Α. Η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις αρχές του κράτους δικαίου και της διαφάνειας. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 74, 75 του Συντάγματος και τα άρθρα 85, 87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής). Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι, παρά τα όσα προβλέπει το άρθρο 61 του ν. 4622/2019, δεν έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα opengov.gr η έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης.
2. Στις 5 Σεπτεμβρίου 2023 κατατίθεται στη Βουλή προς ψήφιση το ως άνω σχέδιο νόμου, έχοντας πλέον τον τίτλο «Επιτάχυνση διαδικασιών στελέχωσης και λειτουργίας της δικαστικής αστυνομίας- Τροποποιήσεις ν. 4963/2022 και άλλες ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης» και αποτελούμενο από 23 άρθρα.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι:
α) κάποια από τα άρθρα του υπό κρίση σχεδίου νόμου (βλ. άρθρα 3, 4, 6, 19, 20, 22) δεν ανευρέθηκαν στο αντίστοιχο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε διαβούλευση και
β) το άρθρο 22, το οποίο εντάχθηκε στο Μέρος Δεύτερο του υπό κρίση σχεδίου νόμου («Λοιπές ρυθμίσεις Υπουργείου Δικαιοσύνης»), ρυθμίζει ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία εκκαθάρισης και είσπραξης της αποζημίωσης των δικαιούχων της νομικής βοήθειας και ως εκ τούτου δεν σχετίζεται με το κύριο αντικείμενο του νόμου, δηλαδή τη δικαστική αστυνομία.
3. Στις 12 Σεπτεμβρίου 2023 και ώρα 21:35 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 12/3/12-9-2023 τροπολογία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Η εν λόγω τροπολογία περιείχε 2 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με την επιμόρφωση των μελών των Συμβουλίων Επιθεώρησης και των επιθεωρητών καθώς και την Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Την ίδια μέρα και ώρα 22:55 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 13/4/12-9-2023 τροπολογία από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Η εν λόγω τροπολογία περιείχε 4 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με τις διαδικασίες κατεπείγουσας εκτέλεσης έργων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, την αποζημίωση επιτροπών, κλιμακίων αυτοψίας και ομάδων συντονισμού για φυσικές καταστροφές, την κάλυψη των εξόδων έκτακτου ελέγχου ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και έκδοσης υπεύθυνης δήλωσης αδειούχου ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη για τους πληγέντες από τις πλημμύρες καθώς και την παράταση αναστολής οικοδομικών εργασιών στον Υμηττό.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως οι ως άνω τροπολογίες:
α) κατατέθηκαν το προηγούμενο της ψήφισης του νόμου βράδυ και ως εκ τούτου είναι εκπρόθεσμες και
β) περιείχαν διατάξεις που δεν σχετίζονταν με το αντικείμενο του σχεδίου νόμου, δηλαδή τη δικαστική αστυνομία. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται, άλλωστε, και από την ένταξη των υπό κρίση διατάξεων στα Μέρη Δεύτερο («Λοιπές ρυθμίσεις Υπουργείου Δικαιοσύνης») και Τρίτο («Λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις των Υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και Περιβάλλοντος και Ενέργειας») του νόμου.
4. Στις 12 Σεπτεμβρίου 2023 η Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης συντάσσει έκθεση με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, ως έχει».
Στις 13 Σεπτεμβρίου το υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5049/2023, έχοντας πλέον τον τίτλο «Επιτάχυνση διαδικασιών στελέχωσης και λειτουργίας Δικαστικής Αστυνομίας -Τροποποιήσεις ν. 4963/2022 – Άλλες ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης και λοιπές επείγουσες διατάξεις» και αποτελούμενος από 29 άρθρα.
Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.
Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5049/2023. Ζητήματα που σχετίζονται με τη μη θέση διατάξεων σε δημόσια διαβούλευση, τον χρόνο κατάθεσης και το περιεχόμενο των τροπολογιών καθώς και την (προκύπτουσα και από τον ίδιο τον τίτλο του νόμου) ρύθμιση πολλών και διαφορετικών θεμάτων στο πλαίσιο του υπό κρίση νόμου αποτελούν ορισμένους από τους προβληματισμούς που τίθενται σε επίπεδο καλής νομοθέτησης.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!