1. Η καλή νομοθέτηση αποτελεί σκοπό συνταγματικού επιπέδου και συνδέεται με την αρχή του κράτους δικαίου. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοπαρασκευαστική/νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας (βλ. μεταξύ άλλων τα άρθρα 74, 75του Συντάγματος και τα άρθρα 85,87, 88 και 101 του Κανονισμού της Βουλής).
Επιπλέον, ο ν. 4622/2019 ρυθμίζει, μέσω των άρθρων 57 έως 64, ζητήματα νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και καλής νομοθέτησης.
Με βάση τους γενικούς αυτούς κανόνες και το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4622/2019 εκδόθηκε το 2020 το Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας, στο οποίο αναλύονται και εξειδικεύονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας. Στο πλαίσιο του εν λόγω εγχειριδίου παρέχονται μεταξύ άλλων οδηγίες και κατευθύνσεις προς τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες αναφορικά με τη διαδικασία της διαβούλευσης (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 12-13, 67-68), τις τροπολογίες (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 4, 18, 63, 70-71, 77-78) και το περιεχόμενο ή τον τίτλο ενός νομοσχεδίου (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 18-19, 24, 47).
2. Α. Στις 6 Φεβρουαρίου 2023 τίθεται σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Xωροταξική αναδιάταξη των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, οργάνωση της τηλεματικής συνεδρίασης και ίδρυση δικαστικών σταθμών τηλεματικής».
Το σχέδιο αυτό αποτελείτο από 17 άρθρα και ρύθμιζε ζητήματα σχετικά με την τηλεματική συνεδρίαση στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, την ίδρυση δικαστικών σταθμών τηλεματικής, τις έδρες και τις περιφέρειες των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, την κατά τόπον αρμοδιότητα και τα απαραίτητα στοιχεία ενός δικογράφου.
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι, παρά τα όσα προβλέπει το άρθρο 61 του ν. 4622/2019, δεν έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα opengov.gr η έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης.
Β. Στις 22 Φεβρουαρίου 2023 κατατίθεται στην Βουλή προς ψήφιση το ως άνω σχέδιο νόμου, έχοντας πλέον τον τίτλο «Αναδιάταξη περιφερειών και αποκέντρωση αρμοδιοτήτων των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, οργάνωση της τηλεματικής συνεδρίασης, μετατροπή μεταβατικών εδρών και ίδρυση δικαστικών γραφείων τηλεματικής – Λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης» και αποτελούμενο από τον διπλάσιο αριθμό άρθρων (34 άρθρα).
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως α) τα άρθρα 10, 19 και 21-33 του σχεδίου νόμου που κατατέθηκε προς ψήφιση δεν περιέχονταν στο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και β) τα άρθρα 21-33 εντάχθηκαν στο Μέρος Β του υπό κρίση σχεδίου νόμου (Λοιπές επείγουσες διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης) και ρύθμιζαν ζητήματα σχετικά με τον ορισμό εισηγητή και την αναβολή της συζήτησης στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, την ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, τις προϋποθέσεις διορισμού δικαστικών υπαλλήλων και την αύξηση των οργανικών θέσεων δικαστικών λειτουργών πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης.
Γ. Στις 6 Μαρτίου 2023 και ώρα 21:15 κατατίθεται από τα Υπουργεία Δικαιοσύνης και Εσωτερικών η υπ’ αριθμ. 1632/136/6-3-2023 τροπολογία, η οποία περιείχε 6 άρθρα και ρύθμιζε ζητήματα σχετικά με την ευθύνη νομικών προσώπων ή ενώσεων προσώπων, τον ορισμό ειδικού ανακριτή για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, τον χρόνο έναρξης του διαγωνισμού για την πλήρωση θέσεων Κλάδου ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου, το πενταμελές δικαστικό συμβούλιο του εφετείου και του διοικητικού εφετείου, την κοινοποίηση του πίνακα των αναλυτικών αποτελεσμάτων σταυροδοσίας των υποψηφίων στις εκλογές και τα αρμόδια όργανα για επίδοση στο πλαίσιο του π.δ. 26/2012.
