πρώτου προσφεύγοντος ως ατόμου με προβλήματα υγείας και αφετέρου των παιδιών λόγω της ηλικίας τους και β) τα πορίσματα των εκθέσεων διαφόρων οργανώσεων καθώς και προηγούμενη νομολογία του σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούσαν στον καταυλισμό Ειδομένης κατά την κρίσιμη περίοδο (βλ. παρ. 52 και 54-55 απόφασης) έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης των προσφευγόντων στον ως άνω καταυλισμό.
21. Στις 3-10-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση Μ.Α. και λοιποί κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγών 15192/20, 15728/20, 16094/20, 16511/20)
Η υπόθεση αφορά τις συνθήκες διαβίωσης των προσφευγόντων, αιτούντων άσυλο που έφθασαν στα ελληνικά νησιά το 2019, στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (ΚΥΤ) Σάμου και Χίου.
Το ΕΔΔΑ έκρινε σκόπιμο να εξετάσει από κοινού τις (τέσσερις) προσφυγές ενόψει του παρόμοιου αντικειμένου τους και κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
α) στην υπόθεση Μ.Α. (15192/20) το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης του προσφεύγοντος στο ΚΥΤ Βιαλ της Χίου από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Δεκέμβριο του 2020, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι οι συνθήκες υπερπληθυσμού του ΚΥΤ και το γεγονός ότι ο προσφεύγων έπρεπε να ζήσει σε προσωρινή σκηνή για περισσότερους από εννιά μήνες είχαν καταστροφική επίδραση στις συνθήκες διαβίωσής του και την πρόσβαση σε ιατρικές και υγειονομικές εγκαταστάσεις.
β) στην υπόθεση C.K. (15728/20), η οποία αφορά ασυνόδευτο ανήλικο που έφτασε στο ΚΥΤ Σάμου τον Οκτώβριο του 2019 και τοποθετήθηκε στην ασφαλή ζώνη για ανηλίκους, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι οι συνθήκες στο ΚΥΤ Σάμου (τόσο γενικά όσο και στην ασφαλή ζώνη) κατά την επίμαχη περίοδο ήταν ανεπαρκείς και δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο προσφεύγων είχε τεθεί σε κατάλληλες για έναν ασυνόδευτο ανήλικο συνθήκες. Επιπλέον, το Δικαστήριο έκρινε πως στη συγκεκριμένη υπόθεση υπήρξε παραβίαση και του άρθρου 34 της ΕΣΔΑ, λόγω της αδυναμίας των ελληνικών αρχών να συμμορφωθούν έγκαιρα με το προσωρινό μέτρο που είχε υποδείξει το Δικαστήριο.
γ) στην υπόθεση A.G.D. και D.M. (16094/20), η οποία αφορά μία ασυνόδευτη ανήλικη και το παιδί της που παρέμειναν στην ασφαλή ζώνη του ΚΥΤ από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Απρίλιο του 2020, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ αναφερόμενο και σε αυτή την περίπτωση στην κατάσταση που επικρατούσε στο ΚΥΤ Σάμου κατά την επίμαχη περίοδο και το ότι δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι προσφεύγουσες είχαν τεθεί σε κατάλληλες για ασυνόδευτους ανήλικους συνθήκες.
δ) στην υπόθεση F.J. και λοιποί (16511/20) το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης των προσφευγόντων, δύο γονέων είκοσι ενός ετών και των δύο παιδιών τους, στο ΚΥΤ Σάμου από τον Δεκέμβριο του 2019 έως τον Απρίλιο του 20020, καθώς η τετράμηνη τοποθέτηση των προσφευγόντων, και ιδίως των δύο βρεφών, στο ΚΥΤ Σάμου δεν ήταν συμβατή με τις εγγυήσεις της Σύμβασης.
22. Στις 18-4-2023 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση A.R. και λοιποί κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγών 59841/19, 15782/20, 21997/20)
Η υπόθεση αφορά, μεταξύ άλλων, τις συνθήκες διαβίωσης και την ιατρική περίθαλψη στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (ΚΥΤ) για τους προσφεύγοντες, οι οποίοι ήταν αιτούντες άσυλο που έφθασαν στα ελληνικά νησιά το 2019.
