Μόλις το 2001 με την αναθεώρηση του Συντάγματος κατέστη δυνατή η αναγκαστική εκτέλεση κατά του Δημοσίου, η οποία μέχρι τότε απαγορευόταν. Η αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση χρηματικής απαίτησης κατά του Δημοσίου διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3068/2002, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει και δη το άρθρο 4 αυτού.
Η αναγκαστική εκτέλεση αποτελεί μία από τις τρεις μορφές παροχής της έννομης/δικαστικής προστασίας, εξασφαλίζοντας το πλήρες, έγκαιρο και αποτελεσματικό αυτής (βλ. μεταξύ άλλων 1, 2). Η κατάσχεση εις χείρας τρίτων (και δη των τραπεζών) αποτελεί τον συνηθέστερο ίσως τρόπο αναγκαστικής εκτέλεσης των χρηματικών απαιτήσεων και τον λιγότερο δαπανηρό.
Με την υπ’ αριθμ. πρωτ. οικ. 2/72297/ΔΛΤΠ/28-9-2021 εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών (ΑΔΑ 68ΙΘΗ-Π3Υ) θεωρήθηκε, ωστόσο, ότι «…άπαντα τα διαθέσιμα της Κεντρικής Διοίκησης που τηρούνται στο ΣΛΘ έχουν ταχθεί για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ειδικών δημόσιων σκοπών και είναι συνεπώς ακατάσχετα σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη» και ταυτόχρονα «…το σύνολο των διαθεσίμων των λοιπών ΦΓΚ (Φορέων Γενικής Κυβέρνησης) που τηρούνται στο τραπεζικό σύστημα της Χώρας έχουν ταχθεί για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ειδικών δημόσιων σκοπών και είναι, συνεπώς, ακατάσχετα σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη».
Με τον τρόπο αυτό καθίσταται ουσιαστικά ακατάσχετοι όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί του Δημοσίου. Τούτο λαμβάνει, μάλιστα, χώρα μέσω της έκδοσης μίας διοικητικής πράξης με την μορφή εγκυκλίου, χωρίς να αναφέρεται καν η ύπαρξη κάποιας σχετικής νομοθετικής εξουσιοδότησης ή έστω ο λόγος για τον οποίο μία τέτοια πρόβλεψη λαμβάνει χώρα στον συγκεκριμένο χρόνο. Και όλα τα παραπάνω ενώ όλοι οι νόμοι που επικαλείται έχουν εκδοθεί τουλάχιστον προ 7ετίας.
Με την καθολική και εκ προοιμίου γενική θεώρηση των τραπεζικών λογαριασμών που τηρεί το Δημόσιο ως εξυπηρετούντες συγκεκριμένους ειδικούς δημόσιους σκοπούς (και άρα εκφεύγοντες της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου επί της οποίας δύναται να συντελεσθεί αναγκαστική εκτέλεση κατά τα αναφερόμενα στο ν. 3068/2002) περιορίζεται δυσανάλογα και υπέρμετρα η δυνατότητα του πολίτη να προχωρήσει σε αναγκαστική εκτέλεση (ή έστω στην άσκηση πίεσης μέσω της ΄΄απειλής’’ για αναγκαστική εκτέλεση) για την είσπραξη των απαιτήσεών του. Το γεγονός αυτό με τη σειρά του δυσχεραίνει την ουσιαστική, αποτελεσματική και έγκαιρη εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων που αναγνωρίζουν την ύπαρξη της εν λόγω απαίτησης. Με τον τρόπο αυτό παραβιάζονται δικαιώματα αναγνωρισμένα από το Σύνταγμα και υπερνομοθετικής ισχύος κείμενα [όπως αυτό της παροχής πλήρους και αποτελεσματικής έννομης/δικαστικής προστασίας (άρθρο 6 της ΕΣΔΑ και άρθρο 20 του Συντάγματος) και αυτό της ιδιοκτησίας (άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ και άρθρο 17 του Συντάγματος)], παραβλέπονται υποχρεώσεις του κράτους [όπως η υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις (άρθρο 2 παρ. 3 σε συνδυασμό με άρθρο 14 παρ. 1 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα), οι εγγυήσεις που θα έπρεπε να υπάρχουν στην συμμόρφωση της διοίκησης και την ουσιαστική εκτέλεση μίας δικαστικής απόφασης (άρθρο 95 παρ. 5 Συντάγματος) και το δικαίωμα του πολίτη να προβαίνει σε αναγκαστική εκτέλεση κατά του Δημοσίου (άρθρο 94 παρ. 4 του Συντάγματος και άρθρο 4 του ν. 3068/2002] και παραβιάζονται γενικές αρχές όπως αυτή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος) και της ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος).
