4η ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – 2024

Η καταγραφή του Govwatch για το έτος 2024 διατρέχει εκ νέου ένα ευρύτατο φάσμα λειτουργίας των θεσμών και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: από την καλή νομοθέτηση και την κοινοβουλευτική διαφάνεια έως την προστασία των προσωπικών δεδομένων, την ελευθερία του Τύπου, τα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστ(ρι)ών, την αστυνομική αυθαιρεσία, αλλά και την τήρηση των διεθνών και ενωσιακών υποχρεώσεων της χώρας.

Χάρη στην τετραετή και αδιάλειπτα στενή παρακολούθηση της συμπεριφοράς και των αντανακλαστικών των κρατικών Αρχών, η ομάδα του Govwatch μπορεί πλέον να συνάγει με ασφάλεια το ποιοτικό συμπέρασμα ότι, σε συγκεκριμένα πεδία, οι ελληνικοί θεσμοί αποτυγχάνουν συστηματικά να τηρήσουν τις αρχές της νομιμότητας, της ισότητας και της διαφάνειας, ενώ παράλληλα απουσιάζει διαχρονικά η αναγκαία λογοδοσία σε φορείς εξουσίας που κρίνονται υπαίτιοι για τις παραβιάσεις αυτές.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Διευθυντής του Vouliwatch και του Govwatch, Στέφανος Λουκόπουλος:

«Όταν το ίδιο το Κράτος υποβαθμίζει αρχές, διαδικασίες και θεσμικά αντίβαρα λειτουργώντας με αυταρχισμό, ατιμωρησία και νομική ασυνέπεια, ενισχύει την απαξίωση των θεσμών στα μάτια των πολιτών και οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια, στην αυταρχικοποίηση της κοινωνίας, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το μέλλον της Δημοκρατίας».

Για το 2024, η ομάδα του Govwatch αναδεικνύει ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να εμφανίζει συστημικές αδυναμίες στην τήρηση της νομιμότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας σε ζητήματα όπως:

Η προστασία προσωπικών δεδομένων με πρόστιμα από την αρμόδια ανεξάρτητη Αρχή (ΑΠΔΠΧ) ύψους σχεδόν 3,8 εκατ. ευρώ σε υπουργεία, δημόσιους φορείς και υπηρεσίες, όπως τα ΕΛΤΑ, το Υπουργείο Μετανάστευσης αλλά και η ΕΥΠ.

Η Ελευθερία του Τύπου με την Ελλάδα να παραμένει ουραγός στην ΕΕ στην κατάταξη των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, με νέα περιστατικά κυβερνητικών παρεμβάσεων, αποκλεισμού της μετάδοσης σε ΜΜΕ σημαντικών δικών, μη αντικειμενικής κάλυψης της υπόθεσης των Τεμπών, αδιαφάνεια στις προσλήψεις στην ΕΡΤ, απουσία θεσμικής προστασίας απέναντι στις αγωγές SLAPP και αστυνομική βία σε βάρος δημοσιογράφων.

Τα Δικαιώματα προσφύγων και μεταναστ(ρι)ών, με το 2024 να βρίθουν οι καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις (2.010 pushbacks με 55.445 θύματα), ενώ το ναυάγιο της Πύλου και τα ευρήματα διεθνών οργανισμών έθεσαν επιτακτικά το ζήτημα της έλλειψης διαφάνειας και λογοδοσίας στη διαχείριση από τις ελληνικές Αρχές.

Η υπερβολική επιτήρηση με συνεχόμενες αποκαλύψεις για το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων και την ΕΥΠ να αρνείται να συμμορφωθεί με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ενώ η δικαστική διερεύνηση του σκανδάλου Predator παραμένει ελλιπής, υπονομεύοντας το συνταγματικό δικαίωμα στο απόρρητο των επικοινωνιών.

Η Αστυνομική Βία με δεκάδες περιστατικά αυθαιρεσίας και χαρακτηριστικά
παραδείγματα τον θάνατο του 37χρονου Μοχάμεντ Καμράν σε αστυνομικό τμήμα, την υπέρμετρη βία σε βάρος διαδηλωτ(ρι)ών, εκπαιδευτικών και πυροσβεστών, αλλά και τη συνεχιζόμενη απουσία αποτελεσματικής διερεύνησης από τις αρμόδιες Αρχές.

Η Καλή Νομοθέτηση με την ανάλυση της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας να αποκαλύπτει χρόνια, αθεράπευτα προβλήματα όπως η μη τυπική σύντμηση προθεσμιών διαβούλευσης, η κατάθεση εκπρόθεσμων ή άσχετων τροπολογιών, αδιαφανείς διαδικασίες και γενικόλογοι τίτλοι νόμων που αποκρύπτουν το αληθινό περιεχόμενο του σχεδίου νόμου.

Η μη τήρηση Ενωσιακών και Διεθνών υποχρεώσεων με την Ελλάδα να βρίσκεται αντιμέτωπη με πέντε παραπομπές στο ΔΕΕ και 25 καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ, κυρίως για παραβιάσεις του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ (απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης).

Τα πορίσματα του Govwatch δεν αποτελούν απλώς μια συρραφή μεμονωμένων περιστατικών αλλά τεκμήρια μιας συστημικής παθογένειας και μιας θεσμικής κρίσης που πλήττει την ίδια τη λειτουργία της Δημοκρατίας. Η ανάγκη για άμεσες και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στη νομοθέτηση, στη λογοδοσία και στην προστασία των δικαιωμάτων καθίσταται πλέον επείγουσα.

Αντί επιλόγου, μία επισήμανση: όπως και στις προηγούμενες χρονιές, κάθε ενότητα της έκθεσης συνοδεύεται από αναφορές και καταγγελίες που τεκμηριώνονται από την ομάδα του Govwatch.

Για το σύνολο των περιστατικών, οι πολίτες μπορούν να ανατρέξουν στην ιστοσελίδα του Govwatch και να διαβάσουν αναλυτικά τις σχετικές εκθέσεις και άρθρα, που εμπλουτίζονται και επικαιροποιούνται διαρκώς.