Στις 5 Οκτωβρίου 2022, το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) προχώρησε σε καταγγελία ρατσιστικού περιστατικού και διακριτικής μεταχείρισης σε βάρος τρανς γυναίκας από προσωπικό του δημόσιου Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) στο Αιγάλεω Αττικής.
Σύμφωνα με την καταγγέλλουσα, κατά την παρουσία της στο ΙΕΚ ανέφερε στο προσωπικό του εκπαιδευτηρίου ότι είναι διεμφυλικό/τρανς πρόσωπο και, ασχέτως με το φύλο και το όνομα που καταγράφεται στα δημόσια έγγραφά της, αυτοπροσδιορίζεται ως θήλυ. Παράλληλα, δήλωσε και το επιθυμητό της όνομα.
Ωστόσο, όπως σημείωσε η τρανς γυναίκα, εκείνη τη στιγμή «στον ίδιο χώρο ήταν και ένας εκπαιδευτικός ο οποίος όταν με άκουσε, με κοίταξε περίεργα, ενώ κοιτώντας ταυτόχρονα και τα στοιχεία των εγγράφων μου, μού απάντησε χαρακτηριστικά: “Ό,τι γράφει η ταυτότητα σου, έτσι θα σε αποκαλούμε εμείς εδώ”, ενώ παράλληλα καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησής μας, με αποκαλούσε στο αρσενικό γένος, φύλο και όνομα, ενώ αναφέρονταν στο πρόσωπο μου δυνατά, δημόσια μπροστά σε τρίτους, ως “σπουδαστής”. Του επανέλαβα όσο πιο ευγενικά γινόταν, ότι είμαι τρανς γυναίκα και ότι θα έπρεπε να κάνει σεβαστή την ταυτότητα φύλου μου και να με αποκαλεί στο επιθυμητό μου όνομα και φύλο, αλλά ήταν ανένδοτος».
Λίγο αργότερα, ο υποδιευθυντής του ΙΕΚ «κοίταξε όλο ειρωνεία [το διεμφυλικό πρόσωπο], ενώ η έκφραση του προσώπου του μόλις αναφέρθηκε ότι είμαι τρανς γυναίκα, έβγαζε κακία και μίσος. “Άκου να σου πω…”, μου είπε επιτακτικά, “εμείς εδώ δεν θέλουμε τέτοια προβλήματα, αν σου αρέσει καλώς, αν δεν σου αρέσει φεύγεις”, ενώ στη συνέχεια μου είπε χαρακτηριστικά: “Και τώρα φύγε γιατί έχουμε και δουλειές, δεν θα ασχολούμαστε μαζί σου, υπάρχουν κι άλλα άτομα που περιμένουν στην ουρά…”. Έφυγα από το ΙΕΚ σε πάρα πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση […] λόγω της κακοποίησης που υπέστην», συμπλήρωσε στην καταγγελία της η γυναίκα.
Η παραπάνω συμπεριφορά έρχεται σε αντίθεση με σειρά νομοθετικών προβλέψεων και συστάσεων για την απαγόρευση και την ανάγκη καταπολέμησης των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου.
Καταρχάς, σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 4491/2017 (ΦΕΚ Α’ 152/13.10.2017) για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, «το πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου του ως στοιχείου της προσωπικότητάς του» (παρ. 1), καθώς και «στο σεβασμό της προσωπικότητάς του με βάση τα χαρακτηριστικά φύλου του» (παρ. 2).
Ακόμη, η σύσταση CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης προβλέπει ότι «τα κράτη πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα νομοθετικά και άλλα μέτρα προς το εκπαιδευτικό προσωπικό και τους μαθητές, ώστε να διασφαλίζεται ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση θα ασκείται αποτελεσματικά και χωρίς διακρίσεις για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου». Το ίδιο κείμενο προσθέτει ότι οι κρατικές Αρχές οφείλουν να εγγυώνται «το δικαίωμα των παιδιών και νέων στην εκπαίδευση σε ένα ασφαλές περιβάλλον, χωρίς βία, παρενοχλήσεις, κοινωνικό αποκλεισμό ή άλλες μορφές διακριτικής και εξευτελιστικής μεταχείρισης που συνδέονται με το σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου».
Σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 6 των Οδηγιών του Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις διακρίσεις, τον σχολικό εκφοβισμό και τις παρενοχλήσεις, τα κράτη οφείλουν να προάγουν «τον σεβασμό και την συμπερίληψη των ομοφυλόφιλων, λεσβιών και τρανς ατόμων στην εκπαίδευση», καθώς και να καταπολεμούν «τον εκφοβισμό και τις παρενοχλήσεις κατά ομοφυλόφιλων, λεσβιών, αμφί και τρανς (λοατ) μαθητών και προσωπικού», στο πλαίσιο της πάγιας επιταγής τα σχολεία να είναι ένα «ασφαλές περιβάλλον για τους λοατ μαθητές, προσωπικό και μαθητές».
Με τη σειρά του, το ψήφισμα 2417/2022 της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την «καταπολέμηση του αυξανόμενου μίσους κατά των ΛΟΑΤΙ ατόμων στην Ευρώπη» σημειώνει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν «να ενισχύσουν το νομοθετικό τους πλαίσιο όπου χρειάζεται για να διασφαλίσουν ότι προστατεύει τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ ατόμων», ενώ η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) έχει προτείνει την αναμόρφωση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου (ν. 4443/2016 | ΦΕΚ Α’ 232/9.12.2016), με σκοπό την επέκταση της απαγόρευσης διακρίσεων για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, έκφρασης και χαρακτηριστικών φύλου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Ακόμη, σύμφωνα με τη τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI), οι ΛΟΑΤΚΙ+ μαθήτριες και μαθητές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν «μισαλλόδοξες και μεροληπτικές συμπεριφορές στο σχολείο, συμπεριλαμβανομένων των δασκάλων».
«Η αναφορά, και μάλιστα η ηθελημένη και εν γνώσει αναφορά, στο λάθος γένος και όνομα, στιγματίζει, κακοποιεί τα τρανς πρόσωπα και αποτελεί απεχθή βία για λόγους ταυτότητας φύλου, καθώς αμφισβητεί την ταυτοτική υπόστασή τους [και] θέτει σε διακινδύνευση την προστασία της προσωπικότητάς τους, καθώς αναπόσπαστο στοιχείο της προσωπικότητας των τρανς ανθρώπων αποτελεί η ταυτότητα φύλου τους», σημείωσε το ΣΥΔ, σχολιάζοντας το περιστατικό διακριτικής μεταχείρισης σε βάρος της τρανς γυναίκας.
Ένα κράτος δικαίου οφείλει να διασφαλίζει, τόσο σε νομοθετικό επίπεδο όσο και εν τοις πράγμασι, ότι δεν θα υφίστανται ρατσιστικές συμπεριφορές και διακρίσεις σε βάρος ατόμων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου.
Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση η τρανς γυναίκα υπέστη ρατσιστική και διακριτική συμπεριφοράς από το προσωπικό του δημόσιου ΙΕΚ, κατά παράβαση του νομοθετικού πλαισίου και των συστάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης για απαγόρευση και ανάγκη καταπολέμησης των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου (άρθρο 1 του ν. 4491/2017, Σύσταση CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών μελών για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, άρθρα 5 και 6 των Οδηγιών του Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις διακρίσεις, τον σχολικό εκφοβισμό και τις παρενοχλήσεις, Ψήφισμα 2417/2022 της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την «καταπολέμηση του αυξανόμενου μίσους κατά των ΛΟΑΤΙ ατόμων στην Ευρώπη»).
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
