Το Κεφάλαιο Γ του Μέρους Δ’ του ν. 4622/2019 περιέχει διατάξεις σχετικά με τη σύσταση και τη λειτουργία της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Το άρθρο 90 του ως άνω νόμου προβλέπει τον τρόπο με τον οποίο επιλέγεται/διορίζεται ο Διοικητής της Αρχής. Όπως ειδικότερα αναφέρει το εν λόγω άρθρο: «…2. α) Η επιλογή του Διοικητή της Αρχής, γίνεται με ανοικτό διαγωνισμό. Με απόφαση του αρμόδιου για θέματα προσωπικού δημόσιας διοίκησης Υπουργού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζεται η διαδικασία προκήρυξης του διαγωνισμού, η γραμματειακή υποστήριξη της Επιτροπής της επόμενης παραγράφου, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου…11. Ο Διοικητής όταν προτίθεται να παραιτηθεί από το αξίωμά του, ενημερώνει σχετικά τον Πρωθυπουργό και το Συμβούλιο Διοίκησης, τουλάχιστον τρεις (3) μήνες πριν από την παραίτησή του. Η παραίτηση γίνεται αποδεκτή με απόφαση του Πρωθυπουργού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως…12. Σε κάθε περίπτωση κένωσης της θέσης του Διοικητή, διορίζεται νέος Διοικητής, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στον παρόντα νόμο, εντός δύο (2) μηνών από την κένωση της θέσης. 13. Η διαδικασία για το διορισμό νέου Διοικητή ξεκινάει τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από την εκπνοή της θητείας αυτού, σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.14. Σε περίπτωση καθυστέρησης επιλογής του Διοικητή μετά από τη λήξη της θητείας του ή σε περίπτωση πρόωρης λήξης της θητείας αυτού ή σε περίπτωση προσωρινής αδυναμίας εκτέλεσης των καθηκόντων του, για το χρονικό διάστημα από τη λήξη της θητείας του μέχρι το διορισμό του διαδόχου του ή για όσο διάστημα ο Διοικητής τελεί σε προσωρινή αδυναμία εκτέλεσης των καθηκόντων του, αναπληρώνεται από τον Επικεφαλής της Μονάδας Επιθεωρήσεων και Ελέγχων της Αρχής για όλες τις έννομες συνέπειες. Σε περίπτωση απουσίας ή αδυναμίας του τελευταίου να εκτελέσει τα καθήκοντά του ή εάν αυτός για οποιονδήποτε λόγο παύσει να εκτελεί αυτά, με απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης ορίζεται ως αναπληρωτής ένας από τους προϊσταμένους Γενικής Διεύθυνσης της Αρχής, μέχρι τον διορισμό του νέου Διοικητή της Αρχής ή την ανάληψη των καθηκόντων του υφισταμένου». Τέλος, κατά τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4622 (βλ. σελ. 71) «Με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 καθορίζονται τα χαρακτηριστικά της θέσης, ο τρόπος επιλογής, και διορισμού του Διοικητή της Αρχής με γνώμονα την αποπολιτικοποίηση της διαδικασίας και την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Αρχής από την εκτελεστική εξουσία….Με τις διατάξεις των παραγράφων 9 έως 14 ρυθμίζονται τα θέματα σχετικά με την παύση, την παραίτηση και την αντικατάσταση του Διοικητή με γνώμονα την ομαλή λειτουργία της Αρχής και την παροχή εγγυήσεων για την αντικειμενικότητα και την ακεραιότητα του Διοικητή κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του».
Με βάση τα αναφερόμενα στην υπ’ αριθμ. οικ. 8882/2021 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών «Καθορισμός διαδικασίας προκήρυξης ανοικτού διαγωνισμού για την επιλογή του Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ), συγκρότηση της Ανεξάρτητης Επιτροπής Επιλογής και λοιπά σχετικά θέματα» και κατόπιν της από 5-5-2021 πρόσκλησης ενδιαφέροντος, με την υπ’ αριθμ. Υ23/14-7-2021 διαπιστωτική πράξη του Πρωθυπουργού διορίστηκε στη θέση του Διοικητή της ΕΑΔ ο Α. Μπίνης. Μετά από έναν σχεδόν χρόνο, με την υπ’ αριθμ. Υ12/15-7-2022 απόφαση του Πρωθυπουργού, έγινε αποδεκτή η παραίτηση του ως άνω Διοικητή. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ΕΑΔ (ΕΑΔ>Διοικητής) «Μετά την παραίτηση του Διοικητή, κ. Α. Μπίνη και σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 90 του ν. 4622/2019, εκτελεί χρέη Αναπληρώτριας Διοικήτριας της Ε.Α.Δ. από τον Ιούλιο του 2022» η Α. Ρογκάκου. Αν και έχουν περάσει 9 σχεδόν μήνες από την παραίτηση του Α. Μπίνη, δεν φαίνεται να έχει προκηρυχθεί νέος διαγωνισμός για την επιλογή του Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Σημειώνεται πως μεταξύ των 41 αναρτήσεων που υπάρχουν στην ενότητα «προκηρύξεις» της ιστοσελίδας της ΕΑΔ για το διάστημα από 5-1-2022 έως 28-3-2023 δεν συμπεριλαμβάνεται κάποια «πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την πλήρωση της θέσης του Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας», όπως είχε αντίστοιχα συμβεί κατά το έτος 2021.
