Ειδική Έκθεση | Eπιστροφές Aλλοδαπών 2022

Ειδικότερα, διαπιστώνεται το 2022 περαιτέρω μείωση των αναγκαστικών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών  στις χώρες καταγωγής τους κατά 15,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ ο αριθμός των διοικητικά  κρατουμένων σε Προαναχωρησιακά κέντρα και αστυνομικά τμήματα είναι δυσανάλογα υψηλός (3.500 κρατούμενοι την 1/11/2022). Η προβληματική πρακτική της κράτησης νεοεισερχομένων από ναυάγια στην Αμυγδαλέζα, που δεν είναι χώρος για παιδιά και οικογένειες, συνεχίστηκε για δεύτερη χρονιά. Κατά τις επισκέψεις του σε 5 Προαναχωρησιακά Κέντρα αλλά και κρατητήρια με αλλοδαπούς διοικητικά κρατούμενους προς επιστροφή, ο Συνήγορος διαπίστωσε ότι συνεχίζεται και η κράτηση αλλοδαπών σε όλη τη χώρα (λ.χ. Αφγανών) για τους οποίους δεν διαφαίνεται εύλογη προοπτική επιστροφής.

Επίσης, ο Συνήγορος του Πολίτη, ασκώντας την ειδική αρμοδιότητα του εθνικού μηχανισμού εξωτερικού ελέγχου των αναγκαστικών επιστροφών, σύμφωνα με την σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/115/ΕΕ, μετείχε με στελέχη του στο σύνολο των αεροπορικών επιχειρήσεων επιστροφής, εθνικών και κοινών ευρωπαϊκών, που διοργάνωσε η ΕΛΑΣ το 2022, ήτοι σε 11 επιχειρήσεις προς το Πακιστάν, τη Γεωργία και το Μπαγκλαντές, ελέγχοντας φακέλους και διαδικασίες αλλά την ίδια τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων από πλευράς προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των επιστρεφομένων και σε συνεχή θεσμικό διάλογο με την ΕΛΑΣ για βελτιώσεις στην οργάνωση και τις διαδικασίες.

Ο Συνήγορος, παρακολουθώντας τις διεργασίες αλλαγής του σχετικού ενωσιακού δικαίου βάσει και της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα Νέο Σύμφωνο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, επισημαίνει την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση να καταλήξει σε πάγιες και λειτουργικές ρυθμίσεις για τις διαδικασίες ασύλου κι επιστροφών στα σύνορα και όχι σε ένα «δίκαιο της ανάγκης» που εγκυμονεί κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Παράλληλα, η αυξητική τάση των αναφορών για παράνομες επαναπροωθήσεις που ο Μηχανισμός Αναφορών του FRONTEX διαβιβάζει στον Συνήγορο του Πολίτη, ενισχύει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου των συνόρων, με τις εγγυήσεις ανεξαρτησίας, τεχνογνωσίας και πρόσβασης σε κάθε στοιχείο και διαδικασία, σύμφωνα με τις αναλυτικές κατευθύνσεις του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ αλλά και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η έκδοση πραγματοποιείται με τη χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης,
Ένταξης.