ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Πώς η κυβέρνηση βλάπτει το περιβάλλον με αντισυνταγματική τροπολογία που διευκολύνει την εκτός σχεδίου δόμηση
Με εκπρόθεσμη και άσχετη τροπολογία που κατέθεσε στις 19 Ιουλίου 2021 (το βράδυ της προηγούμενης ημέρας από εκείνη της ψήφισης του κύριου νομοσχεδίου), η κυβέρνηση καθιέρωσε δικαίωμα οικοδόμησης σε οικόπεδα εκτός σχεδίου 750 τ.μ. και άνω, αντί των 4.000 τ.μ. που ίσχυαν με την προηγούμενη ρύθμιση. Η τροπολογία κατατέθηκε σε νομοσχέδιο που αφορούσε τη διαχείριση των αποβλήτων και την ανακύκλωση και μάλιστα μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας του στην αρμόδια επιτροπή και την ακρόαση των φορέων. Η τροπολογία κατατέθηκε σε νομοσχέδιο του υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη διαχείριση των αποβλήτων και εντάχθηκε στο σχετικό ν. 4819/2021.
Εκτός από το ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν τηρήθηκαν οι κανόνες καλής νομοθέτησης που προβλέπει το Σύνταγμα και ο Κανονισμός της Βουλής για τις τροπολογίες, η νέα πολεοδομική ρύθμιση ήρθε κατά παράβαση και των κανόνων της δημόσιας διαβούλευσης και της νομοθεσίας για την ανοικτή διακυβέρνηση, αφού δεν αναρτήθηκε ποτέ, όπως επιβάλλει η νομοθεσία, στην ιστοσελίδα opengov.gr, αλλά κατατέθηκε κυριολεκτικά μέσα στη νύχτα στη Βουλή.
Η εν λόγω ρύθμιση άνοιξε τον δρόμο για μεγάλη αύξηση της εκτός σχεδίου δόμησης, η οποία διαχρονικά αποτελεί μια από τις σοβαρότερες αιτίες υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα, όπου τα αυθαίρετα κτίρια υπολογίζονται σε ένα εκατομμύριο. Την τελευταία δεκαετία οι ελληνικές κυβερνήσεις προσπάθησαν να λύσουν το πρόβλημα μέσα από διαδικασίες νομιμοποίησης αυθαιρέτων, ωστόσο πολεοδομικές ρυθμίσεις όπως η παραπάνω ουσιαστικά ανοίγουν τον δρόμο για δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές.
Η τροπολογία προκάλεσε αντιδράσεις τόσο ως προς την ουσία της, όσο και ως προς την παράνομη νομοθετική διαδικασία που ακολουθήθηκε για την υιοθέτησή της. Σε επιστολή του προς τη Βουλή, ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) εξέφρασε την «πραγματική απογοήτευση και αγωνία για τη μελλοντική ανάπτυξη του ελληνικού χώρου», καταγγέλλοντας «το απαράδεκτο της διαδικασίας που συνεχίζεται να εφαρμόζεται αναφορικά με τη θεσμοθέτηση νομοσχεδίων».
Ο ΣΕΠΟΧ σημείωσε ότι «οι συνεχείς τροποποιήσεις πολεοδομικών, χωροταξικών και περιβαλλοντικών διατάξεων και ιδιαίτερα οι τροποποιήσεις των πρόσφατων «μεταρρυθμιστικών» νόμων 4685/2020 και 4759/20 χωρίς ουσιαστική αιτιολόγηση και, κυρίως, χωρίς καμία δυνατότητα διαβούλευσης αναδεικνύει την έλλειψη συγκροτημένης πολιτικής σχεδιασμού του χώρου και τελικά την ακύρωση του χωρικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού και την υποταγή τους σε αδιαφανή συμφέροντα», ενώ ζήτησε την απόσυρση των πολεοδομικών διατάξεων καθώς και των προωθούμενων τροπολογιών «ώστε να υπάρξει ο απαιτούμενος χρόνος για την ενδελεχή μελέτη και αξιολόγησή τους από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς».
Παρά τις αντιδράσεις και από τον πολιτικό χώρο (ενδεικτικά: Μια φαύλη και κοντόφθαλμη πολεοδομική ρύθμιση, Στέφανος Μάνος, ΤΑ ΝΕΑ, 22.07.2021), η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στην ψήφιση της τροπολογίας, δημιουργώντας ένα πιο δυσμενές πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος από την εκτός σχεδίου δόμηση.
Αποσκοπώντας στην υιοθέτηση κανόνων καλής και διαφανούς νομοθέτησης στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, το άρθρο 74 παρ. 5 του Συντάγματος και 101 παρ. 5 του Κανονισμού της Βουλής ορίζουν ότι οι υπουργικές τροπολογίες σε προτεινόμενα νομοσχέδια πρέπει να κατατίθενται μέχρι τρεις ημέρες πριν την έναρξη της συζήτησης στην Ολομέλεια ή την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, απαγορεύοντας τροπολογίες άσχετες με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου.
Σκοπός των παραπάνω κανόνων είναι να υπάρχει αρκετός χρόνος για επεξεργασία και έλεγχο -τόσο από τους βουλευτές όσο και από την κοινή γνώμη- των ρυθμίσεων που προτείνονται από τους υπουργούς με τη μορφή των τροπολογιών.
Με την απαγόρευση των εκπρόθεσμων τροπολογιών αποσοβείται η κατάθεση -λίγο πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου- τροπολογιών που αναπόφευκτα θα ξεφύγουν της προσοχής της δημόσιας σφαίρας, ρυθμίζοντας υπό καθεστώς αδιαφάνειας και έλλειψης λογοδοσίας ζητήματα που άπτονται ατομικών δικαιωμάτων, δημοσίων συμβάσεων και άλλων σημαντικών ζητημάτων που επηρεάζουν τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών.
Από την άλλη πλευρά, η απαγόρευση των άσχετων τροπολογιών στοχεύει στο να επικεντρωθεί η προσοχή του νομοθέτη σε ένα θέμα, καθώς με αυτόν τον τρόπο αφενός θεωρείται ότι ο δημόσιος διάλογος θα είναι πιο ουσιώδης, αφετέρου η ρύθμιση πολλών διαφορετικών θεμάτων από ένα νομοσχέδιο οδηγεί αναπόφευκτα σε κατακερματισμό της νομοθεσίας και δύσχρηστους νόμους.
Παρά το έρεισμα των κανόνων για τις τροπολογίες στο Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής, καθώς και τη σημασία των κανόνων της διαβούλευσης για τη διαφανή ψήφιση νόμων, η κυβέρνηση εν προκειμένω παραβίασε τους σχετικούς κανόνες.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
