1.Η καλή νομοθέτηση αποτελεί σκοπό συνταγματικού επιπέδου και συνδέεται με την αρχή του κράτους δικαίου. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 74, 75του Συντάγματος και τα άρθρα 85,87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής).
Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης. Με βάση τους γενικούς αυτούς κανόνες και το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4622/2019 εκδόθηκε το 2020 το Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας, στο οποίο αναλύονται και εξειδικεύονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας.
Στο πλαίσιο του εν λόγω εγχειριδίου παρέχονται μεταξύ άλλων οδηγίες και κατευθύνσεις προς τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες αναφορικά με τη διαδικασία της διαβούλευσης (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 12-13, 67-68), τις τροπολογίες (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 4, 18, 63, 70-71, 77-78) και το περιεχόμενο ή τον τίτλο ενός νομοσχεδίου (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 18-19, 24, 47).
2. Α. Στις 7 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 23:25 τίθεται σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο «Σύστημα Καινοτομίας στον δημόσιο τομέα – Ρυθμίσεις Γενικής Γραμματείας Ανθρωπίνου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα – Ρυθμίσεις για τη λειτουργία των Ο.Τ.Α. α΄ και β’ βαθμού και των αποκεντρωμένων διοικήσεων και για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών». Το σχέδιο αυτό αποτελείτο από 55 άρθρα.
Ρύθμιζε ζητήματα σχετικά με το σύστημα καινοτομίας (Μέρος Α), το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα (Μέρος Β), τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (Μέρος Γ-Κεφάλαιο Α και Β), την ευζωία των ζώων συντροφιάς (Μέρος Γ-Κεφάλαιο Γ) και την καθιέρωση δημόσιων εορτών και τοπικών αργιών (Μέρος Δ). Η διαβούλευση ορίστηκε ότι θα ολοκληρωθεί στις 14 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 16:00, δηλαδή 7 (σχεδόν) ημέρες αργότερα.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι: α) το ως άνω σχέδιο νόμου, όπως φαίνεται και από τον (εκτενή) τίτλο του, ρύθμιζε πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους ζητήματα, β) δεν ανευρέθηκε κάποια τεκμηρίωση (ή έστω αναφορά) του λόγου για τον οποίο αποφασίστηκε η σύντμηση του χρόνου δημόσιας διαβούλευσης σε 7 σχεδόν ημέρες είτε στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης που συνόδευε το σχέδιο νόμου κατά τη διαβούλευση είτε στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης που συνόδευε το σχέδιο νόμου κατά την εισαγωγή του για ψήφιση και γ) στην ιστοσελίδα opengov.gr δεν έχει αναρτηθεί η έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης.
Β. Στις 18 Φεβρουαρίου 2023 κατατίθεται στην Βουλή προς ψήφιση το ως άνω σχέδιο νόμου, έχοντας μεν τον ίδιο τίτλο αλλά αποτελούμενο πλέον από 75 άρθρα. Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως 22 από τα άρθρα του σχεδίου νόμου που εισήχθη προς ψήφιση (και δη τα άρθρα 20, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 49, 58, 60, 61, 62, 63, 65, 66, 73 και 74) δεν περιέχονταν στο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση.
Γ. Την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 21:10 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 1627/158/24-2-2023 υπουργική τροπολογία (Ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας), η οποία περιείχε 7 άρθρα και ρύθμιζε ζητήματα σχετικά με το ποσό ειδικής εισφοράς υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, την αντιστάθμιση κινδύνου από ενεργειακές κρίσεις, τον Προσωρινό Μηχανισμό Επιστροφής Μέρους Εσόδων από τους Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας, την επιδότηση της τιμολογητέας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, το Πρόγραμμα Παραγωγικών Επενδύσεων Πράσινης Οικονομίας και την αντικατάσταση οικιακών συστημάτων παραγωγής ζεστού νερού χρήσης με ηλιοθερμικά συστήματα.
