ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ
Χριστιάννα Στυλιανίδου
Ο νόμος 5024/2023 και οι προβληματισμοί σε επίπεδο καλής νομοθέτησης
21 • 02 • 2023

Η σταδιακή αύξηση των άρθρων και των αντικειμένων ρύθμισης του νόμου, η κατάθεση και ψήφιση εκπρόθεσμης και περιέχουσας άσχετες διατάξεις τροπολογίας καθώς και το γεγονός ότι ο νόμος που ψηφίστηκε περιείχε πάνω από τα διπλάσια άρθρα σε σχέση με το αντίστοιχο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση αποτελούν ορισμένα από τα ζητήματα που δημιουργούν προβληματισμούς σχετικά με το κατά πόσον στο πλαίσιο της σύνταξης, κατάθεσης και ψήφισης του ν. 5024/2023 ακολουθήθηκαν οι κανόνες καλής νομοθέτησης.

1.Η καλή νομοθέτηση αποτελεί σκοπό συνταγματικού επιπέδου και συνδέεται με την αρχή του κράτους δικαίου. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 7475του Συντάγματος και τα άρθρα  85,87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής). Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης.

Το σχέδιο αυτό αποτελείτο από 21 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με την εξαγορά κατεχόμενων ακινήτων του Δημοσίου, τα ακίνητα του Δημοσίου που υπάγονται στη διαχείριση και την αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών και τα ακίνητα που υπάγονται στο Κτηματολόγιο Δωδεκανήσου.  

Β. Στις 14 Φεβρουαρίου κατατίθεται στην Βουλή προς ψήφιση το ως άνω σχέδιο νόμου, έχοντας, ωστόσο, τον τίτλο «Ρυθμίσεις για την εξαγορά κατεχομένων ακινήτων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, ακινήτων του Ταμείου Εθνικής Άμυνας, λοιπές διατάξεις για την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Οικονομικών» και αποτελούμενο πλέον από 33 άρθρα.

Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως: α) με τα άρθρα 22-32, τα οποία καθώς φαίνεται δεν τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση (βλ. και σελ. 71-72 του αρχείου ανάλυση συνεπειών ρύθμισης) ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με την απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α, τη φορολογία εισοδήματος και τον Φ.Π.Α. και β) οι ως άνω φορολογικές ρυθμίσεις που εντάχθηκαν στο Μέρος Β’ του υπό κρίση σχεδίου νόμου δεν φαίνεται να σχετίζονται άμεσα με τις ρυθμίσεις του Μέρους Α’ αυτού, όπως άλλωστε φαίνεται και από την προσθήκη της φράσης «και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Οικονομικών» στον τίτλο του σχεδίου νόμου. 

Γ. Στις 22 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 12:10 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 1615/237/22-2-2023 τροπολογία (Ρυθμίσεις θεμάτων Υπουργείου Οικονομικών), η οποία περιείχε 14 άρθρα και ρύθμιζε μεταξύ άλλων ζητήματα σχετικά με τη ΛΑΡΚΟ Γ.Μ.Μ.Α.Ε., την καταβολή ποσών από ομαδικό συνταξιοδοτικό συμβόλαιο, την κατάταξη απαιτήσεων εργαζομένων με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας στο πλαίσιο πραγματοποίησης ναυπηγοεπισκευαστικών εργασιών, την έγκριση δαπανών για εργασίες και συντήρηση υποβρυχίων, τις αποζημιώσεις εργαζομένων λόγω καταγγελίας σύμβασης, την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών, την παροχή εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου σε δανειακές συμβάσεις για τη στεγαστική αποκατάσταση των παλιννοστούντων ομογενών από τις χώρες της Πρώην Σοβιετικής Ένωσης, τις οφειλές από επιχειρηματικά δάνεια και δάνεια φυσικών προσώπων και τη φορολόγηση αμοιβών ναυτικών. 

Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως η ως άνω τροπολογία: α) κατατέθηκε την ημέρα της ψήφισης του νόμου και ως εκ τούτου είναι εκπρόθεσμη και β) περιείχε διατάξεις που ρύθμιζαν πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους θέματα, με τις περισσότερες από αυτές να μην σχετίζονται με κάποιο τρόπο με τα αντικείμενα του νομοσχεδίου που εισήχθη προς ψήφιση (δηλαδή τα ακίνητα και την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου ή τη φορολογία) και ως εκ τούτου είναι άσχετη. 

Δ. Στις 21 Φεβρουαρίου 2023 η Διαρκής Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων συντάσσει έκθεση προς τη Βουλή των Ελλήνων με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, ως έχει». Στις 22 Φεβρουαρίου 2023 το σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5024/2023, ο οποίος  αν και εξακολουθεί να έχει τον τίτλο «Ρυθµίσεις για την εξαγορά κατεχοµένων ακινήτων της ιδιωτικής περιουσίας του Δηµοσίου, ακινήτων του Ταµείου Εθνικής Άµυνας, λοιπές διατάξεις για την ιδιωτική περιουσία του Δηµοσίου και άλλες διατάξεις αρµοδιότητας Υπουργείου Οικονοµικών» αποτελείται πλέον από 47 άρθρα.  

Πού εντοπίζεται το πρόβλημα με το Κράτος Δικαίου;

Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου. 

Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.

Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5024/2023. Η μη θέση διατάξεων σε δημόσια διαβούλευση, η κατάθεση και ψήφιση εκπρόθεσμης και περιέχουσας άσχετες διατάξεις τροπολογίας καθώς και το γεγονός ότι ο νόμος που ψηφίστηκε αφενός κατέληξε να ρυθμίζει πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους ζητήματα και αφετέρου περιείχε διπλάσιο αριθμό άρθρων σε σχέση με το σχέδιο νόμου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση αποτελούν ορισμένους από τους προβληματισμούς που τίθενται σε επίπεδο καλής νομοθέτησης.

Χριστιάννα Στυλιανίδου
Περισσοτερα
Αν έχεις εντοπίσει παραβίαση του Κράτους Δικαίου, κάνε κι εσύ αναφορά!
ΕΠΩΝΥΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕΣΩ ΦΟΡΜΑΣ ΣΤΟ GOVWATCH
ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ GLOBALEAKS
Υποστήριξε το έργο του govwatch
ΚΑΝΕ ΔΩΡΕΑ