Η καλή νομοθέτηση αποτελεί σκοπό συνταγματικού επιπέδου και συνδέεται με την αρχή του κράτους δικαίου. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 74, 75 του Συντάγματος και τα άρθρα 85, 87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής).
Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης.
Με βάση τους γενικούς αυτούς κανόνες και το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4622/2019 εκδόθηκε το 2020 το Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας, στο οποίο αναλύονται και εξειδικεύονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας.
i) οι διατάξεις του Μέρους Α (που αφορούν τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό- ΔΗΜΗΤΡΑ) τέθηκαν σε διαβούλευση από 13 έως 27 Φεβρουαρίου 2023 (βλ. περισσότερα για την διαβούλευση του υπό κρίση σχεδίου νόμου σε 1) και
ii) οι διατάξεις των Μερών Β και Γ (δηλαδή οι διατάξεις για τον «φορέα διαχείρισης Παραδοσιακού Ελαιώνα Άμφισσας» και κάποια από τα άρθρα που περιέχονται στο κεφάλαιο «άλλες διατάξεις για την ενίσχυση της αγροτικής ανάπτυξης») τέθηκαν σε διαβούλευση αποτελώντας κομμάτι του σχεδίου νόμου «Διατάξεις για την ανάπτυξη, τις υποδομές και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και του τουρισμού» (βλ. σε 1 και 2).
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως:
α) το σχέδιο νόμου «Διατάξεις για την ανάπτυξη, τις υποδομές και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και του τουρισμού» (στο οποίο περιλαμβάνονται οι διατάξεις των Μερών Β και Γ του σχεδίου νόμου που εισήχθη προς ψήφιση) τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση για χρονικό διάστημα 3 μόλις ημερών, από 26 Φεβρουαρίου μέχρι 1 Μαρτίου 2023, παρά το γεγονός ότι το άρθρο 61 του ν. 4622/2019 προβλέπει ότι η δημόσια διαβούλευση διαρκεί κατ’ ελάχιστο 1 εβδομάδα.
β) το σχέδιο νόμου που εισήχθη προς ψήφιση περιείχε και άρθρα που δεν ανευρέθηκαν σε κάποιο από τα δύο σχέδια νόμου που τέθηκαν σε διαβούλευση (βλ. μεταξύ άλλων άρθρα 46, 47, 48 και 49).
γ) ο τίτλος του σχεδίου νόμου που εισήχθη προς ψήφιση, το γεγονός ότι το σχέδιο αυτό προέκυψε από τη συνένωση 2 σχεδίων νόμων που τέθηκαν σε διαβούλευση καθώς και το ότι κάθε επιμέρους “Μέρος” του σχεδίου περιέχει ξεχωριστές διατάξεις για το σκοπό και το αντικείμενό του, αναδεικνύουν ότι το εν λόγω σχέδιο νόμου ρυθμίζει περισσότερα και μη σχετιζόμενα μεταξύ τους θέματα.
Β. Στις 21 Μαρτίου 2023 και ώρα 21:45 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 1661/42/21-3-2023 τροπολογία (Ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων), η οποία περιείχε 6 άρθρα που ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με τον καθορισμό των ορίων αγροτικής γης υψηλής παραγωγικότητας, τη διαχείριση πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας, τη συγχώνευση και λύση αγροτικών συνεταιρισμών, τους ορισμούς της αγροτικής εκμετάλλευσης και της αγροτικής δραστηριότητας, την παραχώρηση ακινήτου του Υπουργείου καθώς και τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως η εν λόγω τροπολογία: α) κατατέθηκε το προηγούμενο βράδυ από την ψήφιση του νόμου και β) περιείχε διατάξεις που ρύθμιζαν πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους, οι οποίες (αν και ρύθμιζαν ζητήματα αρμοδιότητας του επισπεύδοντος το νόμο Υπουργείου) δεν σχετίζονταν άμεσα με κάποιο/α από το/α κύριο/α αντικείμενο/α του νόμου, δηλαδή τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό- ΔΗΜΗΤΡΑ ή τον Παραδοσιακό Ελαιώνα Άμφισσας.
Γ. Στις 21 Μαρτίου 2023 η Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου συντάσσει έκθεση με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, ως έχει».
Στις 22 Μαρτίου 2023 το υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5035/2023, ο οποίος αποτελείται από 56 άρθρα.
Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.
Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών της καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5035/2023. Η ανεπίτρεπτη σύντμηση της προθεσμίας διαβούλευσης, η μη θέση διατάξεων σε δημόσια διαβούλευση, η κατάθεση και ψήφιση εκπρόθεσμης και περιέχουσας άσχετες με το/α κύριο/α αντικείμενο/α του νόμου τροπολογίας καθώς και η ρύθμιση περισσότερων (και μη άμεσα σχετιζόμενων μεταξύ τους) θεμάτων μέσω του υπό κρίση νόμου αποτελούν ορισμένους από τους προβληματισμούς που τίθενται σε επίπεδο καλής νομοθέτησης.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!