Μήνυση πρώην υπουργού κατά δημοσιογράφων

Στις 21 Ιουλίου 2020 η ΕΣΗΕΑ εξέδωσε ανακοίνωση, εκφράζοντας την έντονη αντίθεσή της «για τις ενέργειες πολιτικών προσώπων που καταφεύγουν σε εξώδικα και μηνύσεις κατά δημοσιογράφων -ή ακόμη απειλούν με αγωγές- οι οποίες πληθαίνουν το τελευταίο διάστημα».

Έκφραση αυτής της επικίνδυνης για την ελευθερία του Τύπου πρακτικής ήταν η απόφαση της πρώην υπουργού Προστασίας του Πολίτη να κινηθεί νομικά και να καταθέσει μήνυση εναντίον δημοσιογράφων της Καθημερινής μετά τη δημοσιοποίηση υποκλαπείσας συνομιλίας μεταξύ στελεχών της Πυροσβεστικής για τις καταστροφικές πυρκαγιές στο Μάτι που κόστισαν τη ζωή 103 ανθρώπων.

«Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να δημοσιοποιούν τα στοιχεία που διαθέτουν όταν πρόκειται να υπηρετήσουν το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, χωρίς να φοβούνται τις προειδοποιήσεις ή τις νομικές απειλές πολιτικών προσώπων, που διαθέτουν αυξημένη δυνατότητα δημοσίας απάντησης όταν θίγονται από καταγγελίες εναντίον τους», σημειώνει η Ένωση, προσθέτοντας ότι την ίδια περίοδο ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος ζήτησε την απόσυρση δημοσιευμάτων από την Εφημερίδα των Συντακτών με δύο εξώδικα και απειλή αγωγής. 

«Η ΕΣΗΕΑ συμμετέχει μέσω της ΕΟΔ (σ.σ.: Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων) στις συζητήσεις που διεξάγονται σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση του φαινομένου SLAPP (σ.σ.: Strategic Lawsuits Against Public Participation – Στρατηγικές Αγωγές κατά της Συμμετοχής του Κοινού) καθώς η κατάχρηση νομικών διαδικασιών για τον εκφοβισμό και τη φίμωση των δημοσιογράφων εξελίσσεται σε μάστιγα κατά της ελευθερίας του Τύπου διεθνώς», καταλήγει η ανακοίνωση.

Πράγματι, η ισχύουσα ελληνική νομοθεσία -κυρίως ο ν. 1178/81 για την αστική ευθύνη του Τύπου- δεν προβλέπει μέσα για την προστασία των δημοσιογράφων και των ΜΜΕ από καταχρηστικές νομικές επιθέσεις εναντίον τους. Μέσα από αυτές, σύμφωνα με την ΕΣΗΕΑ, οι δικαστικά επιτιθέμενοι επιχειρούν ουσιαστικά να εξοντώσουν μέσα ενημέρωσης και δημοσιογράφους, «να εμποδίσουν τη δημοσιογραφική έρευνα και να σταματήσουν τις αποκαλύψεις. Επιθυμούν η δημοσιογραφία στη χώρα μας να μην είναι αποκαλυπτική, αλλά ελεγχόμενη. Να μην ενοχλεί και να μην ασχολείται με θέματα που θίγουν συμφέροντα».

Σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 1178/81, ο ιδιοκτήτης κάθε εντύπου υποχρεώνεται σε πλήρη αποζημίωση για παράνομη περιουσιακή ζημία και σε χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης για δημοσίευμα που υπαίτια έθιξε την τιμή και την υπόληψη κάποιου ατόμου, υπό την προϋπόθεση ότι η προσβολή έγινε με την πρόθεση, την υπαιτιότητα ή την υπαίτια άγνοια του συντάκτη του δημοσιεύματος ή, αν αυτός δεν είναι γνωστός, του εκδότη ή του διευθυντή του μέσου ενημέρωσης. Ακόμη, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 5 του ίδιου νόμου, ο αδικηθείς θα πρέπει, προτού ασκήσει αγωγή, να καλέσει με έγγραφη, εξώδικη πρόσκλησή του τον ιδιοκτήτη του εντύπου ή, όταν αυτός είναι άγνωστος, τον εκδότη ή το διευθυντή σύνταξής του, να αποκαταστήσει την προσβολή με την καταχώριση σε αυτό κειμένου που του υποδεικνύει.