Το ΕΔΔΑ έκρινε σκόπιμο να εξετάσει από κοινού τις (τρεις) προσφυγές ενόψει του παρόμοιου αντικειμένου τους και κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
α) στην υπόθεση A.R. (59841/19) το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης της προσφεύγουσας μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου του 2019, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι οι σχεδόν έξι εβδομάδες έλλειψης στέγης και πρόσβασης ακόμη και σε βασικές συνθήκες διαβίωσης δεν ήταν συμβατές με τις εγγυήσεις της Σύμβασης. Επιπλέον, εξετάζοντας την καταγγελία της προσφεύγουσας ότι δεν ενημερώθηκε σε γλώσσα που κατανοεί για τους λόγους της κράτησής της, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση και του άρθρου 5 παρ. 2 της ΕΣΔΑ.
β) στην υπόθεση Μ.Α. (15782/20) το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσής του προσφεύγοντος στο ΚΥΤ Βιάλ Χίου μεταξύ Οκτωβρίου 2019 και Δεκεμβρίου 2020, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι οι συνθήκες υπερπληθυσμού στο ΚΥΤ είχαν δυσμενείς επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσής του και στην πρόσβασή του σε ιατρικές και υγειονομικές εγκαταστάσεις.
γ) στην υπόθεση W.A. (21997/20) το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης του προσφεύγοντος στο ΚΥΤ Σάμου μεταξύ Αυγούστου 2019 και Ιουλίου 2020, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι η κατάσταση στο ΚΥΤ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου χαρακτηριζόταν σύμφωνα με έγκυρες πηγές από σοβαρό υπερπληθυσμό, έλλειψη πρόσβασης σε ιατρικές και υγειονομικές εγκαταστάσεις, ανεπαρκείς προμήθειες τροφίμων, έλλειψη ασφάλειας και υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας και ως εκ τούτου η παραμονή του προσφεύγοντος σε αυτές τις συνθήκες διαβίωσης για σχεδόν ένα χρόνο δεν ήταν συμβατή με τις εγγυήσεις της Σύμβασης. Επιπλέον, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3, καθώς θεώρησε ότι το γεγονός ότι ο προσφεύγων έμεινε για τουλάχιστον δέκα μήνες χωρίς κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία για τη σοβαρή ιατρική του πάθηση, η οποία ήταν γνωστή στις Αρχές, δεν συμβαδίζει με τις εγγυήσεις της Σύμβασης.
23. Στις 15-10-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση H.T. κατά Γερμανίας και Ελλάδας (αρ. προσφυγής 13337/19)
H υπόθεση αφορά αφενός την απομάκρυνση του προσφεύγοντος, πολίτη Συρίας, ο οποίος είχε εκφράσει την πρόθεσή του να ζητήσει άσυλο στις γερμανικές αρχές, από τη Γερμανία στην Ελλάδα στο πλαίσιο διοικητικού διακανονισμού μεταξύ των δύο χωρών και αφετέρου τις συνθήκες και τη νομιμότητα κράτησης του προσφεύγοντος στην Ελλάδα καθώς και το δικαστικό έλεγχο της νομιμότητας της κράτησης αυτής.
Όσον αφορά τις καταγγελίες του προσφεύγοντος κατά της Ελλάδας, το ΕΔΔΑ κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
α) εξετάζοντας την καταγγελία του προσφεύγοντος σχετικά με τις συνθήκες κράτησής του στην Ελλάδα μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι ο προσφεύγων κρατήθηκε για περίοδο δύο μηνών και δεκαεπτά ημερών (από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 2018) στο ΑΤ Λέρου, ένα κτήριο, το οποίο εκ της φύσης του, δεν ήταν κατάλληλο για παρατεταμένης διάρκειας κράτηση.
β) εξετάζοντας την καταγγελία του προσφεύγοντος σχετικά με το ότι δεν είχε στη διάθεσή του αποτελεσματικό ένδικο βοήθημα με το οποίο θα μπορούσε να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της κράτησής του, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 4, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι το αρμόδιο δικαστήριο της Ελλάδας δεν εξέτασε την ουσία των ισχυρισμών του προσφεύγοντος ως προς τις συνθήκες κράτησης.
Αναφέρεται τέλος, ότι το Δικαστήριο έκρινε πως: i) δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 1 εκ μέρους της Ελλάδας (βλ. περισσότερα σε παρ. 92-98 απόφασης) και ii) υπήρξε παραβίαση του διαδικαστικού σκέλους του άρθρου 3 εκ μέρους της Γερμανίας (βλ. περισσότερα κυρίως σε παρ. 141-151).
