Η παραβίαση των κανόνων της καλής νομοθέτησης όπως αποτυπώνεται στους τίτλους των νόμων του έτους 2021

Η καλή νομοθέτηση αποτελεί σκοπό συνταγματικού επιπέδου και συνδέεται με την αρχή του κράτους δικαίου. Προς διασφάλιση του σκοπού της καλής νομοθέτησης, διατάξεις του Συντάγματος, του Κανονισμού της Βουλής και του ν. 4622/2019 ρυθμίζουν επιμέρους ζητήματα σχετικά με τη νομοθετική διαδικασία και θέτουν ορισμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά την σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση ενός νομοσχεδίου ή μίας τροπολογίας. 

Με βάση τους γενικούς αυτούς κανόνες και το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4622/2019, εκδόθηκε το 2020 το Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας, στο οποίο αναλύονται και εξειδικεύονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας. Κατά τα αναφερόμενα στο ανωτέρω εγχειρίδιο (βλ. μεταξύ άλλων σελ. 18-19, 47), ο τίτλος ενός νομοσχεδίου (και εν συνεχεία ενός νόμου) είναι «ιδιαίτερα σημαντικός για την προσβασιμότητα του νόμου». Πρέπει να «αποδίδει συνοπτικά το πλήρες αντικείμενο του νομοθετήματος, ώστε οι αποδέκτες να μπορούν να κατανοήσουν άμεσα, αν και σε ποιον βαθμό το νομοσχέδιο τους αφορά». Ακόμα, “Η αναφορά σε «άλλες διατάξεις» που είναι συνηθισμένη πρακτική όταν το νομοσχέδιο περιέχει διατάξεις άσχετες με το κυρίως ρυθμιστικό του αντικείμενο πρέπει να αποφεύγεται γιατί προκαλεί ασάφεια, αμφισημία και συνεπώς αντίκειται στις αρχές της αποτελεσματικότητας και της προσβασιμότητας ως αρχές καλής νομοθέτησης”. 

Εντός του 2021 ψηφίστηκαν 112 νόμοι, τους τίτλους των οποίων καθώς και το σύνδεσμο που οδηγεί στην ιστοσελίδα της Βουλής για καθένα εξ αυτών μπορείτε να δείτε εδώ. Παρότι τα ζητήματα που ανακύπτουν σχετικά με τους τίτλους των νόμων είναι περισσότερα (π.χ. ορισμένοι είναι πολύ εκτενείς και όχι σαφείς), στο συγκεκριμένο κείμενο θα εξετάσουμε την πολύ συχνή αναφορά των λέξεων «λοιπές διατάξεις», «λοιπές διατάξεις», «άλλες επείγουσες διατάξεις….», «άλλες επείγουσες ρυθμίσεις», «άλλες διατάξεις του Υπουργείου…», «λοιπές επείγουσες διατάξεις αρμοδιότητας….», «και άλλα ζητήματα» εντός των τίτλων των νόμων που ψηφίστηκαν το 2021. 

Και αυτό διότι, σε 52 από τους 112 νόμους του 2021 ανευρίσκεται μία από τις παραπάνω φράσεις, γεγονός που δεν μπορεί παρά να δημιουργεί πολύ έντονους προβληματισμούς σχετικά με το αν οι κανόνες της καλής νομοθέτησης ακολουθούνται ουσιαστικά κατά την ψήφιση των νόμων. Σημειώνεται δε, ότι η πλειοψηφία των νόμων στους οποίους δεν υπάρχει κάποια από τις ανωτέρω αναφερόμενες εκφράσεις αφορούν κυρώσεις διεθνών συμβάσεων, συμφωνιών, συμβάσεων, πρωτοκόλλων συνεργασίας και αντίστοιχα ζητήματα, γεγονός που οδηγεί σε περαιτέρω προβληματισμούς ως προς την διαδικασία που ακολουθείται στην σύνταξη, κατάθεση και ψήφιση των νομοσχεδίων που εισηγείται η εκτελεστική εξουσία.