Η επίκληση από το Υπουργείο Οικονομικών του ότι «…στον Κρατικό Προϋπολογισμό εγγράφονται κάθε χρόνο ειδικές πιστώσεις για την πληρωμή των δαπανών που απορρέουν από την έκδοση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων. Οι δαπάνες αυτές πληρώνονται από τις οικείες Υπηρεσίες με την έκδοση τακτικών χρηματικών ενταλμάτων» και η με αυτόν τον τρόπο θεώρηση του δημοσίου ως φερέγγυου και αποπληρώντος τις υποχρεώσεις του εκουσίως (αναφέροντας εμμέσως ότι δεν χρειάζεται κάποιος να προχωρήσει σε αναγκαστική εκτέλεση για την είσπραξη των απαιτήσεών του), τίποτα από τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω δεν αναιρεί στην ουσία του Άλλωστε, αν το κράτος ήταν όντως φερέγγυο και αποπλήρωνε τα όσα χρωστούσε έγκαιρα και αποτελεσματικά, δεν θα χρειαζόταν ο πολίτης να προβεί σε αναγκαστική εκτέλεση επιβάλλοντας κατάσχεση στους τραπεζικούς λογαριασμού του Δημοσίου και συνακόλουθα δεν θα υπήρχε λόγος να προβλεφθεί με την υπό κρίση εγκύκλιο το ακατάσχετο των λογαριασμών του.
Εν κατακλείδι, ακόμα και πριν την έκδοση της υπό κρίση εγκυκλίου η δυνατότητα αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος του Δημοσίου ήταν αρκετά δύσκολη και περιέχουσα πλήθος περιορισμών , γεγονός που δημιουργεί πλήθος προνομίων για την πλευρά του Δημοσίου(βλ.μεταξύ άλλων 1, 2, 3, 4, 5 ). Το προνόμιο όμως που δημιουργείται με την ανακήρυξη όλων των λογαριασμών του ως ακατάσχετων, χωρίς να γίνεται διάκριση αν σε αυτούς περιέχεται δημόσια ή ιδιωτική περιουσία του δημοσίου, δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί αυθαίρετο και ως εκ τούτου αποτελεί παραβίαση του κράτους δικαίου. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, με την από 5-10-2021 ανακοίνωσή της η Συντονιστική Επιτροπή της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, εξέφρασε την έντονη αντίθεσή της με την υπ’ αριθμ. πρωτ. οικ. 2/72297/ΔΛΤΠ/28-9-2021 εγκύκλιο ενώ με την από 9-10-2021 απόφασή της, η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων ζήτησε την άμεση ανάκληση της εγκυκλίου και εξουσιοδότησε την Συντονιστική Επιτροπή να προβεί σε δικαστική προσφυγή κατά αυτής .
Σε ένα κράτος δικαίου, οι πολίτες πρέπει να μπορούν να απολαμβάνουν το δικαίωμα της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και ειδικότερα το δικαίωμα του να μπορούν να εκτελέσουν τις δικαστικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί.
Επιπροσθέτως, το κράτος υποχρεούται να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις που έχουν εκδώσει τα δικαστήρια.
Ωστόσο, με την απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών να κάνει όλους τους λογαριασμούς του Δημοσίου ακατάσχετους, τίθενται πρόσθετα και δυσανάλογα εμπόδια στον πολίτη να λάβει από το κράτος τα όσα του έχουν νόμιμα επιδικαστεί με δικαστικές αποφάσεις, γεγονός που παραβιάζει πλήθος αρχών, υποχρεώσεων και δικαιωμάτων που αναλύονται στο ανωτέρω κείμενο.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
