Στο άρθρο 2 του ν. 3213/2003, όπως είχε τροποποιηθεί και ίσχυε, αναφερόταν πως «Η δήλωση περιουσιακής κατάστασης περιέχει λεπτομερώς τα υφιστάμενα κατά την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους περιουσιακά στοιχεία…» και πως ως περιουσιακά στοιχεία θεωρούνται μεταξύ άλλων «…v… το σύνολο των μετρητών, που δεν περιλαμβάνονται στην περίπτωση iv εφόσον το συνολικό ποσό υπερβαίνει τις τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ. vi. Κάθε κινητό που η αξία του υπερβαίνει το ποσό των σαράντα χιλιάδων (40.000) ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α…».
Όπως αναφερόταν στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4389/2016 (δηλαδή του νόμου που εισήγαγε τις εν λόγω ρυθμίσεις) η πρόβλεψη των ως άνω περιπτώσεων «αποσκοπεί στην πληρέστερη αποτύπωση της περιουσιακής κατάστασης των υπόχρεων σε δήλωση» (βλ. σελ. 58) ενώ κατά τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4571/2018 (νόμου που επανακαθόρισε το ύψος της χρηματικής αξίας των κινητών και των μετρητών που πρέπει να δηλώνονται): «…η ένταξη των µετρητών και ιδίως των κινητών µεγάλης αξίας στις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης µπορούν να συνδράµουν στην αύξηση της διαφάνειας, ενώ η ίδια η Οµάδα απηύθυνε σε περιπτώσεις αξιολογήσεων Κρατών-µελών της συστάσεις συµπερίληψης κινητών πραγµάτων στις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης…Η έκθεση, στο θέµα της δήλωσης των µετρητών, προέβη σε σηµαντική ανάλυση του ζητήµατος κρίνοντας ότι:…. β) υπάρχει µεγάλη αναγκαιότητα, σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα, να παραµείνει σε ένα εύλογο τουλάχιστον µέτρο η δήλωση των κινητών µεγάλης αξίας…Η υποχρέωση αυτή συνιστά κοινό χαρακτηριστικό των συστηµάτων ελέγχου που εστιάζουν στον εντοπισµό του αδικαιολόγητου πλουτισµού… Από το σύνολο των παραπάνω κειµένων προκύπτει ότι η υποχρεωτική δήλωση κινητών µεγάλης αξίας…συνιστά µια νοµοθετική πρόβλεψη: …γ) σηµαντική, από τεχνική-ελεγκτική πλευρά για την επίτευξη του σκοπού αύξησης της διαφάνειας της οικονοµικής δραστηριότητας των σηµαντικότερων λειτουργών και αξιωµατούχων…». (βλ. σελ. 3). Σημειώνεται, τέλος, πως μνεία στην συνταγματικότητα της πρόβλεψης της δήλωσης κινητών μεγάλης αξίας και μετρητών που φυλάσσονται εκτός πιστωτικών ιδρυμάτων κάνει και η υπ’ αριθμ. 813/2019 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (βλ. ιδίως παρ. 23 επ.).
Στις 23-2-2023 ψηφίζεται ο ν. 5026/2023 ο οποίος καταργώντας τις διατάξεις του ν. 3213/2003 αποτελεί πλέον το κύριο νομοθετικό πλαίσιο για την ρύθμιση των ζητημάτων υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης (Δ.Π.Κ). Στο πλαίσιο του άρθρου 20 του ως άνω νόμου αναφέρεται το ποια στοιχεία θεωρούνται ιδίως ως περιουσιακά και ως εκ τούτου πρέπει να δηλώνονται στις Δ.Π.Κ.. Ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό δεν γίνεται πλέον αναφορά ούτε στο σύνολο των μετρητών άνω των 30.000 ευρώ ούτε στα κινητά άνω των 40.000 ευρώ. Η μη συμπερίληψη των ως άνω στοιχείων (μετρητών και κινητών) μεταξύ αυτών που θα πρέπει να δηλώνονται στο πλαίσιο των πόθεν έσχες θα μπορούσε, ωστόσο, να θεωρηθεί ως αδικαιολόγητη και ιδιαίτερα προβληματική. Και τούτο διότι φαίνεται να υποχωρούν κεκτημένα διαφάνειας και να θέτονται περαιτέρω «περιορισμοί» στην προσπάθεια περί πλήρους αποτύπωσης της περιουσιακής κατάστασης των υπόχρεων. Και όλα αυτά: α) χωρίς να αναφέρεται κάποιος συγκεκριμένος λόγος για την υπό κρίση αλλαγή στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης (βλ. μη αναφορά κάποιου λόγου στο πλαίσιο του άρθρου 20) και β) παρά το γεγονός ότι ο εξαγγελλόμενος σκοπός του νομοθετήματος έγκειται στην ενίσχυση της διαφάνειας.
Δείτε περισσότερα για τις προτάσεις/παρατηρήσεις του vouliwatch για το νέο νομικό πλαίσιο για το πόθεν έσχες σε 1, 2.
Ο αποτελεσματικότερος έλεγχος της διαχείρισης του δημοσίου χρήματος, η ενίσχυση της διαφάνειας, ο εντοπισμός, η πρόληψη ή η καταστολή φαινομένων διαφθοράς και η ενδυνάμωση της δημοκρατίας αποτελούν ορισμένους από τους σκοπούς που εξυπηρετούνται μέσω της πρόβλεψης της υποχρέωσης συγκεκριμένων κατηγοριών προσώπων να υποβάλλουν δηλώσεις πόθεν έσχες.
Η υποχρέωση δήλωσης των μετρητών άνω των 30.000 ευρώ και των κινητών άνω των 40.000 ευρώ είχε προβλεφθεί στο πλαίσιο του ν. 3213/2003 προκειμένου να αποτυπώνεται πληρέστερα η (πραγματική) περιουσιακή κατάσταση των υπόχρεων. Η εν λόγω πρόβλεψη σκοπούσε δε, μεταξύ άλλων στην αύξηση της διαφάνειας και στην διευκόλυνση εντοπισμού αδικαιολόγητων (με βάση τα νόμιμα έσοδα των προσώπων) μεταβολών της περιουσιακής κατάστασης των υποχρέων.
Ωστόσο, στο πλαίσιο του ν. 5026/2023 δεν συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων που θα πρέπει να δηλώνονται τα μετρητά άνω των 30.000 ευρώ και τα κινητά άνω των 40.000 ευρώ, επιλογή η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αδικαιολόγητη και ιδιαίτερα προβληματική, μη προάγουσα την διαφάνεια.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