Την ίδια ημέρα και ώρα 21:50 κατατίθεται από τα Υπουργεία Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Εξωτερικών η υπ’ αριθμ. 1633/137/6-3-2023 τροπολογία, η οποία περιείχε 6 άρθρα και ρύθμιζε ζητήματα σχετικά με τα έξοδα κηδείας των προσώπων που κηδεύονται δημοσία δαπάνη, την προκαταβολή επικουρικής σύνταξης, τη βεβαίωση περί μη οφειλής Τέλους Ακίνητης Περιουσίας, την έναρξη ισχύος των εφαρμογών τεχνολογίας διαδικτύου των πραγμάτων, την παράταση συμβάσεων εργασίας προσωπικού ορισμένου χρόνου στην Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. και τη μηνιαία αποζημίωση υπηρεσίας αλλοδαπής του Προϊσταμένου/Πρέσβη της Πρεσβείας Τριπόλεως (Λιβύη).
Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως και οι δύο ως άνω τροπολογίες: α) κατατέθηκαν το προηγούμενο βράδυ από την ψήφιση του νόμου και ως εκ τούτου είναι εκπρόθεσμες και β) περιείχαν διατάξεις που ρύθμιζαν πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους θέματα ενώ ταυτόχρονα οι περισσότερες από αυτές τις διατάξεις δεν σχετίζονταν με κάποιο τρόπο με την τηλεματική ή (γενικά) τη λειτουργία των διοικητικών δικαστηρίων και ως εκ τούτου είναι άσχετες.
Δ. Στις 6 Μαρτίου 2023 η Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης συντάσσει έκθεση προς τη Βουλή των Ελλήνων με την οποία «προτείνει την αποδοχή, κατά πλειοψηφία, του ως άνω σχεδίου νόμου, κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολό του και εισηγείται την ψήφισή του από τη Βουλή, ως έχει». Στις 7 Μαρτίου 2023 το υπό κρίση σχέδιο νόμου συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής και ψηφίζεται ο νόμος 5028/2023, ο οποίος έχει πλέον τον τίτλο «Αναδιάταξη περιφερειών και αποκέντρωση αρμοδιοτήτων των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, οργάνωση της τηλεματικής συνεδρίασης, μετατροπή μεταβατικών εδρών και ίδρυση δικαστικών γραφείων τηλεματικής – Λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις» και αποτελείται από 46 άρθρα.
Σε ένα κράτος δικαίου η Κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν κατά τη διαδικασία προετοιμασίας και ψήφισης των νόμων να ακολουθούν τις αρχές της καλής νομοθέτησης και να εφαρμόζουν τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για την προώθηση και τη διασφάλισή της. Και τούτο διότι η καλή νομοθέτηση συνδέεται με τις συνταγματικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου ενώ ταυτόχρονα με την εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της αποφεύγονται φαινόμενα κακονομίας και πολυνομίας, τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του κράτους δικαίου.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, η παραβίαση των κανόνων καλής νομοθέτησης φαίνεται να αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό πρόβλημα.
Το πρόβλημα της μη υιοθέτησης των κανόνων και αρχών καλής νομοθέτησης φαίνεται να ανακύπτει και στο πλαίσιο του ν. 5028/2023. Η μη θέση διατάξεων σε δημόσια διαβούλευση, η κατάθεση και ψήφιση εκπρόθεσμων και άσχετων τροπολογιών και η (προκύπτουσα και από τον ίδιο τον τίτλο του νόμου) ρύθμιση πολλών και διαφορετικών θεμάτων στο πλαίσιο του υπό κρίση νόμου, αποτελούν ορισμένους από τους προβληματισμούς που τίθενται σε επίπεδο καλής νομοθέτησης.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!