24. Στις 25-4-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση Muhammad κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 14606/20)
Η υπόθεση αφορά κυρίως τις συνθήκες κράτησης σε χώρους της Αστυνομίας. Ο προσφεύγων παραπονέθηκε, μεταξύ άλλων, για τις κακές συνθήκες κράτησής του στο Κέντρο καταστολής παράνομης μετανάστευσης Βατοπεδίου – Ορμυλιας από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο του 2019.
Το Δικαστήριο επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι ο προσφεύγων κρατήθηκε για περισσότερο από ένα μήνα σε χώρους, οι οποίοι, από την ίδια τους την φύση, δεν είναι προσαρμοσμένοι στις ανάγκες παρατεταμένης κράτησης, έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
25. Στις 16-5-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση Bayram και Astoiani κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγών 31030/19, 61775/19)
Η υπόθεση αφορά κυρίως τις συνθήκες κράτησης σε χώρους της Αστυνομίας. Οι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν, μεταξύ άλλων, για τις κακές συνθήκες κράτησής τους στην Υποδιεύθυνση μεταγωγών Θεσσαλονίκης από τον Δεκέμβριο του 2018 έως τον Φεβρουάριο του 2019 και από τον Απρίλιο του 2019 έως τον Ιούνιο του 2019 αντίστοιχα.
Το Δικαστήριο επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι οι προσφεύγοντες κρατήθηκαν για περισσότερο από ένα μήνα σε χώρους, οι οποίοι, από την ίδια τους την φύση, δεν είναι προσαρμοσμένοι στις ανάγκες παρατεταμένης κράτησης, έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
26. Στις 13-2-2024 εκδόθηκε η απόφαση (βλ. 1, 2) στην υπόθεση X. Κατά Ελλάδας (αρ. προσφυγής 38588/21)
Η υπόθεση αφορά την καταγγελλόμενη από την προσφεύγουσα μη τήρηση των θετικών υποχρεώσεων των εθνικών αρχών για τη διεξαγωγή αποτελεσματικής έρευνας και ποινικής διαδικασίας σχετικά με τους ισχυρισμούς της για βιασμό, προστατεύοντας παράλληλα τα δικαιώματά της ως θύματος έμφυλης βίας.
Το ΕΔΔΑ λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ουσία και τη φύση των καταγγελιών της προσφεύγουσας έκρινε ότι πρέπει να εξεταστούν από κοινού βάσει των άρθρων 3 και 8 της Σύμβασης. Το Δικαστήριο αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι:
α) τα κράτη έχουν βάσει του άρθρου 3 θετική υποχρέωση να θεσπίζουν διατάξεις του ποινικού δικαίου που να τιμωρούν αποτελεσματικά τον βιασμό και να τις εφαρμόζουν στην πράξη μέσω αποτελεσματικής έρευνας και δίωξης
β) οι θετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τα άρθρα 3 και 8 της ΕΣΔΑ περιλαμβάνουν την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων κατά την ποινική διαδικασία και οι υποχρεώσεις αυτές απαιτούν τη λήψη μέτρων για την αποφυγή της δευτερογενούς θυματοποίησης
γ) παρότι υπάρχει επαρκές νομικό και κανονιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα, οι αρχές δεν το εφάρμοσαν στη συγκεκριμένη περίπτωση στην πράξη με τη διεξαγωγή αποτελεσματικής έρευνας
δ) μετά την υποβολή της καταγγελίας της προσφεύγουσας οι αρχές δεν έλαβαν μέτρα για να αποτρέψουν την περαιτέρω τραυματική εμπειρία της και δεν έλαβαν επαρκώς υπ’ όψιν τις ανάγκες της
ε) ούτε η εισαγγελία ούτε το δικαστήριο ανέλυσαν τις περιστάσεις της υπόθεσης από τη σκοπιά της έμφυλης βίας
διαπίστωσε ότι η παράλειψη των ανακριτικών και δικαστικών αρχών να απαντήσουν επαρκώς στους ισχυρισμούς περί βιασμού δείχνει ότι δεν υπέβαλαν την υπόθεση στον προσεκτικό έλεγχο που απαιτείται για να εκπληρώσουν σωστά τις απορρέουσες από τη Σύμβαση θετικές υποχρεώσεις τους και ως εκ τούτου υπήρξε παραβίαση των θετικών υποχρεώσεων του κράτους βάσει των άρθρων 3 και 8 της Σύμβασης.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