Την ίδια ημέρα και ώρα 21:33 κατατίθεται από τα Υπουργεία Εσωτερικών και Υποδομών και Μεταφορών η υπ’ αριθμ. 1628/159/24-2-2023 τροπολογία (Ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Εσωτερικών), η οποία περιείχε 13 άρθρα και ρύθμιζε μεταξύ άλλων ζητήματα σχετικά με την προθεσμία ανακήρυξης των εκλογικών συνδυασμών, το προσωπικό του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι», την ανασύνταξη των πινάκων διοριστέων της προκήρυξης 2Κ/2019, την παράταση της διάρκειας συμβάσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, την ειδική άδεια δημοσίων και δημοτικών υπαλλήλων λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, την καταβολή επιδόματος ευθύνης Συμβούλου Ακεραιότητας, την μετάταξη υπαλλήλων κλάδου τηλεφωνητών, την κάλυψη θέσεων προϊσταμένων του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, την μετάθεση σε παραμεθόρια περιοχή, τη Διοίκηση Νοσοκομείων του ΕΣΥ, τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης συντήρησης και δοκιμαστικής λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης καθώς και τη διαδικασία υποβολής και το περιεχόμενο πρότυπης πρότασης.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως και οι δύο ως άνω τροπολογίες ρύθμιζαν πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους θέματα ενώ ταυτόχρονα πολλές από τις διατάξεις τους (βλ. χαρακτηριστικά όλες τις διατάξεις της τροπολογίας 1627 καθώς και τις διατάξεις που αφορούν το Μετρό Θεσσαλονίκης και την πρότυπη πρόταση) δεν σχετίζονταν με κάποιο τρόπο με κάποιο από τα (ήδη πολλά) αντικείμενα του νομοσχεδίου που εισήχθη προς ψήφιση και ως εκ τούτου είναι άσχετες.
Δ. Στις 28 Φεβρουαρίου 2023 το υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5027/2023, ο οποίος έχει πλέον τον τίτλο «Σύστηµα Καινοτοµίας στον δηµόσιο τοµέα – Ρυθµίσεις Γενικής Γραµµατείας Ανθρωπίνου Δυναµικού Δηµοσίου Τοµέα – Ρυθµίσεις για τη λειτουργία των Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθµού και των αποκεντρωµένων διοικήσεων και για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Λοιπές επείγουσες ρυθµίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες διατάξεις» και αποτελείται από 96 άρθρα.
Αναφέρεται, τέλος, παρενθετικά ότι: α) στο πλαίσιο της ως άνω συνεδρίασης της Βουλής συζητήθηκε και η υπ’ αριθμ. 1622/154/23-2-2023 βουλευτική τροπολογία, η οποία ψηφίστηκε ως άρθρο 34 του ως άνω νόμου (βλ. και σελ. 22-23 σ/ν μετά την ψήφιση των άρθρων) και β) στις 11-4-2023 (ενάμιση περίπου μήνα μετά την ψήφιση του υπό κρίση νόμου) ψηφίζεται ο νόμος 5043/2023, ο οποίος έχει τίτλο «Ρυθµίσεις σχετικά µε τους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθµού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναµικό του δηµοσίου τοµέα – Λοιπές ρυθµίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις» και πραγματεύεται παρεμφερή ζητήματα.
Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.
Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5027/2023. Η μη αιτιολογημένη σύντμηση της προθεσμίας διαβούλευσης, η μη θέση διατάξεων σε δημόσια διαβούλευση, η αδυναμία ανεύρεσης του κυρίου αντικειμένου του νόμου λόγω των πολλών και διαφορετικών ζητημάτων που αυτός πραγματεύεται καθώς και η κατάθεση και ψήφιση τροπολογιών που περιείχαν και διατάξεις που δεν σχετίζονταν με κάποιο τρόπο με κάποιο από τα πολλά αντικείμενα του νομοσχεδίου που κατατέθηκε προς ψήφιση αποτελούν ορισμένους από τους προβληματισμούς που τίθενται σε επίπεδο καλής νομοθέτησης.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!