Α. Η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις αρχές του κράτους δικαίου και της διαφάνειας. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 74, 75 του Συντάγματος και τα άρθρα 85, 87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής). Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης.
Με βάση τους γενικούς αυτούς κανόνες και το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4622/2019 εκδόθηκε το 2020 το Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας, στο οποίο αναλύονται και εξειδικεύονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας.
Στο πλαίσιο του εν λόγω εγχειριδίου παρέχονται μεταξύ άλλων οδηγίες και κατευθύνσεις προς τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες αναφορικά με τη διαδικασία της διαβούλευσης (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 12-13, 67-68), τις τροπολογίες (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 4, 18, 63, 70-71, 77-78) και το περιεχόμενο ή τον τίτλο ενός νομοσχεδίου (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 18-19, 24, 47).
Β. 1. Στις 22/12/2023 τίθεται σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού με τίτλο «Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης». Το εν λόγω σχέδιο νόμου αποτελείτο από 34 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν μεταξύ άλλων ζητήματα σχετικά με τις Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια και τα Επαγγελματικά Λύκεια καθώς και εν γένει το Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης
2. Στις 10/01/2024 κατατίθεται στη Βουλή προς ψήφιση το ως άνω σχέδιο νόμου, έχοντας μεν τον ίδιο τίτλο («Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης») αλλά αποτελούμενο πλέον από 40 άρθρα.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως το υπό κρίση σχέδιο νόμου περιείχε κάποια άρθρα (βλ. μεταξύ άλλων άρθρα 6, 8, 28 και 33 έως 37 του υπό κρίση σχεδίου νόμου) τα οποία δεν ανευρέθηκαν στο αντίστοιχο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε διαβούλευση. Μερικά από τα εν λόγω άρθρα μάλιστα, εντάχθηκαν σε ξεχωριστό μέρος του σχεδίου νόμου (Κεφάλαιο Ζ΄ Ρυθμίσεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης) χωρίς, ωστόσο, να παρεκκλίνουν από την θεματική των υπολοίπων διατάξεων και συνολικά του σχεδίου νόμου.
3. Στις 17/01/2024 και ώρα 20:45 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 72/2 17.1.2024 τροπολογία από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Η εν λόγω τροπολογία περιείχε 4 άρθρα, τα οποία ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με τον εξορθολογισμό και την διαφάνεια των τιμών, την αναβάθμιση των δυνατοτήτων της πλατφόρμας e-katanalotis καθώς και την πρόσβαση απόρων και ανασφάλιστων ασθενών με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια σε μονάδες αιμοκάθαρσης και την παράταση της διάρκειας συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου σε προσωπικό δομων ψυχικής υγείας εποπτευόμενων από το Υπουργείο Υγείας.
Την ίδια μέρα και ώρα 21:40 κατατίθεται η υπ’ αριθμ. 73/3 17.1.2024 τροπολογία από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Η εν λόγω τροπολογία αποτελείτο απο 5 άρθρα τα οποία περιείχαν ρυθμίσεις που σχετίζονταν, μεταξύ άλλων, με το Πυροσβεστικό Σώμα και το προσωπικό του, τη Γενική Γραμματεία Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής καθώς και τη φορολογική αντιμετώπιση χρεογράφων που εκδίδει το Ελληνικό Δημόσιο.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως οι ως άνω τροπολογίες: α) κατατέθηκαν το προηγούμενο βράδυ της ψήφισης του νόμου και ως εκ τούτου είναι εκπρόθεσμες και β) περιείχαν διατάξεις που δεν σχετίζονταν με κάποιο τρόπο με κάποιο από τα ζητήματα που ρύθμιζε το σχέδιο νόμου που τέθηκε σε διαβούλευση ή το σχέδιο νόμου που εισήχθη προς ψήφιση (δηλαδή την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση) και ως εκ τούτου είναι άσχετες. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται δε, και απο την συμπερίληψη των άρθρων των παραπάνω τροπολογιών σε ξεχωριστό μέρος του σχεδίου νόμου (Μέρος Β’) το οποίο έχει τον τίτλο ‘‘Λοιπές επείγουσες διατάξεις’’.
4. Στις 17/01/2024 η Διαρκής Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων συντάσσει έκθεση με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, ως έχει».
Στις 18/01/2024 το υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5082/2023, έχοντας πλέον τον τίτλο «Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και άλλες επείγουσες διατάξεις» και αποτελούμενος από 49 άρθρα.
Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.
Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών της καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5082/2024, όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, από την κατάθεση (και ψήφιση) εκπρόθεσμων και άσχετων τροπολογιών.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!