Αποσκοπώντας στην υιοθέτηση κανόνων καλής και διαφανούς νομοθέτησης στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, το άρθρο 74 παρ. 5 του Συντάγματος, και τα άρθρα 87, 88 και 101 παρ. 5 του Κανονισμού της Βουλής ορίζουν ότι οι υπουργικές τροπολογίες σε προτεινόμενα νομοσχέδια πρέπει να κατατίθενται μέχρι τρεις ημέρες πριν την έναρξη της συζήτησης στην Ολομέλεια ή την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, απαγορεύοντας τροπολογίες άσχετες με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου.
Σκοπός των παραπάνω κανόνων είναι να υπάρχει αρκετός χρόνος για επεξεργασία και έλεγχο -τόσο από τους βουλευτές όσο και από την κοινή γνώμη- των ρυθμίσεων που προτείνονται από τους υπουργούς με τη μορφή των τροπολογιών.
Με την απαγόρευση των εκπρόθεσμων τροπολογιών αποσοβείται η κατάθεση -λίγο πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου- ρυθμίσεων που αναπόφευκτα θα ξεφύγουν της προσοχής της δημόσιας σφαίρας, ρυθμίζοντας υπό καθεστώς αδιαφάνειας και έλλειψης λογοδοσίας ζητήματα που άπτονται ατομικών δικαιωμάτων, δημοσίων συμβάσεων και άλλων σημαντικών ζητημάτων που επηρεάζουν τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών.
Από την άλλη πλευρά, η απαγόρευση των άσχετων τροπολογιών στοχεύει στο να επικεντρωθεί η προσοχή του νομοθέτη σε ένα θέμα, καθώς με αυτόν τον τρόπο αφενός θεωρείται ότι ο δημόσιος διάλογος θα είναι πιο ουσιώδης, αφετέρου η ρύθμιση πολλών διαφορετικών θεμάτων από ένα νομοσχέδιο οδηγεί αναπόφευκτα σε κατακερματισμό της νομοθεσίας και δύσχρηστους νόμους.
Ωστόσο, η παραπάνω νομοθεσία παραβιάστηκε στη διαδικασία ψήφισης του ν. 4995/2022 (ΦΕΚ 216 Α’/18.11.2022), ο οποίος ψηφίστηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022. Συγκεκριμένα, στο σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου (ECRIS) κατατέθηκαν δύο εκπρόθεσμες τροπολογίες στις 16 Νοεμβρίου, μόλις μια μέρα πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου. Πιο αναλυτικά:
Οι εκπρόθεσμες τροπολογίες είχαν συνολική έκταση 61 σελίδων, κάτι που δημιουργεί αμφιβολίες ως προς το αν οι βουλευτές πρόλαβαν να μελετήσουν σε βάθος τις ρυθμίσεις που κλήθηκαν να απορρίψουν ή να αποδεχτούν μέσα σε λίγες ώρες.
Μάλιστα, και στις δύο τροπολογίες η Βουλή παρέλειψε να συμπεριλάβει στο σχετικό έγγραφο τη σφραγίδα «ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΟΣ», η οποία προς χάρη διαφάνειας συνοδεύει κανονικά όλες τις εκπρόθεσμες τροπολογίες.
Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι για τον υπολογισμό των εκπρόθεσμων τροπολογιών, ακολουθήσαμε τη μετριοπαθέστερη μέθοδο της Βουλής και κρίναμε ως τέτοιες μόνο αυτές που κατατέθηκαν την ημέρα της ψήφισης του σχετικού νομοσχεδίου και την αμέσως προηγούμενη. Αν εφαρμόζαμε το γράμμα του νόμου και θεωρούσαμε ως εκπρόθεσμες τις τροπολογίες που δεν κατατέθηκαν τρεις τουλάχιστον ημέρες πριν την έναρξη της συζήτησης, τότε το ποσοστό των εκπρόθεσμων τροπολογιών της κυβέρνησης συνολικά στο νομοθετικό της έργο θα ήταν πολύ μεγαλύτερο.
Είναι ακόμη αξιοσημείωτο ότι η τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών ήταν, κατά παράβαση της νομοθεσίας και των κανόνων καλής νομοθέτησης, άσχετη με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου, καθώς μεταξύ άλλων ρύθμιζε οικονομικά θέματα, όπως οι κανόνες μεταβίβασης επιχειρήσεων που κατέχουν άδεια τηλεοπτικού ή ραδιοφωνικού σταθμού.
Σε ένα κράτος δικαίου η κυβέρνηση και η Βουλή οφείλουν να παράγουν νόμους εφαρμόζοντας τόσο το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής, όσο και τους υπόλοιπους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για να εγγυώνται και να προωθούν πρακτικές καλής και διαφανούς νομοθέτησης.
Εν προκειμένω η κυβέρνηση παραβίασε ακόμα και τους αυξημένης ισχύος κανόνες του Συντάγματος για τις τροπολογίες, κάτι που αφενός οδηγεί σε κακούς και δύσχρηστους νόμους, αφετέρου κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.
Αριθμός Λογαριασμού: 1100 0232 0016 560
IBAN: GR56 0140 1100 1100 0232 0016 560
BIC: CRBAGRAA
Στον αγώνα μας για Λογοδοσία και Διαφάνεια, απέναντι σε οτιδήποτε υπονομεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.
Γιατί η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη.
Είναι στο χέρι μας να μη στεκόμαστε απαθείς ή κυνικοί.
Δες πώς μπορείς να μας βοηθήσεις, εδώ!
