Α. Η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις αρχές του κράτους δικαίου και της διαφάνειας. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 74, 75 του Συντάγματος και τα άρθρα 85, 87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής). Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης.
Με βάση τους γενικούς αυτούς κανόνες και το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4622/2019 εκδόθηκε το 2020 το Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας, στο οποίο αναλύονται και εξειδικεύονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας. Στο πλαίσιο του εν λόγω εγχειριδίου παρέχονται μεταξύ άλλων οδηγίες και κατευθύνσεις προς τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες αναφορικά με τη διαδικασία της διαβούλευσης (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 12-13, 67-68), τις τροπολογίες (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 4, 18, 63, 70-71, 77-78) και το περιεχόμενο ή τον τίτλο ενός νομοσχεδίου (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 18-19, 24, 47).
Β. 1. Στις 6 Σεπτεμβρίου 2023 και ώρα 19:15 τίθεται σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης με τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/2121 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019 για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 όσον αφορά τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών».
Το εν λόγω σχέδιο αποτελείτο από 16 άρθρα, τα οποία σχετίζονταν με τους (διασυνοριακούς) εταιρικούς μετασχηματισμούς. Η διαβούλευση ορίστηκε ότι θα ολοκληρωθεί στις 19 Σεπτεμβρίου και ώρα 07:00, δηλαδή 13 (σχεδόν) ημέρες αργότερα.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι, παρά τα όσα προβλέπει το άρθρο 61 του ν. 4622/2019: α) δεν έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα opengov.gr η έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης και β) δεν ανευρέθηκε κάποια τεκμηρίωση (ή έστω αναφορά) του λόγου για τον οποίο αποφασίστηκε ότι η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει χρονικό διάστημα μικρότερο των δύο εβδομάδων στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης που συνόδευε το σχέδιο νόμου κατά την εισαγωγή του για ψήφιση.
2. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2023 το ως άνω σχέδιο νόμου κατατίθεται στη Βουλή προς ψήφιση.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2023 και ώρα 20:45 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 20/2/26-9-2023 τροπολογία του Υπουργείου Ανάπτυξης. Η εν λόγω τροπολογία περιείχε 3 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με την υποχρέωση ανακοίνωσης ανατιμήσεων προϊόντων, την επισήμανση προϊόντων με δέσμευση μείωσης τιμής και την ανακοίνωση ενδεικτικών τιμών λιανικής πώλησης οπωροκηπευτικών υλικών.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως η ως άνω τροπολογία:
α) κατατέθηκε το προηγούμενο της ψήφισης του νόμου βράδυ και ως εκ τούτου είναι εκπρόθεσμη και
β) αν και κατατέθηκε από το επισπεύδον το νόμο Υπουργείο Ανάπτυξης, περιείχε διατάξεις που δεν σχετίζονταν με το κύριο αντικείμενο του σχεδίου νόμου, δηλαδή τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται, άλλωστε, και από την ένταξη των υπό κρίση διατάξεων στο Κεφάλαιο Ζ του νόμου («Διατάξεις για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς») καθώς και την αντίστοιχη προσθήκη στον τίτλο του νόμου.
3. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2023 η Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου συντάσσει έκθεση με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, ως έχει».
Στις 27 Σεπτεμβρίου το υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5055/2023, έχοντας πλέον τον τίτλο «Ενσωµάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/2121 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 27ης Νοεµβρίου 2019 για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 όσον αφορά τις διασυνοριακές µετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών και επείγουσες διατάξεις για την εύρυθµη λειτουργία της αγοράς» και αποτελούμενος από 19 άρθρα.
Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.
Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5055/2023. Ζητήματα που σχετίζονται με τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης καθώς και τον χρόνο κατάθεσης και το περιεχόμενο της τροπολογίας αποτελούν ορισμένους από τους προβληματισμούς που τίθενται σε επίπεδο καλής νομοθέτησης.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!