Το γεγονός ότι έχει περάσει τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα από την «κένωση της θέσης» του Διοικητή (λόγω της παραίτησης του Α. Μπίνη) χωρίς να έχει ακόμα προκηρυχθεί διαγωνισμός για την επιλογή του νέου Διοικητή, δεν μπορεί παρά να δημιουργεί προβληματισμούς τόσο σε επίπεδο νομιμότητας όσο και σε επίπεδο σκοπιμότητας. Και τούτο διότι μεταξύ άλλων: α) δεν φαίνεται να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι απαιτήσεις του νόμου περί έγκαιρης και γρήγορης επιλογής του Διοικητή (όπως άλλωστε προκύπτει και από τα αναφερόμενα στις παρ. 11, 12 και 13 του άρθρου 90), η οποία προφανώς δεν μπορεί να λάβει χώρα χωρίς την προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού και β) φαίνεται να χρησιμοποιείται καταχρηστικά η διαδικασία της «αναπλήρωσης», με την Αρχή να διοικείται για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από «αναπληρώτρια Διοικήτρια» και όχι από πρόσωπο που πληροί τις προϋποθέσεις που τάσσει ο νόμος και έχει επιλεγεί με τον τρόπο και τη διαδικασία που περιγράφεται σε αυτόν. Αν και η εν λόγω αναπλήρωση θα ήταν αναμενόμενη (και θεμιτή) ενόσω αναμένονταν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, δεν ισχύει το ίδιο στην συγκεκριμένη περίπτωση όπου για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα δεν έχει καν προκηρυχθεί ο σχετικός διαγωνισμός.
Σε ένα κράτος δικαίου όλοι, και ιδίως οι δημόσιοι φορείς, οφείλουν να ακολουθούν τόσο το γράμμα όσο και το πνεύμα των νόμων, χωρίς οι ενέργειες ή οι παραλείψεις τους να αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών ή υπόνοιες περί μη εφαρμογής των νόμιμων υποχρεώσεών τους.
Ο νόμος 4622/2019 και δη το άρθρο 90 αυτού ρυθμίζει τα σχετικά με την επιλογή/διορισμό και τα καθήκοντα του Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, ο οποίος είναι και ο επικεφαλής της εν λόγω αρχής. Ειδικότερα ζητήματα σχετικά με την προκήρυξη και υλοποίηση του διαγωνισμού για την επιλογή του Διοικητή ρυθμίζει απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών.
Οι παρ. 9 έως 14 του άρθρου 90 προβλέπουν το τι γίνεται σε περιπτώσεις “κένωσης της θέσης” του Διοικητή ενώ κατά τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, οι εν λόγω διατάξεις στοχεύουν στην διασφάλιση της αντικειμενικότητας και της ακεραιότητας του Διοικητή.
Τον Ιούλιο του 2022 παραιτήθηκε ο Α. Μπίνης από τη θέση του Διοικητή της ΕΑΔ, έχοντας ολοκληρώσει μόλις τον 1ο χρόνο της θητείας του. Παρότι έχουν παρέλθει εννιά σχεδόν μήνες από την κένωση της θέσης του Διοικητή, δεν έχει, ωστόσο, προκηρυχθεί διαγωνισμός για την επιλογή/διορισμό του νέου Διοικητή. Το γεγονός αυτό δεν μπορεί παρά να δημιουργεί προβληματισμούς τόσο αναφορικά με την νομιμότητα όσο και τη σκοπιμότητα της εν λόγω καθυστέρησης/παράλειψης, κυρίως λόγω του ότι η κατά το νόμο διαδικασία διορισμού του Διοικητή φαίνεται επί μακρόν να παρακάμπτεται.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
