Μετά την επικράτηση της ΝΔ στις εκλογές του 2019 ο Άκης Σκέρτσος διορίστηκε στις 9 Ιουλίου (Π.Δ. 83/9.7.2019 | ΦΕΚ Α’ 121/9.7.2019) υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, αρμόδιος για τον Συντονισμό του Κυβερνητικού Έργου. Η θητεία του κ. Σκέρτσου διήρκησε έως τις 13 Αυγούστου 2021, όταν και παραιτήθηκε στο πλαίσιο κυβερνητικού ανασχηματισμού (Π.Δ. 55/13.8.2021 | ΦΕΚ Α’ 141/13.8.2021). Την ίδια μέρα, ο κ. Σκέρτσος έλαβε τη θέση του υπουργού Επικρατείας (Π.Δ. 56/13.8.2021 | ΦΕΚ Α’ 142/13.8.2021), στην οποία παραμένει μέχρι σήμερα.
Ο διορισμός του κ. Σκέρτσου ως υφυπουργού στον Πρωθυπουργό προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς ο ίδιος, σύμφωνα με το βιογραφικό του, διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών από τον Ιούνιο του 2014 έως τον Ιούνιο του 2019, λίγες μόλις μέρες πριν αναλάβει κυβερνητικό αξίωμα. Μάλιστα, στο χρονικό διάστημα αμέσως πριν αναλάβει τη διοικητική θέση στον ΣΕΒ, ο κ. Σκέρτσος ήταν Διευθυντής στο γραφείο του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, την περίοδο Ιούλιος 2012-Ιούνιος 2014.
Η μετάβαση του κ. Σκέρτσου από τη θέση του Γενικού Διευθυντή του ΣΕΒ στο αξίωμα του υφυπουργού στον Πρωθυπουργό, που συντελέστηκε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα πληροί τον ορισμό της περιστρεφόμενης πόρτας (revolving door) ως μεταπήδησης υψηλά ιστάμενων πολιτικών προσώπων ή στελεχών δημόσιων οργανισμών σε θέσεις του ιδιωτικού τομέα και αντίστροφα. Οι περιστρεφόμενες πόρτες αποτυπώνουν το φαινόμενο κατά το οποίο, πρώτον, νομοθέτες και πολιτικά πρόσωπα γίνονται λομπίστες ή σύμβουλοι των βιομηχανιών πάνω στις οποίες ασκούσαν εποπτεία ή έλεγχο ως φορείς δημόσιας εξουσίας ή, δεύτερον, στελέχη βιομηχανιών ή ενώσεών τους διορίζονται σε διευθυντικές ή κυβερνητικές θέσεις που έχουν σχέση με τις πρώην ιδιωτικές τους τοποθετήσεις. Σε αυτή την περίπτωση υπάγεται ο κ. Σκέρτσος, ο οποίος είχε την αρμοδιότητα του συντονισμού του κυβερνητικού έργου και για τα θέματα ανάπτυξης και βιομηχανίας.
Το πρόβλημα με τις περιστρεφόμενες πόρτες έγκειται στο ότι η μεταπήδηση από τον ιδιωτικό στον δημόσιο τομέα και αντίστροφα επιτρέπει σε πρόσωπα να αξιοποιήσουν τις διασυνδέσεις και τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει από το προηγούμενο πόστο τους, για να ικανοποιήσουν προσωπικά ή ιδιωτικά συμφέροντα σε βάρος του δημοσίου.
Αν και η ελληνική νομοθεσία προβλέπει μέτρα για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων σε κυβερνητικά αξιώματα και υψηλές θέσεις του δημοσίου, δεν καλύπτει αποτελεσματικά όλες τις περιπτώσεις περιστρεφόμενων πορτών.
Συγκεκριμένα, ρυθμίσεις σχετικά με ασυμβίβαστα κυβερνητικών προσώπων προβλέπονται στον ν. 4622/2019 (άρθρα 68-76) για το Επιτελικό Κράτος (ΦΕΚ Α’ 133 / 7.8.2019, όπως έχει κωδικοποιηθεί από μεταγενέστερες νομοθετικές ρυθμίσεις). Ο νόμος προβλέπει ότι για όσα πρόσωπα διορίζονται ως μέλη της κυβέρνησης και υφυπουργοί «αναστέλλεται αυτοδικαίως η άσκηση οποιασδήποτε επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας». Ταυτόχρονα προβλέπεται ότι τα μέλη της κυβέρνησης οφείλουν για ένα έτος μετά την αποχώρησή τους να λαμβάνουν άδεια από την Επιτροπή Δεοντολογίας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας για οποιαδήποτε επαγγελματική δραστηριότητα σχετίζεται με τη δραστηριότητα του φορέα στον οποίο είχαν διοριστεί, εφόσον μπορεί να προκύψει σύγκρουση συμφερόντων. Αυτό σημαίνει ότι κάποιο πρόσωπο μπορεί αμέσως να μεταπηδήσει από τον ιδιωτικό τομέα σε δημόσιο αξίωμα, περίπτωση στην οποία εμπίπτει και ο κ. Σκέρτσος.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η έκθεση από τον Πέμπτο Κύκλο Αξιολόγησης της Ομάδας Χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της Διαφθοράς (GRECO) εκτίμησε ως «σκόπιμη την ενδυνάμωση και εφαρμογή μερικών απόψεων του προτύπου μεταπήδησης προς ή από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα» και σύστησε «την αναθεώρηση του καθεστώτος απασχόλησης μετά την παύση καθηκόντων με σκοπό να αξιολογηθεί η ακρίβειά του και να ενισχυθεί με την διεύρυνση του πλαισίου του, όσον αφορά στα πρόσωπα με υψηλά εκτελεστικά καθήκοντα».
Ένα Κράτος Δικαίου θα πρέπει να προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα θα θέτουν υπό καθεστώς διαφάνειας και θα καταπολεμούν αποτελεσματικά όλες τις περιστρεφόμενες πόρτες και τις συγκρούσεις συμφερόντων.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την περίπτωση του κ. Σκέρτσου, η Ελλάδα δεν έχει υιοθετήσει ένα νομοθετικό πλαίσιο που να καλύπτει όλες αυτές τις περιπτώσεις και, πιο συγκεκριμένα, να προβλέπει κανόνες και όρους με τους οποίους ένας σύμβουλος ή ένα στέλεχος της βιομηχανίας θα μπορεί με τους αναγκαίους για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος περιορισμούς να διοριστεί σε κυβερνητική ή δημόσια θέση, η οποία μάλιστα έχει αρμοδιότητες για τις δραστηριότητες της βιομηχανίας.
Η έλλειψη τέτοιων μέτρων καθιστά πιο εύκολη την άσκηση επιρροής και λόμπι σε πρώην στελέχη ιδιωτικών εταιρειών που κατέχουν δημόσια αξιώματα, με συνέπεια την ικανοποίηση ιδιωτικών συμφερόντων σε βάρος του δημοσίου και των πολιτών.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
